Անի Բալըքչըից նամակ որդուն` Սևակին. «Գիշեր բարի, մինուճա~ր որդիս»

Մինե Թուդուք

Սևակի կյանքում միշտ առկա էր Ապրիլի 24-ը… 1986 թ. ապրիլի 1-ին ծնված Սևակն իր ծնունդից միայն 24 օր հետո էր վերադարձել մահվան շեմից:  

Շատ չէ, ընդամենը մեկ տարի առաջ` ապրիլ ամսին, Սևակ Շահինը ապավեն, երանություն ու հրաշք էր Բալըքչը ընտանիքի համար: Նրանց որդին` Սևակը, լույս աշխարհ էր եկել ապրիլի 1-ին և վաղաժամ ծնված լինելու պատճառով դրվել ինկուբատորի մեջ: Նրանք 1986 թ. ապրիլի 24-ին վերցրել և տուն էին բերել իրենց որդուն: Սակայն տանը գործերը լավ չէին ընթացել: Անսպասելիորեն կապտել սկսած Սևակը հենց նույն օրը վերստին հիվանդանոց էր տարվել: Այդ օրը նորածին Սևակի սիրտը 3 անգամ կանգ էր առել հիվանդանոցում և դարձյալ աշխատել սկսել` բժիշկների ինտենսիվ միջամտության շնորհիվ:  

Բժիշկներն այդ հետդարձը հետևյալ խոսքով էին որակել. «Աշխարհում մնալու համառություն ունի»: Սակայն Սևակը 25 տարի անց, դարձյալ ապրիլի 24-ին, ընկերոջ արձակած կրակից կյանքին հրաժեշտ տվեց այն զորանոցում, որտեղ հայրենիքի հանդեպ պարտքն էր կատարում: Դառնացած մայրը` Անի Բալըքչըն, արդեն մեկ տարի է, ինչ ամեն գիշեր` քնելուց առաջ, մի քանի տող նամակ է գրում որդուն:

Սևակի ծննդյան օրվա` ապրիլի 1-ի համար գրած նամակն ավարտել է «Գիշեր բարի, մինուճա~ր որդիս» նախադասությամբ: Թեև դրանք չի ուղարկում, թեկուզ որդին դրանք չի կարդում, սակայն նա ամեն երեկո գրում է նրան` իր ներսում եղած ցավն ու վրդովմունքը ճնշելու համար…

Ամեն օր քնում է` գիշերը որդուն երազում տեսնելու հույսով

Անի Բալըքչըն այն երազանքով է ապրում, թե որդին վերստին կկարողանա վերադառնալ, ինչպես որ եղավ 26 տարի առաջ. «Մի տարվա յուրաքանչյուր պահն անցավ անձկությամբ: Իր սենյակն այնպես է մնացել, ինչպես որ ինքն է թողել. ոչ մի իր չեմ տեղափոխել: Երբեմն մտածում եմ, թե սա մղձավանջ է: Ոչ մի պահ անգամ աչքիս առաջից չեն հեռանում այն տեղը, որով մտել ու դուրս էր եկել փամփուշտը, և իր պառկած դիրքը»:

Անի Բալըքչըն ամեն գիշեր որդուն երազում տեսնելու հույսով է քնում, բայց Սևակը ոչ մի կերպ չի հայտնվում մոր երազում: Միայն ավագ քույրը` Լեռնան է Սևակին տեսել երազում. ասել է` լավ եմ: Ըստ հոգեբանի` որդու կորուստը դեռևս ընդունել չկարողացող մայրը մտածում է գրքի վերածել այն նամակները, որ գրում ու ոչ մի կերպ չի կարողանում ուղարկել որդուն:

Ծննդյան օրը բացվելու է նրա կերամիկական աշխատանքների ցուցահանդեսը

Տարրական և միջնակարգ դպրոց հաճախելուց ի վեր կերամիկայով հետաքրքրված Սևակ Բալըքչըի հեղինակած կերամիկական գործերը ցուցադրվելու են այսօր` իր ծննդյան օրը: «Կիսատ» խորագրով ցուցահանդեսը բացվելու է Ջիհանգիր թաղամասում գտնվող Jash İstanbul Sanat Galerisi պատկերասրահում և ցուցադրվելու` մինչև ապրիլի 6-ը:

«Տարեդարձի նամակ` Սևակին»

