ԷՐԶՐՈՒՄ. գավառ

ԷՐԶՐՈՒՄ, Էրզիռում, էրզռում, Թեոդոսուպոլիս. գավառ (սանջակ) Արևմտյան Հայաստանում, Էրզրումի նահանգում:

Սահմանակից էր` հյուսիսից և հյուսիս-արևելքից` Տրապիզոնի նահանգին ու Բաթումի մարզին, արևմուտքից՝ Երզնկայի զավառին, արևելքից՝ Խարբերդի, Բիթլիսի նահանգներին և Բայազետի գավառին ու Կարսի մարզին: Վարչական կենտրոնը Կարին (Էրզրում) քաղաքն էր: 19-րդ դ. վերջերին և 20-րդ դ. սկզբներին նրա մեջ մտնում էին հետևյալ 9 գավառները՝ Բաբերդ, Բասեն, Դերջան, Էրզրում, Թորթում, Խնուս, Կիսկիմ, Սպեր, Քղի:

Գավառն ուներ 1574 բնակավայր, 382300 բնակիչ, որից հայեր` 89934, մահմեդականներ՝ 287839, այլք՝ 4527 (ըստ Վ. Քինեի):

20-րդ դ. սկզբներին էրզրումի գավառում կար 22 արական և 18 իգական հայկական նախակրթական դպրոց` մոտ 1900 աշակերտներով և 70 ուսուցիչներով:

Էրզրում գավառի հայության մեծ մասը զոհ գնաց 1915—16 թթ. Մեծ եղեռնի ժամանակ, իսկ կենդանի մնացածները գաղթեցին տարբեր երկրներ: