ՄԱՀԻՐ ԷՕԶՔԱՆ Համ­շէ­նա­հա­­յե­րէ­­նը իմ մայ­­րե­­­նին է։ Խօ­­սիլ սկսայ եր­­կու լե­­զու­­նե­­­րով։ Համ­­շէ­­­նահա­­յերէ­­նի եւ թրքե­­րէնի կը տի­­րապե­­տէի նախ­­քան դպրո­­ցական տա­­րինե­­րուս։ Խոս­­տո­­­վանիմ թէ ծնող­­ներս շատ ալ ցան­­կութիւն չ՚ու­­նէին համ­­շէ­­­նահա­­յերէն իմա­­նալուս հան­­դէպ։ Ըստ երե­­ւոյ­­թի կը մտա­­հոգո­­ւէին թէ համ­­շէ­­­նահա­­յերէն խօ­­սելով կը դժո­­ւարա­­նամ թրքե­­րէնի լաւ տի­­րապե­­տելու։ Ես աւե­­լի վերջ նկա­­տեցի թէ այդ դժկա­­մու­­թեան ետին ու­­րիշ ազ­­դակներ ալ կան։ Կրնամ ըսել թէ…

Ամբողջը →

Արուս Յումուլ Բժիշկ Ավետիս Նաքքաշյանն այն անձանցից է, ով անձամբ է ականատես եղել 1915 թ․ ապրիլի 24-ի հայ մտավորականների մահվան ճամփորդությանը։ Քաղաքագետ և սոցիոլոգ, դոկտոր պրոֆեսոր Արուս Յումուլը կազմել է 1925 թ․ Բոստոնում հայերեն հրատարակած Նաքքաշյանի հուշերը։ Բժիշկ Ավետիս Նաքքաշյանը 1925 թ․ գրված իր գիրքը, որում նկարագրում է Այաշ բանտում իր անցկացրած օրերը, սկսում է…

Ամբողջը →

Ումիթ Քուրթ Գույքի փոխանցումներն ավարտին հասցնելու համար պետությունը 1920-ական թվականներից սկսել է աճուրդներ կազմակերպել Գազիանթեփի (Այնթափ-Ակունքի խմբ․) համայնքապետարանի և Գազիանթեփի ֆինանսների գրասենյակի միջոցով։ Չնայած աճուրդները մեծավ մասամբ ցուցադրական էին, ոմանց համար հեշտացնում էին ավարի յուրացումը՝ այս գործընթացը քողարկելով որպես պաշտոնական: 1930-1935 թվականներին այս, այսպես կոչված, առքուվաճառքի գործարքների մասին մինչև իսկ հայտարարվել է «Գազիանթեփ» թերթում։ Ես…

Ամբողջը →

ԳԷՈՐԳ ՊԵՏԻԿԵԱՆ Շատ տարիներ առաջ էր, եւ յունուարի խթման գիշերն էր, եկեղեցիէն ետք, երբ հարազատներով աւանդական սեղանին շուրջ բոլորուած կ՛ընթրէինք, յանկարծ ողորմած մայրս կը խզէր սենեակին մէջ լեցուած աշխարհ մը մթնոլորտը. – Քա՛, ըսէ՛ք նայիմ, այս տարի Զատիկը ե՞րբ է: Ամերիկայի մէջ, աւելի քան քառորդ դարէ ի վեր հաստատուած, Միջին Արեւելք կամ Եւրոպա բնակող իր…

Ամբողջը →

Ռուբեն Տեր Մինասյանի հուշագրության մի հատվածի ֆրանսերեն  թարգմանության հրատարակությունը՝  վերնագրված «Անկախության մարտահրավերը. Հայաստան. 1919-1920» («Le de՛fi de l՛inde՛pendance: Armռnie. 1919-1920», THADDEE, 2021), ընդգրկում է արդի Հայաստանի պատմության ամենավճռորոշ ժամանակաշրջաններից մեկը: Այն ներկայացնում է մեզ ներկայի անորոշությունների եւ հայկական կենսունակ պետության  գոյությունը հնարավոր դարձնելու համար այս հեղափոխական գործչի ձեռնարկած քայլերի մի քննադատական քննություն: ՏԻԳՐԱՆ ԵԿԱՎՅԱՆ Ի…

