ԱՐՃԱԿ. գավառ Արևմտյան Հայաստանում: Հյուսիսից սահմանակից էր Բերկրի-Աբաղային, արևելքից` Սարային (Մահմուդի), հարավ-արևմուտքից` Խոշաբին և Հայոց ձորին, հյուսիս-արևմուտքից` Թիմարին: Համապատասխանում էր Վասպուրականի Արճիշակովիտ գավառին:
Լճերն են Արճակը և Էրմանիցը: Գավառի տարածքով են հոսում Արճիշակ գետը, Պստիկ (Արճակի), Մալավայի և Խնոյի գետակները:
Մինչև 1840-ական թվականները ենթարկվել է Մահմադանքի (Մահմուդիի) կիսանկախ իշխանությանը, հարևան Սարայի հետ հայտնի է եղել Ներքին Խոշաբ անունով: Հետագայում վերածվել է գյուղախմբի և մտցվել Վանի նահանգի մեջ:
Արճակի հիմնական բնակիչները` հայերը, զբաղվում էին հողագործությամբ, անասնապահությամբ, լճափնյա գյուղերում` նաև ձկնորսությամբ, բորակի ստացմամբ:
XV-XVI դարերում Արճակի տարածքում հաստատվել են որոշ քրդական ցեղեր: 1895-96թթ. Արճակի հայաբնակ գյուղերը ենթարկվել են կոտորածների և կողոպուտի, իսկ 1915թ-ին՝ Մեծ եղեռնի ժամանակ, լիովին ամայացել: Արճակի որոշ գյուղերի բնակիչներ մասնակցել են Վանի հերոսամարտին: Փրկվածներն ապաստանել են Արևելյան Հայաստանում:
Հայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 1, Երևան, 1990:
Leave a Reply