Գրքեր – Գրախօսական

Բռնազաւթուած հայրենիքի կարօտն ու կանչը Վռամ Հովսէփեանի երկերում

Մարիամ Վռամի Յովսէփեան ՀՀ ԳԱԱ պատմութեան ինստիտուտի աւագ գիտաշխատող Բանասիրական գիտութիւնների թեկնածու Վռամ Միքայէլի Յովսէփեանը ծնուել է 1925 թուականի Մայիսի 15-ին ՀՀ Ներքին Թալին (այժմ՝ Դաշտադէմ) գիւղում։ Նա 17 տարեկանում ինքնակամ կամաւորագրուել է եւ մասնակցել է  Երկրորդաշխարհամարտին։ Պարգեւատրուել է մի շարք շքանշաններով։  1955 թուականին նա աւարտել է Երեւանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։ 1955–1974 թուականներին աշխատել է «Հայգրքի» վարչութիւնում, Հայպետհրատում, «Մետաքսագործ» թերթի եւ «Պիոներ» ամսագրի խմբագրութիւններում, հանրապետական ժողովրդական ստեղծագործութեան տանը։ Վռամ Յովսէփեանի առաջին բանաստեղծութիւնը տպագրուել է 1950 թուականին «Գրական թերթում», իսկ «Արագածի լանջից» վերնագրով առաջին գիրքը՝ 1956 թուականին։ 1958 թուականից Վռամ Յովսէփեանն եղել է նախկին ԽՍՀՄ գրողների միութեան անդամ։ Նա 19 գրքի հեղինակ է։ Վռամ Յովսէփեանի գրեթէ բոլոր, այդ թուում…

Ռաֆայէլ Լեմքինի եւ «Բոլորովին անպաշտօն» գիրքի մասին

ԱԹԹԻԼԱ ԹՈՒՅԿԱՆ «Պեր­­լի­­­­նաբ­­­նակ Սո­­­ղոմոն Թեհ­­­լե­­­­­­­րեան, ցե­­­ղաս­­­պա­­­­­­­նու­­­թեան վե­­­րապ­­­րող որ­­­պէս, վրի­­­ժառու­­­թեամբ կը տա­­­ռապէր։ Վեր­­­ջա­­­­­­­պէս 1921-ի Մար­­­տին կա­­­տարեց իր ուխտը։ Գեր­­­մա­­­­­­­նիա ապաս­­­տա­­­­­­­նած Թա­­­լեաթ Փա­­­շային մօ­­­տեցաւ թի­­­կունքէն, դպչաւ ու­­­սին ու երբ թե­­­քուե­­­ցաւ, ճակ­­­տին կրա­­­կելով զգետ­­­նեց զայն։ Այդ պա­­­հուն շրթնե­­­րէն ին­­­կաւ «Սա ըն­­­տա­­­­­­­նիքիս հա­­­մար էր» խօս­­­քը։ Չդի­­­մեց փա­­­խուստի։ Գեր­­­մա­­­­­­­նական ոս­­­տի­­­­­­­կանու­­­թիւնը իս­­­կոյն ձեր­­­բա­­­­­­­կալեց զինք, ու դա­­­տուե­­­ցաւ։ Այս ոճի­­­րը մաս­­­նիկն էր ցե­­­ղաս­­­պա­­­­­­­նոթեան…

Սեդօ Քիւսպէկեանի «Մեծ մօրս կեանքի ճանապարհը» գիրքին շնորհահանդէսը՝ Այնճարի մէջ

Շաբաթ, 24 յունիս 2023-ի երեկոյեան ժամը 8։00-ին, «Սարգիս Զէյթլեան» կեդրոնէն ներս տեղի ունեցաւ Սեդօ Քիւսպէկեանի «Մեծ մօրս կեանքի ճանապարհը» գիրքին շնորհահանդէս-գինեձօնը։ Այս գիրքով Սեդօ Քիւսպէկեան  վկայութեան արձանագրութեան կերպով կը ներկայացնէ իր մեծ մօր՝ Սիմա Տիւքէնճեան-Քիւսպէկեանի  կեանքին բարդ ճանապարհը, պատմական Մուսա լեռէն մինչեւ Այնճար։ Գիրքին խմբագիրն է Վարդան Թաշճեան։ Օրինակելի աշխատանք մը, որ կը ցոլացնէ թոռնիկին…

«Ովքե՞ր են սպանել Ջեմալ փաշային»

