Յ. Պալեան Ամէն անգամ որ մարդուն արժանապատուութիւնը խնդրոյ առարկայ է, բոլորս խնդրոյ աարկայ ենք, այդ կը վերաբերի բոլորիս, Սպիտակ, Սեւ կամ Դեղին» : Ֆրանց Ֆանոն, (1925-1961), հոգեբոյժ, յեղափոխական Ժամանակն է, որ հայոց ցեղասպանութեան եւ հայրենահանման ՀԱՐՑին տրուի միջազգային, քաղաքական, մշակութային, ընկերային եւ համամարդկային նոր իմաստաւորում: Ինչ որ պատահեցաւ հայուն, հրեային, թութցիին, վաղը կրնայ պատահիլ Սպիտակին, Սեւին, Դեղինին: Հայոց ցեղասպանութեան եւ հայրենահանման ՀԱՐՑը միջազգային խնդիր…
Հարութ Սասունյան «Կալիֆորնիա Կուրիեր» թերթի հրատարակիչ և խմբագիր Սիրիայի ժողովուրդն առաջինն է իմացել Հայոց ցեղասպանության մասին, քանի որ 20-րդ դարասկզբին Օսմանյան Թուրքիայի կողմից տասնյակ հազարավոր հայեր արտաքսվել են սիրիական անապատի մահվան դաշտերը։ Տեղի արաբները մեծ թվով հայ որբեր են որդեգրել՝ նրանց մեծացնելով որպես իրենց երեխաներ: Հալեպում, Ռաքքայում, Դեյր Զորում, Դամասկոսում և այլուր տեղի բնակիչները սրտաբաց…
Ն․ Ապրիլի 1-ի այս օրը, 110-րդ անգամը ըլլալով՝ կը բանայ հայ ժողովուրդի պատմութեան յուշատետրին ամէնէն սեւ ու արնաներկ էջերէն մէկը։ Ճիշդ հարիւրեւտասը տարի առաջ, ապրիլի առաջին օրը մոլեգնեցաւ թրքական պետութեան արնախում բարբարոսութիւնը։ Չքնաղ Ատանա քաղաքն ու Կիլիկիոյ հայաբնակ քաղաքներն ու գիւղերը երեսուն հազար անմեղ հայերու արեամբ ներկուեցան, հայերու տուները, խանութները եւ ինչքերը քարուքանդ եղան ու…
Յ. Պալեան Գրախօսելու միտում չունին այս տողերը: Կը փափաքիմ, որ իրաւազրկուած եւ իրաւազրկուող ժողովուրդի զաւակները գիտակցութիւն նուաճեն համացանցային անմիջական հազիւ փայլած եւ անմիջապէս մարող-մոռցուող տեղեկութիւններէն անդին այլ հարստացում ունենան: Երեւանի պետական համալսարանի գեղատիպ հրատարակութիւն գիրք մը, «Համշէնը հայկական ձեռագրերում», հեղինակ՝ Լուսինէ Սահակեան: Մամուլը անդրադարձաւ գիրքի ներկայացման, որ տեղի ունեցաւ 18 Մարտ 2019ին, Հայաստանի պետական համալսարանի…
Կրթությունը Հայրենական պատերազմի հաղթական ավարտից հետո կրթության ասպարեզում նկատելի տեղաշարժեր կատարվեցին։ Դպրոցական և բարձրագույն կրթության համակարգերը վերելք ապրեցին։ 1958թ. օրենք ընդունվեց կյանքի հետ դպրոցի կապն ամրապնդելու և 8-ամյա պարտադիր ուսուցման անցնելու մասին։ 1966թ. խնդիր դրվեց անցնել ընդհանուր միջնակարգ կրթության։ Դրա իրականացումը պահանջեց մեծ ջանքեր և շուրջ 10 տարի ժամանակ։ Հետևողական ուշադրություն էր դարձվում դպրոցական հարմարավետ…
