Հայոց ցեղասպանության թանգարան–ինստիտուտը հրատարակել է պատմական գիտությունների թեկնածու Մելինե Անումյանի «Ճանաչում և դատապարտում. երիտթուրքերի դատավարությունները (1919-1921թթ. և 1926թ.)» գիրքը: Այս մասին տեղեկանում ենք թանգարան-ինստիտուտի պաշտոնական կայքից:
Մենագրությունը նվիրված է 1919-1921թթ. Օսմանյան կայսրության Ռազմական արտակարգ ատյաններում հայերի տեղահանության և կոտորածների մեղադրանքով հարուցված դատական գործերի և 1926թ. Թուքիայի Հանրապետության Անկախության դատարաններում կայացած երիտթուրքերի դատավարությունների ուսումնասիրությանը:
Գրքի առաջին գլխում ներկայացվում է քաղաքական մթնոլորտը Թուրքիայում` Մուդրոսի զինադադարի կնքումից հետո, ինչպես նաև` հայերի տեղահանության և կոտորածների խնդրի քննարկումները օսմանյան մամուլում և երկպալատ խորհրդարանում 1918թ. վերջերին: Հեղինակն առաջին գլխում անդրադառնում է նաև այն հետաքննություններին, որոնք Հայոց ցեղասպանության պատասխանատուների նկատմամբ իրականացվել են Թուրքիայում` նշված ժամանակահատվածում:
Երկրորդ գլխում ուսումնասիրվում են 1919-1921թթ. հայերի տեղահանության և կոտորածների մեղադրանքով Ստամբուլի Ռազմական արտակարգ ատյաններում քննված դատական գործերը և 1919-1920թթ. երիտթուրքերի դատավարությունները:
Երրորդ գլխում քննության են առնվում քաղաքական զարգացումները Թուրքիայում 1923-1926թթ.: Հեղինակը ներկայացնում է ազգայնական պայքարում էական դերակատարում ունեցած երիտթուրքերի` Թուրքիայի Հանրապետության հռչակումից հետո ընդդիմության ճակատում հայտնվելու պատճառները և հանրապետության նախագահ Մուստաֆա Քեմալի դեմ ծրագրված Իզմիրի մահափորձը: Երրորդ գլխում ուսումնասիրվում են նաև 1926թ. Թուրքիայի Հանրապետության Անկախության դատարաններում քննված Իզմիրի մահափորձի և Անկարայի կամ «Սև ավազակախմբի» դատական գործերը:
Գլխի վերջում հեղինակի կողմից համեմատություն է անցկացվում երիտթուրքերի 1919-1921թթ. և 1926թ. դատավարությունների միջև, և ընդգծվում Թուրքիայի Հանրապետության քաղաքական կյանքում, գաղափարախոսության և պետական կառավարման մեջ իթթիհադական ավանդույթի պահպանման փաստը:
Leave a Reply