Գյումյուշհանեի հայկական եկեղեցիներն ու վանքերը

Սուրբ Կարապետ եկեղեցին

(Գտնվում է Մերքեզում, որը Գյումյուշհանե նահանգի գավառներից է-Ակունքի խմբ.)

Հայկական եկեղեցի է հին Գյումուշհանեում, որը կառուցվել է  սուլթան Սուլեյման Կանունիի մզկիթի մոտակայքում 19-րդ դարում:

Ուղղանկյուն նախագիծ ունեցող եկեղեցին ճարտարապետական առումով նմանություն ունի Օլուջուք (Իմերա) գյուղի Վանք եկեղեցու հետ:

Իշհանլը եկեղեցի (Մերքեզում)

Գյումուշհանեի Դումանլը գյուղում գտնվող այս եկեղեցին կառուցվել է 19-րդ դարում:

 Ուղղանկյուն նախագիծ ունեցող եկեղեցու չափերը 10.15×12.54 մ է, ունի եռանավ բազիլիկայի սխեմա: Եկեղեցին արևմուտքից և հարավից ունի շրջանաձև կամարապատ երկու մուտք, որոնցից հարավայինը եկեղեցու գլխավոր մուտքն է, կամարի ֆրոնտոնը կառուցվել է խաչի մոտիվով: Խճաքարից կառուցված եկեղեցու արևելյան ճակատի ապսիդը
(9ափումներն են 4.72×3.75), ծավալվում է դեպի դուրս: Միևնույն ժամանակ այստեղ ապսիդի վերևում դիտանցքի պատուհաններ կան: Եկեղեցին մեզ է հասել ավերված վիճակով:

Վանք եկեղեցի (Մերքեզում)

Գյումյուշհանեի Վանք գյուղում գտնվող այս եկեղեցին կառուցվել է 19-րդ դարում: 

Ուղղանկյունաձև նախագիծ ունեցող, բազիլիկայի ոճով այս եկեղեցին ունի   կենտրոնական գմբեթ: Այս կառույցի ձևն ի հայտ է եկել փակ հունական խաչ նախագծով և բազիլիկա նախագծով եկեղեցիների միահյուսումից: Բացի կենտրոնական գմբեթից` մնացած հատվածները ծածկված են կամարներով և տանիքով: Պատերը կառուցվել են հարթ սրբատաշ քարերից: Եկեղեցու նեսում    որմնանկարների հետքեր չեն հանդիպում:

Աղրըթ եկեղեցի (Թորուլում)
Գյումյուշհանեի Թորուլ գավառի Ջեբելի (Աղըրթ) գյուղի Քյուփչյուլեր թաղամասում գտնվող այս հայկական եկեղեցին կառուցվել է 19-րդ դարում: Եկեղեցին կառուցվել է խճաքարից, ունի ուղղանկյուն նախագիծ: Երկապսիդ եկեղեցու ապսիդներից մեկը փլուզվել է և չի հասել մեր օրեր: Ի տարբերություն կամարածածկ մյուս եկեղեցիների` եկեղեցին ունեցել է նաև երկրորդ ծածկ: Եկեղեցին մեզ է հասել ավերված վիճակով:

Մեսեհոր եկեղեցի (Թորուլում)
Ենթադրվում է, որ Գյումյուշհանեի Թորուլ գավառի Հարմանջըք գյուղի Մեսեհոր վայրում գտնվող հայկական եկեղեցին կառուցվել է 19-րդ դարի երկրորդ կեսին: Եկեղեցին ունի ուղղանկյուն նախագիծ, կառուցվել է սրբատաշ քարից և խճաքարից: Արևմտյան ճակատի մուտքը կառուցվել է սրբատաշ քարից, կամարապատ է, ունի ֆրոնտոն: Մեզ է հասել ավերված վիճակով:  Թեև եկեղեցու մոտակայքում գտնվող ավերված մատուռում որմնանկարների հետքեր կան, սակայն Մեսեհոր եկեղեցում, որևէ զարդանախշ չի հանդիպում: 

http://team-aow.discuforum.info/t8822-Gumushane-Kilise-ve-Manast-rlar.htm