Թուրքիայում լույս է տեսել Հայոց ցեղասպանության ականատես քրդերի բանավոր հիշողությունների հիման վրա գրված «Ինձ առանց լողացնելու թաղեք» աշխատությունը:
Ազգությամբ քուրդ Գյուլչիչեք Գյունել Թեքինի հեղինակած գիրքը լույս է տեսել «Բելգե» հրատարակչությունում, որը ղեկավարում է հայտնի իրավապաշտպան Ռագըփ Զարաքոլուն:
Գրքում ներկայացված է 126 քրդերի պատմություններ, ովքեր ականատես են եղել Հայոց ցեղասպանության իրագործմանը:
Գյունել Թեքինն իր աշխատության վրա 6 տարի է ծախսել` հավաքելով ականատեսների հիշողություններն ու թղթին հանձնելով դրանք: Գիրքը 600 էջանոց է:
Ականատեսներից մեկը, ով Մուշում բնակվող Մելլե Ալի Յըլդըզն է, հեղինակի հետ զրույցում նշել է, որ իմամները կոտորածների ժամանակ հայտարարում էին, թե «7 հայ սպանելու դեպքում փակվում են դժոխքի 7 դռները, իսկ 8-րդ հային սպանելու դեպքում բացվում էր դուռը` դեպի դրախտ»: Նա նաև հիշում է, որ այս կոչերի դեմ 147 քուրդ երիտասարդ իմամներ ֆեթվա հրապարակեցին, որում հայտարարեցին, որ «սա կոտորած է»:
Հատկանշական է, որ գրքում Գյունել Թեքինը փորձում է ցույց տալ, թե քրդերը չեն իրականացրել Հայոց ցեղասպանությունը:
Հեղինակը հարցազրույց է ունեցել նաև հայերի կոտորածներ իրականացրած, հիմնականում քրդերից կազմված համիդիե գնդի անդամ, 128-ամյա Միհեմեդե Էրսեի հետ, ով բնակվում է Սղերդի Էրուհ շրջանում:
Վերջինս պատմել է, որ այդ ժամանակ հայերի և քրդերի միջև լարվածություն և կռիվներ չկային, սակայն թուրք իշխանավորները (Իթթիհաթ վե Թերաքի կուսակցություն) հավաքել են քրդական աշիրեթների ղեկավարներին և հրամայել հայերին ոչնչացնել: Ականատեսի խոսքերով` «քրդական աշիրեթներից շատերը թեև կատարել են հրահանգը, սակայն գաղտնի շատ հայերի են փրկել` տեղափոխելով այլ վայրեր»:
«Բելգե» հրատարակչությունում նաև նշում են, որ առաջին անգամ է, երբ Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ քրդերի վկայությունները որպես գիրք են ներկայացվում:
Նշենք, որ թեև Հայոց ցեղասպանությունը ծրագրված իրագործվել է Օսմանյան պետության կողմից, սակայն հայերի կոտորածներին, բացի թուրքերից, մեծապես մասնակցել են նաև քրդերն ու չերքեզները:
Աղբյուր` «Թուրքագիտական պորտալ», Գևորգ Պետրոսյան
Leave a Reply