ՀԱԶԶՈ

ՀԱԶԶՈ, Հզու, Խզու. գյուղաքաղաք Արևմտյան Հայաստանում, Բիթլիսի նահանգի Մուշ գավառի Սասուն գավառակի կենտրոնը՝ Բիթլիսից մոտ 60 կմ հարավ-արևմուտք՝ Արզան (Խարզան) գետի աջ ափին՝ բերրի սարահարթում: XVIդ. –XIX դ. 40-ական թթ.` նշանավոր բերդաքաղաք, համանուն քրդական հյուքումեթության (կիսաանկախ իշխանություն) կենտրոնը:

Ըստ Ղ.նԻնճիճյանի` XIXդ. սկզբին ուներ 500 տուն հայ բնակիչ (քաղաքի բնակչության կեսը): 1878թ.` 2400, 1914թ.՝ մոտ 3000 հայ բնակիչ: Զբաղվում էին արհեստներով, առևտրով, երկրագործությամբ, այգեգործությամբ, գինեգործությամբ:

Ունեին եկեղեցի (Ս.Աստվածածին կամ Քաջ Մուշեղ), Կ.Պոլսի Միացյալ ընկերության ջանքերով 1870-ական թթ. բացված նախակրթարան: Հազզոյից ոչ հեռու՝ Նորաշեն գյուղի մոտ էր գտնվում Ս.Կոնոնոսի վանքը: Քաղաքի շրջակայքում կային մեծ թվով աղահանքեր:

Հազզոյի հայ բնակչության մեծ մասը բնաջնջվել է 1915թ. Մեծ եղեռնի ժամանակ: Փրկվածները հիմնականում ապաստանել են Արևելյան Հայաստանում:

Հազզոն վերանվանվել է Քոզլուք:

Հայկական համառոտ հանրագիտարան, Հատոր 3, Երևան, 1999: