Էրդողանն ի զորու չէ բացելու գլխավոր շտաբի արխիվները. Թաներ Աքչամ

Ամերիկյան Կլարկ համալսարանի ցեղասպանությունների ուսումնասիրությունների կենտրոնի պրոֆեսոր Թաներ Աքչամը, մեկնաբանելով Դերսիմի կոտորածների եւ անցյալի բոլոր սեւ էջերը ի հայտ բերելու համար «արխիվները բացելու» մասին Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեբ Թայիփ Էրդողանի արած առաջարկությունը, հայտարարել է, որ Թուրքիայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի եւ արտաքին գործերի նախարարության արխիվները դեռեւս փակ են մնում, ինչը 21-րդ դարի համար ամոթալի հանգամանք է:

Ինչպես հաղորդում է «Արմենպրես»-ը, թուրքական «bianet.org»-ում Էքին Քարաջայի հետ զրույցում Աքշամը հարցադրել է, որ «եթե անգամ Էրդողանն ի զորու չէ բացելու գլխավոր շտաբի արխիվները, ապա ի՞նչն է խանգարում նրան բացել ԱԳՆ-ի արխիվները»:

«Արխիվները բացելու մասին Էրդողանի հայտարարությունը խաբուսիկ է’ մի քանի առումներով: Կառավարությանը կից օսմանյան շրջանի եւ հանրապետության արխիվները բաց են: Բայց այստեղ խնդիրն այն է, որ այդ արխիվներում ամեն ինչ չէ բաց հանրության համար: Օրինակ’ փակ են Հայոց ցեղասպանության ժամանակաշրջանում նահանգներից ամեն շաբաթ տրվող զեկույցներն ու հայերի լքած ունեցվածքի հետ կապված տետրերը: Զարմանալի է, բայց մինչ այսօր ամբողջությամբ փակ են նաեւ Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարության արխիվները: Դա մեծ ամոթ է տարածաշրջանին եւ աշխարհին դեմոկրատիայի եւ արդարության դասեր տվող Թուրքիայի համար: Արտգործնախարար Ահմեդ Դավութօղլուն պետք է վերջ դնի 21-րդ դարի համար այդ մեծ ամոթին: Թուրքիայի զինված ուժերի գլխավոր շտաբի արխիվները, որոնք ամենակարեւորն են’ Թուրքիայի մութ էջերի բացահայտման համար, տեսականորեն բաց են, իսկ գործնականում’ փակ: Դրանք հասարակության համար բացելու ուժ անգամ Էրդողանը չունի: Եթե այդպես չէ, թող նա հրամանագրով հանրությանը ներկայացնի գոնե Դերսիմի հետ կապված փաստաթղթերը: Բայց ակնհայտ է, որ գլխավոր շտաբի արխիվը Թուրքիայի «գաղտնի սնդուկն» է: Չեմ կարծում, որ այստեղ եղած կարեւոր փաստաթղթերը երբեւէ կներկայացվեն հետազոտողներին: Հայկական եւ Դերսիմի կոտորածների, ինչպես նաեւ այլ ամոթալի էջերի մասին պատմող արխիվների բացումը հսկայական նշանակություն ունի պատմական այդ ժամանակաշրջանը բացահայտելու եւ հասկանալու համար, եւ մինչեւ այսօր դրանց փակ պահվելու պատճառը հենց դա է, քանի որ հնարավոր է’ դեռ դրանց մեջ լինեն իրականությունը բացահայտող’ դեռեւս չոչնչացված փաստաթղեր: Հստակ է, որ խիստ վախենալով հայկական հարցից, այդ արխիվներից շատ փաստաթղթեր ոչնչացվել են եւ 1918 թ-ին, եւ 1980 թ-ից հետո», -ասել է Հայոց ցեղասպանության ճանաչման համար պայքար տանող թուրք պատմաբանը:

29.11.2011

Armenpress.am