Կեսարացի հայտնի հայեր – 2

Մի ժամանակ մոտ 50 000 բնակչություն ունեցող Կեսարիայի հայ համայնքը մեր օրերում, կարելի է ասել, չկա: Պատմության ընթացքում բազմաթիվ ծագումով կեսարացիներ արտերկրում և երկրի ներսում մեծ հաջողությունների են հասել, շնորհալի զավակներ են մեծացրել: Կեսարացի հայերը, լուսանկարչությունից մինչև ճարտարապետություն, գիտությունից մինչև առևտուր տարբեր բնագավառներում վարպետ ներկայացուցիչներ են եղել և բազմաթիվ հաջողակ գործերով իրենց անուններն են թողել…

 Միմար Սինան

Միմար Սինանը ծնվել է Աղըրնաս գյուղում, ուղղափառ քրիստոնյայի ընտանիքում: Սուլթան Սելիմ Յավուզի (1512-1520 թթ.) օրոք սկիզբ առավ ինչպես Ռումելիայից, այնպես էլ Անատոլիայից մանկահավաքը: Արքունական ճարտարապետ Սինանը, ով 1512 թ. դևշիրմեի արդյունքում հավաքագրվել է Ենիչերիների կորպուս, գլխավորում է Կեսարիայի ամենահայտնի անունների շարքը: Նրա ստեղծագործություններից են Սելիմիե մզկիթը, Սուլեյմանիե մզկիթը, Միհրիմահ սուլթան մզկիթը, Շեհզադե մզկիթը, Սոքոլլու Մեհմեդ փաշա մզկիթը, Հասեքի մզկիթն ու Մեքքայում սուլթան Սուլեյման մեդրեսեն (հոգևոր ուսումնական հաստատություն) և տասնյակ նմանատիպ կառույցներ:

Բալյան ընտանիք

Օսմանյան պալատական ճարտարապետներ Բալյանների ընտանիքի անդամները օսմանյան պալատում սերունդներ շարունակ եղել են գլխավոր արքունի ճարտարապետներ: Բալյաննների ստեղծագործություններից են Դոլմաբահչեի պալատը, Յըլդըզ մզկիթը, Բեյլերբեյի և Չրաղան պալատները, Յըլդըզ Հանիդիե մզկիթը, Օրթաքյոյի մզկիթը, բազմաթիվ տներ (W Hotel), Թեշվիքիե մզկիթը և ոստիկանական բաժանմունքը, Քուլելի ռազմական լիցեյը, Թոփհանե Նուսրեթիե մզկիթը, Բայազեդ աշտարակը, Պաշտպանության նախարարության շենքը և տասնյակ պատմական գլուխգործոցներ:   

Գյուլբենկյան ընտանիք

Նավթային մագնատ, բարեգործ Գալուստ Սարգսի Գյուլբենկյանը մեծ դեր է խաղացել միջազգային նավթային արդյունաբերության ծնունդի և զարգացման մեջ: Միջազգային քաղաքական հարաբերություններում ազդեցիկ դիրք ունեցող ընտանիքից, հայկական ծագմամբ Օսմանյան կայսրության քաղաքացի գործարար է, ով Կեսարիայի Թալաս կազայից գաղթել է Ստամբուլ: Նա Աբդուլհամիդ 2-ին ներկայացնելու համար պատրաստել է մի զեկույց, որը անդրադառնում է Օսմանյան կայսրության նավթի հանածոներին, հատկապես Միջագետքի նավթային ռեզերվներին: 1898 թ. Փարիզի և Լոնդոնի օսմանյան դեսպանատներում նշանակվում է ֆինանսական գծով խորհրդական: Այսպիսով` Գյուլբենկյանը օսմանյան պաշտոնյայի հատկանիշ ստացավ: Նաև եղել է Օսմանյան բանկի ֆինանսական խորհրդատու: Քանի որ Իրաքի նավթային պաշարները շահագործելու համար հիմնադրված ընկերության բաժնետոմսերի 5 տոկոսը իրեն էր պատկանում, միջազգային գործարար շրջանակներում հայտնի էր որպես «պարոն հինգ տոկոս»: Նրա անունից հիմնադրված Լիսաբոնի հիմնադրամում արվեստի բավականին հարուստ հավաքածու կա:

Աշխարհում հայտնի իսլամական ստեղծագործությունների կոլեկցիոներ Տիգրան Քելեքյանն ու հնագետ-կոլեկցիոներ Հակոբ Գևորգյանը կեսարիացի հայտնի անձնավորություններ են:

Եսայան ընտանիք

Բերայի Փալաս հյուրանոցի առաջին տերերից կեսարացի բարեգործ Եսայան ընտանիքը դրամափոխությունից մինչև նավատիրություն, հյուրանոցային բիզնեսից մինչև մատակարար տարբեր աշխատանքային բնագավառներում հաջողությունների է հասել:

Ընտանիքը, որը կառուցել է Թաքսիմում մեր օրերում գործող Եսայան Լիցեյը, առևտական հաջողությունների հետ մեկտեղ, նաև բարեգործությամբ հայտնի կեսարիացի անվանի ընտանիքներից է:

Եսայան ընտանիքի անդամներից Նվարդ Եսայանը 1892 թ. Լոնդոնում ամուսնացել է կեսարացի մեկ այլ հայտնի ընտանիքի անդամ Գալուս Գյուլբենկյանի հետ:

http://www.kayserikilisesi.org/unlu-kayserili-ermeniler.asp