Թուրքիայում հայկական գերեզմանոցի վրա կառուցվել է ճաշարան

Ինչպես հայտնում է թուրքական «Ռադիկալ» օրաթերթը, Թուրքիայում հերթական ավերված հայկական գերեզմանոցի վրա քաղաքապետարանի որոշմամբ ճաշարան է կառուցվել:

Թեքիրդաղի Մալքարա գավառի պատմական հայկական գերեզմանոցը, որը կոչվել է Մեշաթլըք (հրեական գերեզմանոց), ամբողջովին ավերվել է: Գերեզմանոցում, որտեղ տարիներ առաջ ըմնբշամարտի համար սիզամարգե դաշտ էին կառուցել, վերջերս Մալքարայի քաղաքապետարանը կառուցել է մի շենք, որը որպես ճաշարան է գործելու: Քաղաքապետարանը նշել է, որ շենքը մեկ տարի ժամանակահատվածով վարձակալության է տալու՝ արգելելով խմիչքի վաճառքը, սակայն ճաշարանը աշխատեցնելու իրավունք ստացած Արդարություն և զարգացում կուսակցության Մալքարայի վարչության անդամ Դեմիր Ալի Փալան ասել է, որ ինքը տարիներ ի վեր աշխատեցնում է մի ճաշարան, որտեղ խմիչք է վաճառվում, հետևաբար այստեղ ևս խմիչք է վաճառվելու: Եթե անգամ չվաճառվի, մարդիկ իրենց հետ կբերեն իրենց խմիչքը:     

«Ռադիկալի» փոխանցմամբ Մալքարայի հայկական գերեզմանոցի հիմնադրման վերաբերյալ հստակ տեղեկություն չկա: Մալքարայի կենտրոնից 1.5 կմ հեռավորության վրա գտնվող գերեզմանոցը, համաձայն կադաստրի գրանցման, 1976 թ. սեպտեմբերի 1-ին գրանցվել է որպես «լքված գերեզմանոց և հողատարածք, որը պետական նշանակության շինարարության ժամանակ կարող է օգտագործվել»: Տարիների ընթացքում գերեզմանաքարերը հանել ջարդել են: Ըստ քաղաքապետարանի տված տեղեկության՝ գերեզմանոցի տարածքում ըմբշամարտի համար կառուցել   են սիզամարգե դաշտ և մեկ հարկանի հանդերձասրահ, որը տարիներ անց վերածվել էր հարբեցողության վայրի:

2000 թ. կայացրած որոշմամբ Մալքարայի քաղաքապետարանը 7 716 քառ. մ հողատարածքը որոշել է օգտագործել որպես քաղաքապետարանի սոցիալական և ծառայողական շինություն: Թեքիրդաղի Թանգարանի տնօրինությունը հայտնել է, որ նախագիծն իրականցնելու մեջ որևէ խոչընդտո չկա, սակայն պատմական որևէ կոթող հայտնաբերելու դեպքում անհրաժեշտ է անպայման տեղյակ պահել: Թեև քաղաքապետարանի խորհրդից  մերժում են ստացել, սակայն հավելյալ շենք կառուցելու որոշումը հանձնաժողովը հավանության է արժանացրել: Քաղաքապետարանը բարեկարգել է տարածքն ու շինությունը և վարձակալության հանել: Վարձակալության իրավունքն ստացել է Արդարություն և զարգացում կուսակցության Մալքարայի վարչության անդամ Դեմիր Ալի Փալայի եղբայր Գյոքհան Փալան: Համաձայն քաղաքապետարանի իրավասուների՝ նոր շինությունը գործելու է որպես ճաշարան: Նախկինում զբոսանքի վայրն այսուհետ գործելու է որպես զբոսախնջույքներ կազմակերպելու վայր:

«Ռադիկալի» համաձայն՝ Ադրիանապոլսի (Էդիրնե) Հուշարձանների պաշտպանմության խորհուրդը ևս շրջել է տարածքում և որևէ պատմական հուշարձան չի գտել: 

Ճաշարանը աշխատացնելու իրավունք ստացած Դեմիր Ալի Փալան ասել է, որ «այդտեղ 300 տարի առաջ է գերեզման եղել, հիմա, որքանով որ իրեն է հայտնի, գերեզման չկա»:

Շինարարության ժամանակ հողի երես դուրս եկած ոսկորները հավաքել և հողով ծածկել են, սակայն  ամենուր ոսկորներ են թափված: 

Շինարարության ժամանակ, երբ տեխնիկան մի քանի սանտիմետր հող է փորել, ոսկորներ են դուրս եկել: Գերեզմանոց հայտնի վայրում բնակվող մի հողագործ, ով չցանկացավ անունը նշել, հայտնել է, որ շինարարությունը սկսվել է մեկ ամիս առաջ: 15 օր շարունակ հորդառատ անձրև է տեղացել: Երբ հողը թրջվել է, կմախքներ են դուրս եկել: Քանի որ հակազդեցություն է եղել, կրկին հողով ծածկել են:

Երբ մալքարացի հողագործ Ադնան Յուվարլաքն ասաց, որ 15 տարի առաջ այստեղ հսկայական գերեզմանաքարեր են եղել, մի լրագրող հավելեց, որ «թանգարանի աշխատակիցները եկել և «պատմամշակությաին կոթոողներ» են փնտրել, բնականաբար այսօր փնտրողները չեն կարող գտնել, որովհետև այդտեղից գողացած գերեզմանաքարերը շինարարության աժամանակ որպես հիմնաքար են օգտագործել»:  

Մալքարայի քաղաքապետարանի խորհրդի անդամ, Ժողովրդահանրապետական կուսակցության ներկայացուցիչ Ալի Իսհան Ուսլուն հայտնել է, որ անցյալ տարվա խորհրդի ժամանակ հայկական գերեզմանոցի տեղում շինարարություն կատարելու վերաբերյալ քննարկում է եղել, իրենք դեմ են քվեարկել, անգամ Արդարություն և զարգացում կուսակցությունից մի հոգի էլ է դեմ քվեարկել: Խորհուրդը հավանության չի արժանացրել ծրագիրը: Մալքարայի նախկին քաղաքապետ Ալի Աթըլգանը, ով Ժողովրդական ձախ կուսակցության անդամ էր, որոշել էր տարածքում ըմբշամարտի դպրոց կառուցել, սակայն ընտրություններում պատվելուց հետո ծրագիրը կյանքի չի կոչել: 

Աթըլգանը գերեզմանոցի տեղում ճաշարան բացելու վերաբերյալ ասել է. «Այնտեղ վերջին թաղված մարդու մասին ինձ ասել էին, սակայն անունը չեմ հիշում: Անհրաժեշտ է հարգանք ցուցաբերել»:

ԺՀԿ-ի Մալքարայի նախագահ Ուլաշ Յուրդաքուլը հայտնել է, որ հաջորդ ընտրությունների ժամանակ դնելու է իր թեկնածությունհը և ընտրվելու դեպքում քայլեր կձեռնարկի, որ գերեզմանոցի նկատմամբ հարգալից վերաբերմունք ցուցաբերվի:

Երբ դեպքը հայտնի է դարձել «Մազլում-դեր»-ը պատվիրակություն է ուղարկել շրջան՝ ուսումնասիրություններ կատարելու: Համաձայն պատրաստած զեկույցի՝ տարածքում ոսկորներ են հայտնաբերել, որոնք շինարարական մեքենաները աշխատանքի ժամանակ անկանոն տարածել են ողջ շինհրապարակով մեկ:

Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը

Akunq.net