1915-ին առնչվող քայլ`գերմանական հիմնադրամի կողմից

1915 թ. աղետի մեջ Գերմանիայի ունեցած դերի վերաբերյալ ուսումնասիրություններով զբաղվող Լեփսիուսի տուն-հիմնադրամից մի պատվիրակություն անցած շաբաթ այցելել է Ստամբուլ և այստեղ հանդիպումներ ունեցել:

Օսմանյան կայսրությունում 1915 թ. հայերի ապրած «Մեծ աղետի» և այդ աղետի մեջ Գերմանիայի ունեցած դերի մասին ուսումնասիրություններ իրականացնող Լեփսիուսի տուն-հիմնադրամից մի պատվիրակություն, անցած շաբաթ գալով Ստամբուլ, այստեղ որոշ հանդիպումներ է ունեցել: Պատվիրակության նախագահ, Գերմանիայի բողոքական եկեղեցու նախկին առաջնորդ և նախկին արքեպիսկոպոս, դոկտոր, պրոֆեսոր Վոլֆգանգ Հուբերը հետևյալն ասաց լրագրողների և մտավորականների հետ հանդիպման ժամանակ. «Գերմանիան Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ իր առանձնահատուկ հարաբերությունների պատճառով չցանկացավ, որ այդ հարցի մեջ պարզություն մտցվի: Այս խնդրի համար պատասխանատու է նաև Գերմանիան»:

Պատվիրակությունն այցելել է նաև Դինքի ընտանիքին

1915 թ. Օսմանյան կայսրությունում միսիոներական գործունեություն ծավալած Յոհաննես Լեփսիուսի անունով հիմնված Գերմանահայկական ակադեմիայի Լեփսիուսի տուն-հիմնադրամը Թուրքիա կատարած այցի շրջանակներում հանդիպումներ է ունեցել Թուրքիայում Գերմանիայի դեսպանատան, Պոլսո Հայոց պատրիարքարանի, Հույն ուղղափառ պատրիարքարանի, «Ակօս» օրաթերթի, Գերմանական բողոքական եկեղեցու ներկայացուցիչների հետ: Պատվիրակությունը հանդիպել է նաև Հրանտ Դինքի ընտանիքին:

Մայիսի 25-ին Լեփսիուսի տուն-հիմնադրամի ներկայացուցիչները պատմաբանների, լրագրողների, ակադեմիկոսների և քաղաքացիական-հասարակական կազմակերպությունների անդամների հետ կայացած հանդիպման ընթացքում քննարկել են այն հարցը, թե ինչ կարելի է անել, որպեսզի երկու երկները համատեղ առերեսվեն 1915 թ. դեպքերի հետ:

Պետք է առերեսվի նաև Գերմանիան

Սույն հանդիպումը Լեփսիուսի տուն-հիմնադրամի հետ համատեղ կազմակերպած Հեյնրիխ Բյոլլ կազմակերպության նախագահ Ուլրիկե Դուֆներն ասաց հետևյալը. «Չնայած բոլոր մտահոգություններին` Գերմանիան պետք է ավելի բարձրաձայն խոսի այն հանցագործության մասին, որ գործել է 1915 թ. դեպքերի առնչությամբ»:

Դուֆները նաև հայտնեց, որ թեև ինքը լիցեյում բավականին մանրամասն ընդհանուր պատմական գիտելիքներ է ստացել, սակայն 1915 թ. իրադարձությունների մասին ոչ մի տեղեկություն չի տրվում լիցեյի սաներին: Դուֆները հետևյալը նշեց այդ կապակցությամբ. «Ըստ իս՝ 1915 թ. դեպքերի առնչությամբ ոճրագործության մեղսակցության վերաբերյալ համատեղ ուսումնասիրությունները կարող են էական նպաստ բերել պատմության հետ առերեսվելու հարցում»:

Յոհաննես Լեփսիուսի` 1916 թ. հրատարակած «Զեկուցագիր` Թուրքիայում հայերի վիճակի մասին» աշխատությունը, նախքան գերմանական պետության կողմից գրաքննության ենթարկվելը, տարածվել էր ողջ երկրով մեկ` 20 հազար տպաքանակով: Լեփսիուսի` տվյալ հարցին ուղղված ուսումնասիրությունները տեղ են գտել ցեղասպանության մասին պնդումների հիմքը կազմող գլխավոր փաստաթղթերի շարքում:

Taraf , 30.05.2010