Թուրքիայի Զատկվա քննությունը

Հայերն այս տարի Զատիկը, որն ընդունված է որպես Քրիստոսի սուրբ հարության օր, կնշեն ապրիլի 8-ին, սակայն ապրիլի 6-ից 9-ը նախատեսվող նախապատրաստական ֆակուլտետի (Açık Öğretim Fakültesi-AÖF) քննությունը, որը համընկնում է Զատիկի արձակուրդին, դժվարություններ է հարուցում հայ ուսանողների համար:

Ուսանողները նախապատրաստական ֆակուլտետում միջանկյալ քննությունները կտան 2012 թ. ապրիլի 7-ին և 8-ին: Սակայն հայերը այս տարի ապրիլի 8-ին կնշեն Քրիստոսի հարության օրը` Զատիկը:

Ապրիլի 6-ից 9-ը տևող Զատիկի արձակուրդին համընկած նախապատրաստական ֆակուլտետի քննությունները դժվարություն են հարուցում հայ ուսանողների համար:

Twitter-ից մի հայ աշակերտի բողոքը կիսած «Ակօս» շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիր Ռոբեր Քոփթաշը ներկայացրել է աշակերտի ասածները.

«Այս շաբաթվա վերջին Զատիկ է` մեր ամենամեծ տոնը, բայց նախապատրաստական ֆակուլտետի քննությունն ունենք: Եթե Քուրբան բայրամի ժամանակ քննություն չի լինում, ինչո՞ւ է մեր տոնին նշանակվում»:

«Ոչ թե պաշտոնական արձակուրդի պահանջ, այլ` հոգածության»

Քոփթաշը նշելով, թե այն դեպքում, երբ մուսուլմանական տոներին պաշտոնապես արձակուրդ է տրվում, սուննի մահմեդականներից բացի` բոլոր մյուս համայնքների տոների անտեսման հարցը անտարբերության խնդիր է, ասաց.

«Այն դեպքում, երբ մահմեդական տոներին քննություններ չեն նշանակվում, ինչու՞ մյուսների տոները հաշվի չեն առնում: Միակ խնդիրը դա է:

Ոչ ոք չի ասում, թե բոլոր կրոնների տոների ժամանակ թող արձակուրդ տան: Հայկական դպրոցներում Զատիկի շաբաթն արդեն իսկ արձակուրդ է: Եթե Չափման, ընտրության և տեղավորման կենտրոնը (Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi-ÖSYM) օրացույցը կազմելիս բոլոր քաղաքացիների կարևոր ամսաթվերը հաշվի առնի, նման խնդիրներ չեն ծագի, բայց նրանց ուղեղում նման միտք անգամ չկա երևի: Կարճ ասած, սա ոչ թե պաշտոնական արձակուրդի պահանջ է, այլ` հոգածության»:

Ի՞նչ է Զատիկը

Որպես Քրիստոսի հարության օր համարվող Զատկվա տոնը նշվում է ամեն տարվա գարնան առաջին գիշերահավասարից մինչև առաջին լիալուսնից հետո եկող առաջին կիրակի օրը:

Զատիկը, որը ամեն տարի տարբեր ամսաթվերին է տոնվում, և որն աշխարհի եկեղեցիների մեծ մասը նշում է կիրակի օրը, կոչվում է նաև Սուրբ Հարության կիրակի կամ Հարության օր:

Սակայն Զատիկի ամսաթիվը երբեք չի լինում մարտի 22-ից առաջ կամ ապրիլի 25-ից հետո: Հայ առաքելական եկեղեցու հետևորդ հայերը Զատիկը մեկ շաբաթ առաջ են նշում, իսկ ուղղափառները, ասորիներն ու հույները` մեկ շաբաթ հետո:

Զատկվա տոնակատարություններն ամենաշատը բնորոշող առանձնահատկությունը գույնզգույն ներկվող հավկիթներն են, ինչպես նաև` ձվի և նապաստակի տեսքով ու շոկոլադով պատրաստվող չյորեքները:

Հայերը Զատիկի տոնին միմյանց շնորհավորում են հետևյալ խոսքերով` «Քրիստոս հարեավ ի մեռելոց», «Օրհնեալ է յարութիւնը Քրիստոսի»:

Մարդիկ Սուրբ Զատիկին միմյանց կարմիր ձվեր են նվիրում: Հավկիթները ավանդաբար կարմիր գույնով են ներկվում, սակայն հանդիպում են նաև այլ գույներով ներկված ձվեր: Ձուն խորհրդանշում է աշխարհը: Կճեպը երկնակամարի խորհրդանիշն է, սպիտակուցը` ծովերի, դեղնուցը` երկրի մակերևույթի: Ինչ վերաբերում է կարմիր գույնին, վերջինս ցույց է տալիս Քրիստոսի արյունը, որ նա թափել է` հանուն համայն աշխարհի փրկության:

Սուրբ Զատիկին պատրաստվում են նաև մազերի հյուսք հիշեցնող չյորեքներ: Հաջորդ օրը մեռելոց է: Այցելում են ընտանիքի հանգուցյալ անդամների գերեզմանները և աղոթում նրանց հոգիների համար:

Հույները պաս են պահում ուրբաթ` Քրիստոսի խաչելության օրը, և չեն ընդունում կենդանական ծագում ունեցող սնունդ: Սուգ է պահվում մինչև շաբաթ օրվա երեկոն: Շաբաթ օրը` երեկոյան, եկեղեցիները լեփ-լեցուն են լինում, և ուղիղ ժամը 00.00-ին բոլորը մի մոմ վառելով` սկսում են նշել Քրիստոսի հարությունը:

Գիշերվա կեսին` տուն վերադառնալուն պես, սկսում են կարմիր ձվերով մրցել: Ցերեկվա ճաշի համար ուտեստներով հարուստ սեղան է դրվում: Հյուսաձև պատրաստված չյորեքները այդ օրվա` նաև հույների անփոխարինելի ուտելիքն են:

Ասորիները նույնպես, մյուս քրիտոնյաների նման, այդ տոնին իրար հավկիթներ կամ ձվի տեսք ունեցող նվերներ են տալիս:

Զատկվա չյորեք

Անհրաժեշտ մթերքները

1 կգ ալյուր, 300 գ շաքարավազ, 1.5 ջրի բաժակ կաթ, 1 փաթեթ մարգարին, 50 գ թթխմոր, 20 գ պիստակ, 30 գ նուշ, 4 ձու, 1 թեյի գդալի ծայրով աղ:

Պատրաստման եղանակը

1 կգ ալյուրին հավելում եք շաքարավազը, պիստակը, նուշը և աղը ու բոլորը խառնում: Այնուհետև մեջտեղը տեղ բացելով` հերթականությամբ ավելացնում եք ջարդած 4 ձուն և նախապես հալեցված յուղը: Կաթին հավելում եք 50 գ  թթխմորը և այդ խառնուրդը ևս ավելացնելով` խմոր հունցում: Ապա խմորը թողնում եք միջին ջերմաստիճան ունեցող սենյակում` հանգստանալու: Խմորը բարձրանալուց հետո նրան հյուսքի ձև եք տալիս և 25 րոպե եփում 170 աստիճան ունեցող փռում:

http://www.bianet.org/bianet/diger/137411-turkiyenin-paskalya-sinavi

Թարգմանությունը` Akunq.net-ի