Գոհար Նալբանդյան «Հատուկ գործ»-ի իրականացրած ամենահնչեղ գործողությունը դարձավ Թալեաթ փաշային մահապատժի ենթարկելը: Պատճառը ոչ միայն Հայոց ցեղասպանության գլխավոր կազմակերպչի տապալումն էր, այլեւ այն, որ Սողոմոն Թեհլիրյանի դատավարության շնորհիվ ողջ աշխարհը սկսեց խոսել 1915-ին թուրքերի կողմից կազմակերպած հայերի տեղահանության ու կոտորածների մասին: Առաջին ցուցմունքը հերքվում է Ոստիկանությունը Թեհլիրյանին ձերբակալում է 1921 թվականի մարտի 15-ին: Հարցաքննությունը տեւում…
Ա.Ա. Հայոց Ցեղասպանութեան օրերուն Լիբանանի Այնթուրա աւանին մէջ ստեղծուած համանուն որբանոցը՝ Այնթուրայի որբանոցը, որուն կառոյցը կը պատկանէր Ֆրանսիսքան կրօնաւորներուն, իթթիհատի պարագլուխներէն՝ Ճեմալի կողմէ վերածուեցաւ թրքացման դժողային հաստատութեան մը, որուն մէջ ամբողջ չորս տարի, հինգէն մինչեւ ինը տարեկան, ապրեցաւ եւ տառապեցաւ վաստակաշատ ուսուցիչ Գառնիկ Բանեան: 1992-ին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան տպարանէն լոյս տեսած իր յուշերուն մէջ,…
Ֆերիդ Յուհաննա Թեքբաշ 1915 թ․ աքսորվածների ու զոհվածների անունից եմ գրում։ Այս ընտանեկան դառը պատմությունը վաղուց էի ուզում գրի առնել։ Անկախ նրանից, թե մենք Անթաքիայի ուղղափառ ենք, հայ, ասորի, հրեա, քաղդեացի, հույն, եզդի, ալևի թե սուննի, մենք կորցրել ենք մեր ժողովրդին, մեր ընտանիքներին, և կիսում ենք ընդհանուր ցավը: Նման ցավին դիմանալ կարողանալու համար հարկավոր է,…
Հայոց ցեղասպանությունից հետո Ամերկոմի որբանոցները շատ որբերի համար փրկության միակ ապաստարաններն էին: Շատերի ճակատագրերը հենց այս որբանոցները «գրեցին»: Արմենուհի Մխոյան, Sputnik Արմենիա 1910 թվականին ծնված Ղևոնդ Էլբակյանի համար որբանոցը փրկության օղակ էր, բայց նաև դրանք իր կյանքի այն տարիներն էին, որոնց մասին խոսել չէր սիրում: Ղևոնդ Էլբակյանի դուստրը՝ Սուսաննան , անկեղծանում է՝ հայրը երբեք չէր…
Մխոն ու Շուշանը մնացել են գյուղում: Մնացել են, բայց «գաղթական» բառն էլ սրտերում է մնացել դաջվածքի պես: Եթե անգամ այդ մասին փորձել են մոռանալ, համագյուղացիները չեն թողել, միշտ երեսով են տվել՝ գաղթակա՛ն: Արմենուհի Մխոյան, Sputnik. Անիին այսօր էլ հանգիստ չեն տալիս Մուշից գաղթած Մխո պապի մասին հիշողությունները, որոնք հորից է լսել: Անի Միրաքյան © Sputnik…
ԲԺԻՇԿ ԿԱՐՊԻՍ ՀԱՐՊՈՅԵԱՆ 2005-ի ապրիլ 18-ին, որ կը զուգադիպէր ծննդեանս տարեդարձին, ախտաճանաչուեցայ լայնաղիի մեծ քաղցկեղով: Անիկա շտապ վիրահատուեցաւ նոյն օրը գիշերով: Վիրահատութիւնը կատարուեցաւ Մոնրէալի Ժան Թալոն հիւանդանոցին մէջ, բժիշկ Նեսիպ Խուրիի ձեռքով: Ան 1973-ին եղած էր իմ աշակերտներէս մէկը` Պէյրութի ամերիկեան հիւանդանոցի քիթ-կոկորդ-ականջ բաժանմունքին մէջ: Այս ուռը լայնաղիի տեղական ուռ մըն էր, տարածուած չէր մարմնի…
Գոհար Նալբանդյան «Հատուկ գործ»-ի փաստացի ղեկավարները երեքն էին՝ Արմեն Գարո, Շահան Նաթալի եւ Ահարոն Սաչակլյան: Այս երրորդ կարեւոր դեմքի «Նեմեսիս»-ի անդամ լինելու մասին հայտնի է դարձել միայն 1990-ին, նրա մահից տարիներ անց: «Հատուկ գործ» շարքի այս հոդվածի համար զրուցել ենք Սաչակլյանի թոռ՝ Մարիան Մեսրոբյան-ՄաքՔարդիի հետ: Պրոֆեսոր Մեսրոբյան-ՄաքՔարդին Իթաքայի քոլեջի գրական բաժնի ղեկավարն է, Ամհերսթի Մասաչուսեթսի…
Հայոց ցեղասպանության բանավոր պատմության հավաքածուն, որը Զորյան ինստիտուտի ամենահին եւ մշտապես արդիականացվող նախագծերից մեկն է, փոխանցվել է ՀԲԸՄ Փափազյան գրադարանում գտնվող Զորյան ինստիտուտ – Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի (ՀԱՀ) Բանավոր պատմության կենտրոնին: Ինչպես «Արմենպրես»-ը տեղեկանում է «Հայաստանի Զորյան ինստիտուտ»հետազոտությունների եւ զարգացման միջազգային հիմնադրամի տարածած հաղորդագրությունից, ժողովածուն ներառում է Հայոց ցեղասպանությունը վերապրած հայերի ավելի քան 750 հարցազրույց, որոնք…
«Ակօս» բառ մը, որուն հանդիպած էինք հայաստանեան երգի մը բառերուն մէջ։ «Ակօս, ակօս բաժանենք, կոլխոզի հունտը ցանենք։ 1970-ական տարեթիւերն են։ Կարգ մը ընկերներ խրտչեցան կոլխոզ բառէն եւ այդ հատուածը փոխեցին մեր արտի ըսելով։ Հետաքրքրութեամբ իմացած եղանք ակօս բառի նշանակութիւնը։ Աւելի քան քառորդ դար անց, երբ պատրաստութիւններ կը կատարուէին նոր հրատարակելի թրքալեզու հայկական թերթի մը հրապարակման…
Ն.Ք. Այս շաբաթ Լոս Անճելըսաբնակ Գազեան ընտանիքի խնդրանքով թարգմանեցի իրենց մեծմօր, Թօրինօ քաղաքի հայկական որբանոցի սանուհի, Սրբուհի Գազեանի (ծննդեան մականուն) 56 հայերէն եւ հայատառ-թրքերէն նամակները (գրած եւ ստացած)։ Նամակներէն մէկ հատը կը նկարագրէր Փօ գետի վրայ բացուած համաշխարհային ցուցահանդէսը եւ որբուհիներու այցելութիւնը այդ պատմական ցուցահանդէսին։ Ընտանիքի արտօնութեամբ մանր պատմուածքի վերածեցի այդ հետաքրքրական օրը, հարստացնելով զայն,…
