Գաւառներ

Ադանա

Ադանա, Բատնե – Գավառ (սանջակ) Թուրքիայում, Կիլիկիայում, Ադանայի նահանգում: Տարածվում էր Ալեքսանդրեթի (Հայոց) ծոցի առափնյա գոտում, Ադանա քաղաքի շրջակայքում: Զբաղմունքը `հացահատիկների, բամբակի, ձիթենու, քնջութի մշակություն, շերամապահություն եւ անասնապահություն: Արատահանում էր գյուղատնտեսական մթերքներ, հումքեր, ներմուծում, արդյունաբերական ապրանքներ: Ադանայի գավառը բաղկացած էր Ադանայի, Մերսինի, Տարսոնի եւ Գարահիսարի գավառակներից:

Այնթապ

Այնթապ, Այնթաբ, Այնթափ, Անթապ, Անթափ, Անթեպ, Անտիոքա Տավրոսի, Գազիանթեպ, Ղազիանթեպ. գավառ (սանջակ) և գավառակ (կազա) Կիլիկիայում: Նախկինում մտնում էր Հալեպի նահանգի (վիլայեթի) մեջ, կենտրոնը՝ Այնթապ քաղաքը (այժմ՝ Ղազիանթեպ): 1919 թ. Հալեպի նահանգի կազմից հանվել և Այնթապի, Քիլիսի ու Հռոմկլայի գավառների հետ միասին կազմել է առանձին վարչական միավոր: Այնթապ գավառի որշ մասը հնում մտնում էր Կիլիկյան…

Դորթյոլ

Դորթյոլ, Դորթ, Տյորթ, Տյորթյոլ, Ումրանիե — Գավառ (սանջակ) և գավառակ (կազա) Կիլիկիայում` Ադանա նահանգում: Այստեղի հայ բնակչության մեծագույն մասը տարագրվեց առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին: 1915 թ., երբ բռնագաղթը դեռ շարունակվում էր, Դորթյոլից տարագրվել Էր 7168 հայ բնակիչ:

Զեյթուն

Զեյթուն, Զեթին, Զեթոն, Զեթուն, Զեյթին, Սուլեյմանիե, Ուլն, Ուլնի, Ուլնիա, Ուլնիայի գավաո — «Գավառ» («սանջակ»), գավառակ (կազա), «նահանգ», իշխանություն («ձորապետություն») Լեռնային Կիլիկիայում, Հալեպի (Ադանայի) նահանգի, Մարաշի գավառում: Տարածվում էր Ջահան (Պիռամոս) գետի վերնագավառում: Լեռնային է, տարբեր ուղղություններով ձգվում են մի շարք լեռնաներ, որոնք Զեյթունի շուրջը կազմում են մի բարձրաբերձ բնական պարիսպ` այն դարձնելով անառիկ: Շրջապատված լիներվ…

Իսկենդերուն

Իսկենդերուն, Ալեքսանդրեթ, Ալեքսանդրետ, Ալեքսանդրետտա, Իսքենդերուն, Իսքենտերուն — Գավառ (սանջակ), գավառակ (կազա) Կիլիկիայում, Ադանայի նահանգում: Վարչական այլ բաժանումներով մտել է Ադանայի նահանգի մեջ` իբրև վարչատարածքային ավելի փոքր միավոր (կազա): Կենտրոնը՝ Իսկենդերուն: Տարածվում է Դաշտային Կիլիկիայում` պատմական Հայոց ծոցի շրջանում: Հողը արգավանդ է ու բերրի, միայն տեղ-տեղ կան ճահճուտներ: Զբաղմունքը` դաշտավարություն, այգեգործություն, պտղաբուծություն և անասնապահություն: 1894 թ.…

ՃԿԵՐ

ՃԿԵՐ. համանուն կենտրոնով գավառ Կիլկիյան Հայաստանի հարավարևելյան անկյունում՝ Հայոց (Ալեքսանդրետ) ծոցի արևելյան ափամերձ շրջանում: 1185թ. Ռուբեն Գ իշխանը Ճկերը և այլ բերդեր հարկադրաբար զիջել է Անտիոքի դքսությանը և ազատվել գերությունից: Սակայն նրա եղբայր իշխան Լևոնը (Լևոն Բ) նույն թվականին ազատագրել է այդ բերդերը (Ճկերի բերդատեր իշխանը հիշվում է Լևոն Բ-ի թագադրման արարողության մասնակիցների թվում): 1214թ.…

Մարաշ

Մարաշի գավառ, Գերմանիկ, Գերմանիկա, Կահրամանմարաշ, Մարաշ, Մարաշա աշխարհ Մարաշու գավառ — Գավառ (սանջակ) Կիլիկիայում` Ադանայի նահանգում: Նոր (1880 թ. հետո կատարված) վարչական բաժանմամբ մտել է Հալեպի նահանգի կազմի մեջ։ Կենտրոնը Մարաշ քաղաքն Էր։ Սահմաններն էին` հարավից` Հալեպի, արրևելքից՝ Խարբերդի, հյուսիսից՝ Սեբաստիայի նահանգները, արևմուտքից ՝ Ադանայի գավառըը: Կազմված էր 5 գավառակներից՝ 552 գյուղերով, Մարաշի գավառակներն էին՝…

Մերսին

Որպես շրջանի կարևոր նավահանգիստ` Ադանայի հետ կապված Մերսինի զարգացումը համարվում է բավական նոր: 1913 թ. շրջանում ապրում էր 6987 հայ, որոնք սփռված էին երեք բնակավայրերում: Հայերին պատկանող Սուբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցուց բացի` եղել է նաև երեք եկեղեցի` հայերին պատկանող երեք դպրոցով: Միջերկրական ծովի ափին հիմնադրված քաղաքն ուներ գլխավոր պողոտա, որտեղ գտնվում էին խանութներ տներ և…

Մսիս

Մսիս, Մամեստիա, Մամեստիայի գավառ, Միսիս, Մոպսոս, Մոպսուեստիա, Մոպսուեստիայի գավառ — Գավառակ (կազա), գյուղախումբ (նահինե) Կիլիկիայում` Ադանայի նահանգի Ադանայի գավառում: Հյուսիսից սահմանակից Էր Անարզաբայի, արևմուտքից` Ադանայի գավառներին, արևելքում՝ Մսիսի լեռներին, հարավում՝ Պիռամոսի (Ջահան) ստորին հոսանքի ավազանի դաշտավայրին: Կենտրոնը Մսիս գյուղն Է (հնում` քաղաք):

Ուրֆա

Ուրֆա, Եդեսիա – Գավառ Կիլիկիայում` Հալեպի նահանգում: 19-րդ դ. վերջին բաժանված էր 5 գավառակների: 1913 թ. ուներ 32600 հայ բնակիչ («Մշակ», N 166, 1913 թ): Կենտրոնը համանուն քաղաքն էր: Նախկինում մտնում էր Հայոց (Վերին) Միջագետքի մեջ և կոչվում էր նաև Եդեսիայի գավառ: Տարածվում էր համանուն քաղաքի շրջակայքում: Նոր ժամանակներում կոչվում էր Ուռհայի կամ Ուրֆայի գավ:…