Hurriyet-ի փոխանցմամբ՝ ներկայում Թուրքիայում աշխատանքներ են տարվում Վանի թագավորների տապանաքարերի 3D նմուշները՝ լազերի և նորագույն տեխնոլոգիաների միջոցով ստանալու համար, գործին լծվել է Ստամբուլի համալսարանի պատմության և հնագիտության բաժինը: Ըստ նույն աղբյուրի, թուրքերը այդ տապանաքարերը համարում են ուրարտական ժամանակաշրջանի ամենակարևոր հուշարձաններ: Բնականաբար, այս ամենը վերագրվում է թուրքերին:
Aravot.am-ը ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի տնօրեն, պատմական գիտությունների դոկտոր Աշոտ Մելքոնյանին խնդրեց գնահատական տալ այդ ամենին: «Ես չեմ զարմանում՝ արդեն վաղուց Ուրարտուի պատմությունը թուրքերը սկսել են յուրացնել, եւ դրանում մենք, իհարկե, մեղքի բաժին ունենք: Ցավոք սրտի, մեր պատմագրության մեջ կան ուղղություններ, որոնք Ուրարտուն չեն տեսնում որպես Հայոց պետականության անբաժան մաս եւ համարում են նախահայկական պետություն: Հենց այս մոտեցման արդյունքում մեր հարեւանները տեր դարձան Ուրարտուի պատմությանը: Թուրքական պատմագիտական ընկերությունը, որ 1930-ականներից ստեղծվել է Մուստաֆա Քեմալի ցուցումով, հենց նման խնդիր ուներ իր առջեւ դրված՝ ի սկզբանե ցույց տալ թուրքական ներկայությունն այս տարածաշրջանում, մասնավորապես՝ Վանի թագավորությունում: Եվ հիմա արդեն պետական մակարդակով իրենք այդ խնդիրը համարում են «լուծված», Ուրարտուն էլ համարում են առաջին թուրքական պետությունը այս տարածաշրջանում: Ես կարծում եմ, որ մեր պատմագրությունը պետք է վերջնականապես հրաժարվի այդ փտած հայեցակարգերից, եւ Ուրարտուն լիարժեքորեն ներկայացնենք որպես հայոց միասնական պետականություն՝ իր էթնիկ կազմով, ինչպես դա մենք փորձել ենք անել դպրոցական ավագ դասարանների դասագրքերում, նույնը հիմա արվել է 6-9-րդ դասարանների դասագրքում: Ընդհանրապես Ուրարտուի պատմության հարցում ոչ միայն թուրքերը, այլեւ ադրբեջանցիները, մասամբ նաեւ վրացիները դարձել են պահանջատեր, ինչում մեր նախորդ սերնդի մեղքի բաժինը կա»,- ասում է պարոն Մելքոնյանը:
Իսկ ի՞նչն է խանգարում այսօր պետական մակարդակով հակադարձելու թուրքական կեղծարարությանը: «Կրկնում եմ՝ գիտական շրջանակներում կա տեսակետ, որի համաձայն՝ Ուրարտուն իրականության մեջ հայկական չէ, նախահայկական է, որի լեզուն եղել է ո՛չ հայերենը, իբր կա այդպիսի լեզու՝ ուրարտերեն, որը հայերենի հետ ընդհանրություն չունի, եւ իբր ուրարտական թագավորները ծագումով հայ չեն: Նման պայմաններում, բնականաբար, պետական մոտեցում չի կարող լինել, երբ պատմագիտության մեջ, ցավոք սրտի, միասնական մոտեցում չկա: Համենայնդեպս, ՀՀ ԳԱԱ Պատմության ինստիտուտի կարծիքն այստեղ միանշանակ է՝ Ուրարտուն մեր Արարատյան թագավորությունն է, Հայկական լեռնաշխարհի միասնական հայկական առաջին պետական կազմավորումը, որից առաջ՝ դեռ երրորդ հազարամյակում, եղել են այլ պետական կազմավորումներ եւս, ինչպես Արատտան, Էթիունին, Հայասա Ազին եւ այլն: Այսինքն, հայոց պետականության պատմությունն սկսվում է առնվազն Քրիստոսից առաջ երրորդ հազարամյակից»,-վստահեցնում է գիտնականը:
Գոհար ՀԱԿՈԲՅԱՆ
http://www.aravot.am/2013/08/14/276334/
Լուսանկարում` սեպագիր արձանագրություն Վանի ամրոցում` ուրարտական թագավորների դամբարանի մոտ:
Լուսանկարը` Akunq.net-ի
Leave a Reply