ԹՈՐԴԱՆ, Թորթան. ավան Մեծ Հայքի Բարձր Հայքի Դարանաղի գավառում՝ Սեպուհ լեռան արևելյան լանջին:
Թորդանում եղել է մեհյան, որտեղ, Ագաթանգեղոսի վկայությամբ, կանգնեցված էր ասորական Բարշամ աստծո անդրին:
Քրիստոնեության տարածման ժամանակ մեհյանը կործանվել է, և նրա ավերակների վրա կառուցվել Ս.Խաչ (Ս.Նշան) վանքը: Գրիգոր Ա Լուսավորիչը Թորդանում կառուցել է տվել առաձնատուն, ստեղծել փոքրիկ պարտեզ, որի տեղում հետագայում կառուցվել է Թորդանի քառանկյունի, գմբեթավոր, առանց սյուների, անկյուններում թաղածածկ խորանններով եկեղեցին (պահպանվում էր մինչև XXդ. սկիզբը):
Թորդանում են թաղվել մի քանի կաթողիկոսներ Լուսավորչի տոհմից և հայ Արշակունի թագավորներ, այդ թվում` Գրիգոր Ա Լուսավորիչը և Տրդատ Գ Մեծը:
XXդ. սկզբին Թորդանը աննշան գյուղ էր, ուներ 43 հայ ընտանիք (419 բնակիչ), որոնք տեղահանվել են Մեծ եղեռնի ժամանակ:
Հայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 2, Երևան, 1995:
Leave a Reply