Թուրքիայում բնակչության և մզկիթների վիճակագրությունն ըստ նահանգների փոխվում է: Թուրքիայում, որտեղ կա 84 684 մզկիթ, բնակչության հարաբերակցությամբ ամենաքիչ մզկիթը գտնվում է Ստամբուլում, ամենաշատը՝ Քասթամոնուում:
Համաձայն Թուրքիայի վիճակագրական կազմակերպության՝ Թուրքիայի բնակչությունը կազմում է 75 միլիոն 627 հազար, իսկ Դավանանքի նախարարության գրանցումների համաձայն՝ 81 նահանգում կա 84 684 մզկիթ: Եթե բնակչության թիվը բաժանենք մզկիթների թվին, ապա 893 մարդուն բաժին կընկնի մեկ մզկիթ:
Ստամբուլի գլխավորությամբ մեծ քաղաքներում, որտեղ շատ մզկիթներ կան, երբ այս թիվը բաժանում ենք բնակչության թվի վրա, տեսնում ենք, որ մզկիթների թիվը բնակչության համեմատ քիչ է:
Համաձայն տվյալների՝ բնակչության թվի համեմատ ամենաշատ մզկիթ ունեցող նահանգը Քասթամոնուն է: 359 808 բնակչություն ունեցող Քասթամոնուում 2 577 մզկիթ կա: Այս նահանգում, որտեղից արտագաղթում են, 139 հոգուն բաժին է ընկնում 1 մզկիթ: Քասթամոնուին հաջորդում է 201 000 բնակչություն ունեցող Սինոպը, որտեղ 1083 մզկիթ կա: Սինոպում 185 հոգուն 1 մզկիթ է բաժին ընկնում: Այս երկու նահանգին հետևում են Բոլուն, որտեղ 228 հոգուն բաժին է ընկնում 1 մզկիթ, Քարաբյուքը՝ 240 հոգուն 1 մզկիթ, Բարթընը՝ 243 հոգուն 1 մզկիթ, Արդվինը՝ 245 հոգուն 1 մզկիթ, Չանքըրըն՝ 257 հոգուն 1 մզկիթ, Գիրեսունը՝ 281 հոգուն 1 մզկիթ:
Իսկ 13 854 000 բնակչություն ունեցող Ստամբուլը, որը թեկուզ և ամենաշատ դավանանքի տաճարներն ունի (3 190 մզկիթ), այնուամենայնիվ, բնակչության թվի հետ բաղդատելիս ամենաքիչ մզկիթն ունի՝ 4 343 ստամբուլցուն բաժին է ընկնում 1 մզկիթ: Ստամբուլին հաջորդում են Զմյուռնիան՝ 2 197 մարդուն 1 մզկիթ, Գազիանթեփը՝ 1 924 մարդուն 1 մզկիթ, Անկարան՝ 1727 մարդուն 1 մզկիթ, Թեքիրդաղը՝ 1721 մարդուն 1 մզկիթ, Բուրսան՝ 1619 մարդուն 1 մզկիթ, Ադանան՝ 1560 մարդուն 1 մզկիթ, Հաթայը 1510 մարդուն 1 մզկիթ:
Ստորև ներկայացնում ենք Թուրքիայի նահանգներում մզկիթների և բնակչության թիվը և վիճակագրությունը, թե մեկ մզկիթին որքան մարդ է բաժին ընկնում:
Անվանումը | Բնակչության թիվը | Մզկիթների քանակը | 1 մզկիթին բաժին ընկնող բնակչության թիվը |
Ադանա | 2.125.635 | 1.362 | 1.560 |
Ադըյաման | 595.261 | 730 | 815 |
Աֆյոն | 703.948 | 1.124 | 626 |
Աղրը (Արարատ-Ա.Ք.) | 552.404 | 871 | 634 |
Ամասիա | 322.283 | 682 | 472 |
Աքսարայ | 379.915 | 581 | 653 |
Անկարա | 4.965.542 | 2.875 | 1.727 |
Անթալիա | 2.092.537 | 2.130 | 982 |
Արդահան | 106.643 | 273 | 390 |
Արդվին | 167.082 | 681 | 245 |
Այդըն | 1.006.541 | 1.114 | 903 |
Բալըքէսիր | 1.160.734 | 1.654 | 701 |
Բարթըն | 188.436 | 775 | 243 |
Բաթման | 534.205 | 619 | 863 |
Բայբուրթ (Բաբերդ-Ա.Ք.) | 75.797 | 244 | 310 |
Բիլեջիք | 204.116 | 408 | 500 |
Բինգյոլ | 262.507 | 564 | 465 |
Բիթլիս | 337.253 | 656 | 514 |
Բոլու | 281.080 | 1.232 | 228 |
Բուրդուր | 254.341 | 522 | 487 |
Բուրսա | 2.688.171 | 1.660 | 1.619 |
Չանաքքալե | 493.691 | 808 | 611 |
Չանքըրը | 184.406 | 716 | 257 |
Չորում | 529.975 | 1.306 | 405 |
Դենիզլի | 950.557 | 1.187 | 800 |
Դիարբեքիր | 1.592.167 | 1.945 | 818 |
Դյուզջե | 346.493 | 664 | 521 |
Էդիրնե (Ադրիանապոլիս-Ա.Ք.) | 399.708 | 392 | 1.019 |
Էլիազիգ | 562.703 | 965 | 583 |
Էրզինջան (Երզնկա-Ա.Ք.) | 271.886 | 565 | 385 |
Էրզրում | 778.195 | 1.547 | 503 |
Էսքիշեհիր | 789.750 | 769 | 1.026 |
Գազիանթեփ | 1.799.558 | 935 | 1.924 |
Գիրեսուն | 419.555 | 1.490 | 281 |
Գյումուշհանե | 135.216 | 521 | 562 |
Հաքքիարի | 279.982 | 498 | 562 |
Հաթայ | 1.483.674 | 982 | 1.510 |
Իգդիր | 190.409 | 240 | 793 |
Սպարտա | 416.663 | 711 | 586 |
Ստամբուլ | 13.854.740 | 3.190 | 4.334 |
Իզմիր | 4.005.459 | 1.823 | 2.197 |
Քարաբյուք | 225.145 | 935 | 240 |
Քարաման | 235.424 | 497 | 473 |
Կարս | 304.821 | 503 | 606 |
Կաստամոնու | 359.808 | 2.577 | 139 |
Կեսարիա | 1.274.968 | 1.289 | 989 |
Քըրըքքալե | 274.727 | 353 | 778 |
Քըրքլարելի | 341.218 | 288 | 1.184 |
Քըրշեհիր | 221.209 | 485 | 456 |
Քիլիս | 124.320 | 213 | 583 |
Քոջաելի | 1.634.691 | 1.142 | 1.431 |
Կոնիա | 2.052.281 | 3.087 | 664 |
Քյութահիա (Կուտինա-Ա.Ք.) | 573.421 | 1.190 | 481 |
Մալաթիա | 762.366 | 934 | 816 |
Մանիսա | 1.346.162 | 1.686 | 798 |
Մարդին | 773.026 | 1.079 | 716 |
Մերսին | 1.682.848 | 1.486 | 1.132 |
Մուղլա | 851.145 | 1.082 | 786 |
Մուշ | 413.260 | 602 | 686 |
Նևշեհիր | 285.190 | 486 | 586 |
Նիղդե | 340.270 | 411 | 827 |
Օրդու | 741.371 | 2.045 | 362 |
Օսմանիե | 492.135 | 551 | 893 |
Ռիզե | 324.152 | 1.050 | 308 |
Սաքարիա | 902.267 | 1.278 | 705 |
Սամսուն | 1.251.722 | 2.639 | 474 |
Սիիրտ | 310.879 | 624 | 498 |
Սինոպ | 201.311 | 1.083 | 185 |
Սվազ | 623.535 | 1.327 | 464 |
Շանլըուրֆա | 1.762.075 | 1.755 | 1.004 |
Շրնակ | 466.982 | 503 | 928 |
Թեքիրդաղ | 852.321 | 495 | 1.721 |
Թոքաթ | 613.990 | 1.151 | 533 |
Տրապիզոն | 757.898 | 1.952 | 388 |
Թունջելի (Դերսիմ-Ա.Ք.) | 86.276 | 120 | 718 |
Ուշաք | 342.269 | 544 | 629 |
Վան | 1.051.975 | 1.350 | 779 |
Յալովա | 211.799 | 155 | 1.366 |
Յոզղաթ | 453.211 | 961 | 468 |
Զոնգուլդակ | 606.527 | 1.464 | 414 |
Ընդամենը | 75.627.384 | 84.684 | Միջինը՝893 |
Մզկիթները կառուցվում են ըստ պահանջարկի
