ՍՈՆԱ ՏԷՐ ՊՕՂՈՍԵԱՆ-ՏԱՐԱՔՃԵԱՆ Հայաստանի տարբեր շրջաններուն մէջ Բարեկենդանի աւանդոյթներուն մաս կը կազմէին երեք տիկնիկներ` Ուտիս տատիկը, Պաս պապիկը կամ Ակլատիզը, որոնք խորհրդանշական տեղ կը գրաւէին Բարեկենդանի տօնակատարութիւններուն մէջ: Ուտիս տատիկը կը համարուէր ճոխ կերակուրներ հովանաւորող տիկնիկը, որ հրապարակ իջնելով` մարդիկը խրախճանքի կը հրաւիրէր: Ուտիս տատիկը Բարեկենդանի օրերուն բոլորը կերուխումի կը հրաւիրէր: Իսկ Բուն Բարեկենդանին Ուտիս…
Տրնդեզը կամ Տեառնընդառաջը կրոնա-ժողովրդական հնավանդ տոն է։ Սահմանել է քրիստոնեական եկեղեցին՝ ի պատիվ Հիսուս Քրիստոսի ծննդյան քառասունքի։ Ավանդության համաձայն այս օրը կապվում է Քրիստոսին ընդառաջ գնալու հետ, որը կատարվում էր հիմնականում փետրվարի 14-ին: Ըստ հին հրեական (մովսեսական) կրոնի, տղաբերքից քառասուն օր անց մայրը պարտավոր էր այցելել տաճար՝ զոհ մատուցելու, «սրբազան» հրով ու ջրով սրբվելու և…
Վարագայ Ս. Խաչի Տօնը, որ միայն վերապահուած է Հայ Եկեղեցւոյ, 26 սեպտեմբեր 2021, կիրակի առաւօտ հանդիսաւոր ձեւով տօնուեցաւ Վաքըֆգիւղի Ս. Աստուածածին Եկեղեցւոյ մէջ։ Տօնականարարողութեանց հանդիսապետեց, Ս. Պատարագը մատոյց եւ աւուր պատշաճի քարոզեց՝ ԿղզեացՀոգեւոր Հովիւ Հոգշ. Տ. Յարութիւն Աբղ. Տամատեան, որ շաբաթավերջին հիւրաբար կը գտնուէր Անտիոք։ Արարողութեան ներկայ եղաւ Գաւառի Հայոց Տեսուչ եւ Անտիոքի Ս. Եկեղեցեաց…
Սեպտեմբեր 14ի յաջորդող Կիրակի օրը հայ ժողովուրդը, ինչպէս հիմա, նոյնպէս անցեալին կը նշէր Խաչվերացը, ժողովրդական լեզուով՝ Սըրբխեչ կամ Ուլնոց անուններով յայտնի տօնը։ Ժողովրդական դրսեւորումով այս տօնը կապուած է նաեւ հանգուցեալներու հետ։ Բերքը հաւաքած մարդիկ բաժին կը հանէին հանգուցեալներուն։ Իսկապէս, Սըրբխեչ կամ Ուլնոց տօնի առանցքը գերեզմանատուն այցելելն էր և այնտեղ խնջոյք կազմակերպելը։ Այն օրուան գերեզմանատուն այցելելը…
Մինչեւ 8 օգոստոսի կիրակին՝ Խաղողօրհնէքի տօնը, խաղող ուտելը արտօնուած չէր։ Ինչպէս գիտենք, տարբեր տօներուն գործածուող ուտելիքներն են հաւկիթը՝ Զատիկին, հասկեր ու խնձոր՝ Վարդավառին, իսկ խաղողին կամ խաղողաքաղին նուիրուած է յատուկ տօն, «Խաղողօրհնէք»։ Մարդիկ օրերով կը պատրաստուէին օգոստոսեան ուխտագնացութեան, իսկ տօնի բուն օրը կը վերածւէր ուրախ հանդէսի։ Մտերիմներու, ծանօթներու, ազգականներու խումբերը ճամբայ կ՛ելլէին։ Առաւօտուն ուխտավայրերու մէջ…