«Տղա’ս, հոգի’ս, ահա և շուտով մի տարիդ էլ ես լրացնելու` մարմնիդ վրա երկու հսկայական խոցով: Ինչպե՞ս կարող եմ որևէ բան հասկանալ դրան տեղիք տված այն ուխտադրուժ փամփուշտից քո տապալվելը: Կա’մ ծնողներդ արժանի էին այդ վախճանին, կա’մ էլ դա համապատասխան էր այն մարդուն, որն այլևս անելիք չուներ այս աշխարհում: Ի՞նչ գործ ունեիր քեզ բոլորովին ոչ սազական այդ վայրում, սևա’չս: Երբ նորածին էիր, անընդհատ վախենում էի հիվանդանոցում մեր անցկացրած օրերին, քանի որ վաղածին էիր… Կարծես քեզ այլևս օր չէր մնացել ապրելու: Որտեղի՞ց իմանայի, որ մնացել էր, սևա’չս. մարդ լինել, մարդու պես վարվել, հարգալից լինել, բոլորին սիրել և գթալ: Դու ոչ մի կերպ չկարողացար հասկանալ, թե ինչ վտանգավոր էին նրանք, սևու’կս»:

«Այո’, մի տարի է, ինչ ֆիզիկապես մեզ հետ չես. չեմ կարողանում բույրդ առնել, քեզ փաթաթվել, վիճել քեզ հետ, չեմ կարողանում քո սիրած կերակուրները պատրաստել, բայց կարծես կողքիս լինես: Սենյակումդ անգամ ոչ մի փոփոխություն չի արվել: Փաշայիս (շուն, որը գնվել էր, երբ Սևակը զինվորական ծառայության մեջ էր գտնվում, և որին այդպես էլ նա չկարողացավ տեսնել) մասին ավելի վաղ էլ էի քեզ պատմել. սիփ-սպիտակ, ճիշտ` Լայկայի պես, բայց այս մեկն ավելի խելացի և վշտակից է, ուղղակի` հրաշք: Հայրդ քեզ համար էր գնել, բայց ափսոս, որ չկարողացար տեսնել: Ուզում էիր տուն ունենալ, սևա’չ որդիս, ավա~ղ, քեզ` հավիտյան քուն մտնելու համար տուն գնեցինք: Ընդամենը գերեզմանդ կարողացանք քեզ համար առնել` վրան սիրածդ սպիտակ վարդերը, ձագու’կս: Մանկի’կս, քո ծննդյան օրը` ապրիլի 1-ին, ցուցադրելու ենք այն կերամիկական աշխատանքները, որոնք քո բամբակե ձեռքերի գործն են: Ո~ղջ լինի առաջին ուսուցիչդ. հոգով-սրտով կազմակերպեց այդ ցուցահանդեսը: Քեզ ավելի ուշ ամենայն մանրամասնությամբ կպատմեմ այնտեղ տեղի ունեցածը: Հիմա պառկելու եմ քնելու` քեզ տեսնելու հույսով, ինչպես ամեն գիշեր: Գիշեր բարի (բնագրում հայերենով է-Ակունքի խմբ.), մինուճար որդի’ս»:

«Որդիս, բնականաբար, թուրքական դրոշով էր փաթաթվելու, չէ՞ որ մենք անգլիացի չենք»

Քաղաքացիական նահատակների վերաբերյալ նախագիծը քննադատած Դևլեթ Բահչելիի` «Որպեսզի որևէ զոհված կարողանա նահատակ լինել, պետք է պարտադիր մուսուլման լինի» խոսքերն ավելի են մեծացրել Սևակ Շահին Բալըքչըի մոր վիշտը. «Մեզ ասացին` կա’մ սիրիր, կա’մ հեռացիր: Մենք սիրեցինք, բայց չկարողացանք սիրել տալ մեզ: Որդուս` Սևակին, թուրքական դրոշով փաթաթեցին եկեղեցու արարողության ժամանակ: Իհարկե պիտի թուրքական դրոշով փաթաթվեր. չէ՞ որ մենք անգլիացի չենք և Անգլիայում չենք ապրում…»:

Անի Բալըքչըն շեշտելով, թե ապրիլի 6-ին կայանալու է դատական գործընթացի 8-րդ նիստը, ասում է. «Այս անգամ ձերբակալման որոշում եմ ակնկալում դատարանից: Նախորդ նիստերից մեկում ամեն բան փոխեց մի ականատեսի տված վկայությունը: Տա Աստված, որ մեղավորը ստանա իրեն արժանի պատիժը: Միայն այդ դեպքում մեր սիրտը, թեկուզ և մի քիչ, բայց կհովանա»:

http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1083522&CategoryID=77

Թարգմանեց Մելինե Անումյանը

Akunq.net