Մայրենի լեզվով կրթության խնդիրը (1)

Մկրտիչ Մարկոսյան

Կնքահա՛յր,

Վերջերս մեր երկրի օրակարգային գլխավոր թեմաներից մեկն էլ «մայրենի լեզվով» կրթության խնդիրն է…

Այս հարցի շուրջ յուրաքանչյուրը հարկ է համարում իր տեսակետն արտահայտել՝ միաժամանակ ուրագի պես քաշելով միշտ դեպի իր կողմը:

Ըստ էության, շարքային քաղաքացի հանդիսացող մեծամասնության այս կամ այն կերպ արտահայտած «սեփական կարծիքից» շատ ավելի կարևոր է այս հարցի վերաբերյալ 10 տարուց ի վեր երկրի «ղեկը ստանձնած» ծովակալի և նրա ղեկավարության տակ գտնվողների կարծիքը:

Օրինակ՝ մեր ծովակալը կամ, այլ կերպ ասած, մեր նորին մեծություն վարչապետը, դեռ վերջերս դարձյալ այս հարցին անդրադառնալով և կարծես հանկարծ հիշելով փոփոխության չենթարկված այն հոդվածները, որոնց համար անգամ չեն կարողանում առաջարկել փոխել` ճիշտ մեր սահմանադրության նման, տեսեք, թե ինչ է հրամայում` նախահայրերից մնացած հիշատակ եղող «ազգային ռեֆլեքսով» ուղղոդրվելով. «Ժողովրդավարացման փաթեթում, հնարավոր է, անակնկալ լինի (սա մայրենի լեզվով կրթության առաջին քա՞յլն է): Ո՛չ, չկա: Մասնավոր դպրոցներում ևս չկա: Այս հարցը մեզ համար այս պահին քննարկման ենթակա չէ: Ճիշտ չեն նաև կատարված նմանեցումները: Ոչ ոք չի մտածում, թե ինչ կլինի կամ ինչի կհանգեցնի: Մենք՝ Արդարություն և զարգացում կուսակցությունը, երկիրը բաժանող հարցերի ուղությամբ քայլ չենք կատարելու: Ժամանակի կառավարումը շատ կարևոր է բազմաթիվ հարցերում, եթե լավ չկառավարես այն, ապա մեր այս գեղեցիկ երկրին վնաս կհասցնես: Ըստ էության մենք դպրոցներում ապահովել ենք մայրենի լեզվով կրթության իրավունքը, սակայն եթե մայրենի լեզվով կրթության ուղղությամբ մեկ քայլ կատարես, ապա վնաս կհասցնես պետական լեզվին»:  

Երբ «կայսերական հրովարտակն» այս բովանդակությունն  է պարունակում, եթե նույնիսկ Աստված էլ իջնի, վերևներում այլ կերպ մտածող երկրի ո՞ր «ծառաների» գործն է չենթարկվել կամ էլ դավաճանելով խախտել «մեր այս գեղեցիկ երկրի» անձայն, հանգիստ ընթացող անիվի ընթացքը: Միգուցե մեր նորին մեծությունը մի օր ների, սակայն պատմությունը երբեք չի ներելու:

Ինչու՞

Որովհետև այսքան ժամանակից ի վեր թե միայնակ, թե մի խումբ «խորհրդականների» հետ, միգուցե և առանց խորհրդակցելու, գրեթե ամեն հարցում գործելով այնպես, ինչպես հարկ է համարում, մեր «պետական այրը», ինչպես բոլոր հարցերում, այնպես էլ այս թեմայի վերաբերյալ աներկբա արդարացի է: 

Իրոք, երիտասարդության առաջին իսկ տարիներից, երբ բեղ-մորուքը նոր էր սկսել սեևանալ, կաշվե գնդակների հետևից վազվզելով, հետո էլ «քաղաքականության թատերաբեմում» գրեթե ցանկացած  պաշտոն ստանձնելով, նախ` աշակերտ, ենթավարպետ,  քալֆա, հետո էլ` վարպետ դառնալով` ամենաբարձր կետին հասավ, փորձ կուտակեց, այնուհետև շեշտեց, թե որքան ռիսկային է չափազանց զգայուն «մայրենի լեզվով կրթության» հարցը, որը Սիրիայի հարցի պես  հենվում է ընդհանրապես չզարմացնող «հեռատեսության» վրա: Սակայն նույնիսկ այդ դեպքում մեծ վարպետություն է պահանջվում այդքան «ցուցադրական» թեման օրակարգ բարձրացնելու, երկրում հատկապես վերջին տարիներին մեծ դժվարությամբ ձեռք բերած մեր միության և հանգստության խախտումը հոլովելու, «համապատսախան լեզվով», այսինքն` «փեշի տակից մահակ ցույց տալով» պատմելու համար:   

Բնականաբար անհնար է չհամաձայնվել մեր նորին մեծության այս վարպետորեն ձևակերպած համոզմունքի հետ, անգամ այս «հրամանի» առաջ գլուխ չխոնարհել: Սակայն հարցը, որ հուզում է ինձ՝ նվաստիս, այս «ժամանակի կառավարումն» է:

Իրոք, կնքահա՛յր, մեր այս «դրախտ հայրենիքին», «գեղեցիկ երկրին» վնաս չպատճառելու համար տեսնես էս ժամանակի կառավարում կոչված գործն ինչպե՞ս ենք կարգավորելու, կամ ո՞վ, ովքե՞ր են որոշում կայացնելու: Օրինակ՝ այն, ինչ ապրել են այս երկրում քուրդ կոչվող մարդիկ, նրանց գոյությունը տարիներ շարունակ «ժխտելով», մայրենի լեզուն արգելելուց հետո վերջապես ընդունելու՞ են այն, ինչ կատարել են, այս անգամ էլ «քրդական իրականությունն» ընդունելու համար պետք է վերադառնայինք այս երկրի արյան ծովե՞ր: Ինչպես «մայրենի լեզվով կրթության» դեպքում, այնպես էլ ալևիների աչքաթող արված խնդիրները կարգավորելու համար տեսնես ժամանակը կառավարող ի՞նչ «կախարդի» ենք հետևելու:  

http://evrensel.net/news.php?id=65928

Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը

Akunq.net