Akunq.net-ը թուրքերենից թարգմանաբար և առանց կրճատումների ընթերցողներին է ներկայացնում լուսահոգի Սարգիս Սերոբյանի և Ադնան Գենչի համատեղ հոդվածը՝ նվիրված Վարդավառի տոնակատարության թեմային։ Հոդվածը հրապարակվել է «Ակօս» շաբաթաթերթում, ապա՝ արտատպվել «Բիանեթ» կայքէջի կողմից․ Սարգիս Սերոբյան Ադնան Գենչ Տոնում ենք հայ և համշենցի ժողովուրդների (համշենցի ժողովուրդ, որպես այդպիսին, գոյություն չունի, խոսքը Համշենում ապրող հայերի մասին է-Ակունքի խմբ․)…
Տոնը նշվում է Քրիստոսի Հարության 40-րդ օրը: Հարությունից հետո Քրիստոս 40 օր մնում է երկրի վրա և երևում առաքյալներին ու հավատացյալներին: Այդ ընթացքում Հիսուս Իր վարդապետությունն է ուսացանում նրանց, իսկ վերջին հանդիպման ժամանակ օրհնում ու պատգամներ տալիս առաքյալներին, որից հետո համբարձվում է երկինք: Քրիստոսի Համբարձման մասին վկայում են Ս. Մարկոս և Ս. Ղուկաս ավետարանիչները, ինչպես…
ԱՆԻ ՊԱՐՈՆԵԱՆ «Մատամ Նուարդիմու, ձիւն տիղաց ձեր զատկին»։ Յոյն հարեւանի այս խօսքը լսող լուսահոգի մօրս բարկութիւնը աչքերուս առջեւ է տակաւին։ Մայրս առանց պատասխանելու, զայրոյթով ներս մտաւ։ «Այս հոռոմ կնիկը ինծի կը ծաղրէ կոր։ Ի՞նչ եղեր է պուտ մը ձիւն տեղալով։ Մարդ բարի Զատիկ մը կը մաղթէ, ոչ թէ ձիւն տեղաց ըսէ»։ Եկեղեցական տոմարի համաձայն մենք…
ՄԻՍԱՔ ՀԵՐԿԵԼ Աւանդութիններու վերաբերեալ այս յօդուածաշարքին սկսած պահուն խոստացած էինք գրաւոր ու բանաւոր աղբիւրներէ, մերթ ընդ մերթ ալ սեփական վկայութիւննէրէ քաղուած այս գիտելիքները ներկայացնել եկեղեցական տոմարի զուգահեռականութեամբ։ Զանազան պատճառներով սայթաքեցաւ այդ հերթականութիւնը, եւ առաջին անգամ Սուրբ Զատկի այս յօդուածով ապահոված կ՚ըլլանք զայն։ Ուրեմն այսօր կ՚անդրադառնանք հայոց նախաքրիստոնէական եւ ապա քրիստոնեայ հաւատքի մէջ մեծ նշանակութիւն ունեցող…
Գրիգոր Աւ. Քահանայ Տամատեան Քայլ մը եւս կը մօտենանք Քրիստոսի Սուրբ Յարութեան տաղաւարին։ Աւագ Ուրբաթ. Օր՝ մատնութեան, օր՝ չարչարանաց, օր՝ խաչելութեան Փրկչին աշխարհի։ Վերնատան վերջին ընթրիքի սեղանէն յետոյ Քրիստոս «իր աշակերտներուն հետ գնաց Կեդրոնի ձորին միւս կողմը, ուր պարտէզ մը կար. այնտեղ մտան ինք եւ իր աշակերտները» (Յովհաննէս, 18.1)։ Գեթսեմանիի մէջ Յիսուս իր աշակերտներուն ըսաւ.…
