Կատարողական արվեստը

 Հայաստանն ունի հազարամյակներով զարգացած և զարգացող կատարողական արվեստներ: Դրանք են երաժշտությունը, պարն ու թատրոնը: Հնագույն ժամանակներում այդ երեքն էլ եղել են ծիսական ընդհանուր համալիրների բաղադրամասեր: Սկսած առաջին քաղաքներից և հատկապես զարգացած հեթանոսության շրջանից, դրանք բաժանվել են իրարից և զարգացել որպես առանձին արվեստներ: Ժողովրդական արվեստում երեք կատարողական արվեստները շարունակել են գոյատևել իրենց նախնական, սինկրետիկ միասնության մեջ:

Միջնադարյան հողինակների հիշատակությունները վկայում են, որ գոյություն են ունեցել թափառական և կայուն տեղական խմբեր, որոնց անդամները երգում, պարում, նվագում էին տարբեր գործիքներ և միաժամանակ թատերական փոքրիկ ներկայացումներ բեմադրում: Գործիքային երաժշտության զարգացմանը զուգընթաց գործիքի ձայնով նվագակցվող պարը առանձնացավ պարերգից և այդ ձևով պահպանվեց ժողովրդական մշակույթի մեջ:

Թատրոնը զարգացավ հելլենիստական շրջանում, անջատվելով երգից, պարից ու բուն ծեսից: Զարգացած հեթանոսության շրջանից սկսած Հայաստանում գործել են կատարողական արվեստների կենտրոններ` վարպետից աշակերտին փոխանցվող կայուն ավանդույթով: Այդպես դարերի ընթացքում ձևավորվեցին կատարողական արվեստի դպրոցներ, ստեղծագործական ուղղություններ և ժանրեր:

18-19-րդ դարերում կատարողական մասնագիտացված արվեստները կենտրոնանում են խոշոր քաղաքներում, հատկապես Թիֆլիսում և Կոնստադնուպոլսում: Ռուսաստանի հետ միավորումից և Խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո հայկական կատարողական արվեստների հիմնական կենտրոններն էին Երևանը և Գյումրին: 18-21-րդ դարերի ընթացքում Հայաստանի կատարողական արվեստը կրեց արևմտյան ազդեցություն, ձևավորվեցին նաև արևմտա-եվրոպական տիպի օպերայի և բալետի թատրոններ, եվրոպական դասական երաժշտական գործիքների, խմբավարության և դիրիժորության, բալետի, երգեցողության ազգային դպրոցներ, ինչպես նաև ազգային կոմպոզիտորական դպրոց:

http://www.icha.mincult.am/arts.php?lang=arm