Ամբողջը →

ՍՕՍԻ ԱՆԹԻՔԱՃԸՕՂԼՈՒ Ներկայիս բո­լորը տա­րեդարձ կը տօ­նեն։ Նո­­րաձե­­ւու­­թիւն մըն է այս։ Ան­­ցեալին միայն երա­­խանե­­րուն տա­­րեդար­­ձը կը տօ­­նուէր։ Չա­­փահաս­­նե­­­րը ու­­նէին անո­­ւան տօ­­նախմբու­­թիւն։ Սո­­վորա­­բար սուրբե­­րէ ներշնչո­­ւած անու­­նե­­­ր կրող­­նե­­­րը եկե­­ղեցա­­կան օրա­­ցոյ­­ցին տո­­ւեալ սուրբի հա­­մար նշած օրը կը տօ­­նէին սե­­փական տան մէջ իրենց հա­­րազատ­­նե­­­րով։ Մեր ըն­­տա­­­նիքէ ներս սուրբ անուն մը կրո­­ղը մեծ հայրս Յա­­կոբն էր։ Դեկ­­տեմբեր ամ­­սու կէ­­սերուն շա­­բաթ օրո­­ւան կը…

Ամբողջը →

Ա. Ա. Ցեղասպանութեան ենթարկուած ազգի մը պատկանող անհատներուն համար չափազանց դժուար եւ, բազմաթիւ պարագաներու ալ, գրեթէ անկարելի է պատրաստել գերդաստանի ծառը: Մեր պարագան ալ այդպէս է: Հայոց ցեղասպանութեան զոհ գացած երկու գերդաստաններու երրորդ սերունդին կը պատկանիմ: Հայրս` մարաշցի, մայրս` ուրֆացի: Հօրենական մեծ հայրս եւ մեծ մայրս` Յովհաննէս Ապտալեան եւ Թագուհի Սերայտարեան: Մօրենական մեծ հայրս եւ…

Ամբողջը →

Էլինա Միրզոյան Թուրքագետ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու, ՀՑԹԻ գիտաշխատող «Հրա՛նտ, սիրելի՛ս, ամեն  հայ փաստաթուղթ է. 1915 թ. մասին ես շատ բան չեմ հիշում, բայց իմ կենսագրությունն ու ինձ նման բազմաթիվ վերապրողների կենսագրությունը փաստաթուղթ են Ցեղասպանության մասին»:  ԼՈՒՍԻԵ ՉԱՔԸՐ Լուսի(ն)ե Չաքըրը գյուրունցի արհեստագործ, հինգ երեխաների հայր Մանուել Աշոտյան էֆենդիի դուստրն էր: Նա հոր միակ աղջիկն էր, հայրը…

Ամբողջը →

Ալբերտ Մուշեղյան Բանասիրական գիտությունների դոկտոր, ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող Արմին Թեոֆիլ Վեգները իր նշանավոր Բաց նամակը՝ ուղղված Հյուսիսային Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների պրեզիդենտ Վուդրո Վիլսոնին առաջին անգամ տպագրեց 1919 թ․ փետրվարի 1-ին «Frau der Gegenwart» («Ժամանակակից կինը») լրագրում։ Ինչո՞ւ հենց այստեղ: Ինչպես արդեն նշել եմ , Առաջին աշխարհամարտից հետո Գերմանիայում գործող գերմանա-թուրքական միությունն իր…

Ամբողջը →

ԱՐԻՍ ԲՈԴՈԴԱՂԱՆ Երբևէ հանդիպե՞լ եք քըրշեհրիցի հայի: Ինքս երկար փնտրեցի, սակայն չգտա: Չնայած որ Կարապետ պապս երեխա ժամանակ էր Ստամբուլ եկել, այնուհանդերձ իրեն այնպես էր քըրշեհիրցի համարում, որ շիրմաքարին, անունից առաջ «Քըրշեհիրցի» էր գրված: Նրանից մեզ ժառանգություն անցած այդ առանձնահատկությունն է պատճառը, որ անգամ գնացած-տեսած չլինելով՝ այն հարցին, թե «Որտեղացի ենք», մեր պատասխանը Քրրշեհիրն է…

Ամբողջը →