Ժողովրդական շարժման խորացումը Հայ ժողովուրդը երկու տարվա արցախյան ազատագրական ծանր ու հետևողական պայքարում չկորցրեց իր ողջամտությունը և դուրս չեկավ պայքարի սահմանադրական շրջանակներից։ Նա ավելի համախմբվեց ու դարձավ միասնական։ Սեփական ուժերի նկատմամբ հավատն ու վճռականությունը առաջ մղեցին ազգային անկախ պետականության վերականգնման խնդիրը։ 1990 թվականին նոր ուժով ծավալված համաժողովրդական շարժումը նպատակամղվեց այդ երազանքի իրականացմանը։ Այդ ժամանակ հայ…
Վերափոխումների քաղաքականությունը 1985թ. մարտին փոխվեց ԽՍՀՄ ղեկավարությունը։ Լճացման տարիների ղեկավարությանը փոխարինելու եկան ավելի երիտասարդ գործիչներ։ ԽՄԿԿ Կենտկոմի գլխավոր քարտուղար ընտրվեց Միխայիլ Գորբաչովը, որը հետագայում դարձավ ԽՍՀՄ նախագահ։ Երկիրը կանգնած էր արմատական փոփոխություններ կատարելու անհրաժեշտության առաջ։ Գորբաչովը հայտարարեց, որ ԽՍՀՄ-ը ճգնաժամից դուրս բերելու համար պետք է իրականացվեն վերափոխումներ։ Վերակառուցման սկզբնական շրջանում շեշտը դրվեց աշխատանքային կարգապահության բարձրացման,…
Ազգային–եկեղեցական ժողովը 1938թ. Ամենայն հայոց կաթողիկոս Խորեն Մուրադբեկյանի սպանությունից հետո ԽՍՀՄ իշխանություններն արգելեցին նոր կաթողիկոսի ընտրությունը։ Կաթողիկոսական տեղապահ նշանակվեց Գևորգ արքեպիսկոպոս Չորեքչյանը։ Պատերազմի ընթացքում, ելնելով մի շարք քաղաքական նկատառումներից, Ստալինը որոշ չափով վերանայեց եկեղեցու նկատմամբ տարվող քաղաքականությունը։ Նա թերևս հարկադրված էր այդ հարցում հաշվի նստել նաև իր դաշնակիցների հետ, մանավանդ որ ԱՄՆ-ի նախագահ Ռուզվելտը ջերմեռանդ…
Տնտեսության վերակառուցումը Խորհրդային Հայաստանի գրեթե ամբողջ տնտեսությունը 1941–45թթ. հարմարեցվել էր ռազմաճակատի պահանջներին։ Հայաստանը, ինչպես մի շարք խորհրդային հանրապետություններ, պատերազմի տարիներին ավերածությունների չէր ենթարկվել, ուստի նրա ղեկավարության առջև խնդիր էր դրված վերականգնել հանրապետության տնտեսությունը, այն համապատասխանեցնել խաղաղ ժամանակների պահանջներին։ Կառավարությունը 1945թ. օգոստոսին ուղղություն վերցրեց նախապատրաստել չորրորդ հնգամյակի նախագիծը։ Դրա քննարկման ժամանակ առաջարկներ եղան տնտեսության բնագավառում մեղմել…
Հայկական դիվիզիաների կազմակերպումը և մարտական ուղին Հայրենական մեծ պատերազմի հայ մասնակիցների թիվը հասնում էր 500 հազարի, որից 300 հազարը Հայաստանից էին, մյուսները միութենական մյուս հանրապետություններից։ 200 հազար մարտիկներ ու սպաներ զոհվեցին խորհրդային երկրի պաշտպանության ու հաղթանակի համար։ Եվս 100 հազար հայեր Երկրորդ աշխարհամարտին մասնակցում էին ԽՍՀՄ դաշնակից երկրների բանակներում։ Ամբողջ պատերազմում (Երկրորդ աշխարհամարտին և Հայրենականին)…