Դիարբեքիրի մուֆթի Նիմեթուլլահ Էրդողմուշը նշեց, որ մզկիթի կառուցումը պատմության ընթացքում տեղի ունեցած քաղաքացիական և հասարակական աշխատանքների արդյունք է:
Էրդողմուշը նշելով, որ մզկիթները կառուցում են միությունների, գյուղաքաղաքի կամ թաղամասի բնակիչների կազմած միությունների ջանքերով, սակայն մզկիթի վայրի հատկացման իրավունքը պատկանում է քաղաքապետարանին, ասաց. «Թաղամասի բնակիչները հատկացված վայրում ըստ կարիքի մզկիթ են կառուցում: Մզկիթը կառուցելուց հետո դիմելով մեր մուֆթիությանը՝ պահանջում են մզկիթի համար մուֆթի: Ժամանակ առ ժամանակ մզկիթի կառուցման ընթացքում հաշվի են առնում նաև մեր կարծիքը: Որպեսզի մզկիթն ավելի գործառութային լինի և նպատակին ծառայի, մեր մուֆթիությունների և խոջաների փորձառությունից են օգտվում: Ահա մզկիթն այսպես ըստ պահանջարկի է կառուցվում»:
«Հարցնում ենք, թե արդյո՞ք մզկիթի կարիք կա»
Էրդողմուշը նշեց, որ քաղաքների պատմական հատվածներում այդքան էլ հնարավոր չէ մզկիթ կառուցել, բացի այդ` դրա անհրաժեշտությունն էլ չկա, քանի որ անցյալում ամեն մի անկյունում մզկիթ են կառուցել, անհրաժեշտ է մզկիթ կառուցել քաղաքների ընդլայնվող հատվածներում:
Էրդողմուշը հայտնեց, որ մզկիթի շինարարության ժամանակ, նախքան իրենց հետ խորհրդակցող պատվիրակությունների, միությունների ու համայնքների հետ հանդիպելը, հարցնում են, թե արդյո՞ք մզկիթ կառուցելու կարիք կա. «Հարցնում ենք՝ արդյո՞ք մոտակայքում մզկիթ կա, թե ոչ: Եթե կա, ապա խորհուրդ ենք տալիս այն վերանորոգել: Մեր գյուղերում էլ է այդպես: Մոտ թաղամասերում մզկիթ կառուցելու փոխարեն խորհուրդ ենք տալիս չլքել մոտակա մզկիթի հավատացյալների շարքերը»:
Պահանջը մեծանում է
Մուֆթի Էրդողմուշն ասաց, որ մզկիթ կառուցելու աճող պահանջարկի զուգընթաց` շինարարությունը հաստատուն և կանոնավոր է կատարվում. «Պահանջում ենք, որ մզկիթ կառուցելիս ուշադրություն դարձնեն այդ թաղամասի բոլոր անկյուններին, բոլոր տարրերին: Այսինքն՝ մզկիթը չպետք է լինի մի վայր, որտեղ գնում և միայն 5 րոպե տևող մեր աղոթքն ենք անում: Մեզ համար կարևոր է մզկիթների գեղագիտական կողմը, բազմագործառնությունը: Այսինքն՝ պետք է այնպես նախագծվի, որ ֆիզիկական սահմանափակ կարողություններով մեր քաղաքացին հանգիստ մտնի: Տեսնում ենք, որ անցյալում սրան բավականաչափ ուշադրություն չեն դարձրել: Կանանց առնչվող հարցերում ևս նման խնդիրներ են ծագում: Վերջերս մզկիթ նախագծելիս հաշվի ենք առնում ահա այս բոլոր կետերը: Օրինակ՝ Դիարբեքիրի Ուլուջամիում վերջին վերանորոգման ժամանակ կանանց համար շատ գեղեցիկ վայր է նախագծվել: Կանանց համար տեղ է հատկացվել: Արդեն մեր կին հավատացյալները ևս շատ հանգիստ աղոթում են մզկիթում»:
http://yenisafak.com.tr/ramazan-haber/turkiyede-cami-basina-kac-kisi-dusuyor-18.07.2013-543630
Leave a Reply