ԳՐԻԳՈՐ ՏՈՒՆԿԵԱՆ Տրամադրութեանս տակ ունիմ «Ովքեր Են Սպանել Ջեմալ Փաշային» գիրքին երրորդ հրատարակութենէն օրինակ մը, որուն հեղինակն է Լոռիի Շահնազար, ներկայիս՝ Մեծաւան գիւղը ծնած Միքայէլ Սողոմոնի Այվազեանը, որ դեռ պատանի՝ լքելով հայրենական գիւղը հաստատուած է Թիֆլիս եւ զբաղած լրագրութեամբ: 1915-ին միացած է կամաւորական Ա. գունդին: Գիրքը կը ներկայացնեմ յարգելի ընթերցասէրներուն, նորատիպ մը ներկայացնելու սովորական ձեւաչափերէն…

Համշեներենի գիրքը. ուսումնասիրություններ համշեներենի մասին

Մահիր Օզքան Համշեներենի մասին տեղեկությունների առաջին անգամ հանդիպում ենք տարածաշրջան այցելած ճանապարհորդների գրառումներում։ Բժշկյանն իր Պոնտոսի գրքում նշում է, որ իրենց Սյուրմենե գյուղում (պետք է որ Արաքլըի Քարադերեն լինի։ Ժամանակին այն կից էր Սյուրմենեին) համշենցիները խոսում են քաղաքաբնակներից տարբերվող հայերենով։ Այնպիսի գիտնականներ, ինչպիսիք են Կարլ Կոխն և Մառը, իրենց գրքերում խոսում են այս լեզվի (համշեներենի…

Նոր գիրք կորած թե մոռացված հայերի միջավայրի մասին

Սեղանիս է Սերգեյ Վարդանյանի նոր լույս տեսած «Բանահյուսական պատումի միջավայրը (Կրոնափոխ համշենահայերի մի զվարճապատումի տարբերակները)» գիրքը, որի շնորհիվ հաջողվեց մի շաբաթով կտրվել մեր օրերի ճնշող իրադարձություններից, հեռանալ ոչ շատ վաղ անցյալ և նոր գիտելիք ձեռք բերելու հաճելի պահեր ապրել: Ինչպես բոլոր գիտական գրքերի դեպքում, այս գրքի անոտացիայում էլ գրված է, որ այն հասցեագրված է ոչ…

Համշենի պատմության անհայտ մնացած էջերը՝ Լուսինե Սահակյանի «Համշենը հայկական ձեռագրերում» գրքում

Լուսինե Սահակյանի այս գիրքը 2019 թ. հրատարակվել է ԵՊՀ գիտական խորհրդի որոշմամբ «Լուսակն» հրատարակչության կողմից, իսկ 2022 թ. նույն հրատարակչությունը լույս է ընծայել գրքի ռուսերեն տարբերակը։ Խմբագիրն է համշենագետ, ազգագրագետ Սերգեյ Վարդանյանը։ Գրքի ռուսերեն թարգմանությունն իրականացրել է Սվետլանա Մարդանյանը։ Ուսումնասիրությունը կատարվել է ԵՊՀ Հայագիտական հետազոտությունների ինստիտուտի եւ ՀՀ ԳՊԿ թեմաների շրջանակում։ Հունիսի 3-ին Սոչի քաղաքում…

Կլիմաերեւակայական գրականութիւն եւ բնաքննադատութիւն գաւառի գրականութեան մէջ. Համաստեղ եւ Տափան Մարգար

ՄԵՐԻ ԹԵՔ ՏԵՄԻՐ Հայկա­կան վար­­­ժա­­­­­­­րան յա­­­ճախած որե­­­ւէ աշա­­­կեր­­­տի նման, գա­­­ւառի գրա­­­կանու­­­թեան գրող­­­նե­­­­­­­րէն Հա­­­մաս­­­տե­­­­­­­ղի անու­­­նը կար­­­դա­­­­­­­ցած էի «Թան­­­գա­­­­­­­րան» դա­­­սագիր­­­քին մէջ, բայց բնաւ չէի խո­­­րացած։ Ասի­­­կա նկա­­­տեցի Բար­­­ռե­­­­­­­սիա գո­­­լէք­­­թի­­­­­­­ւին կազ­­­մա­­­­­­­կեր­­­պած գա­­­ւառի գրա­­­կանու­­­թեան քննար­­­կումնե­­­րուն ըն­­­թացքին, եւ այս փոր­­­ձա­­­­­­­ռու­­­թեան մա­­­սին կ՚ու­­­զեմ խօ­­­սիլ այս յօ­­­դուա­­­ծով։ Գե­­­ղամ Սե­­­ւանին գրու­­­թեան ընդմէ­­­ջէն կը յի­­­շեմ առա­­­ջին ան­­­գամ 1895-ին Խար­­­բերդի Փեր­­­չէնճ գիւ­­­ղը ծնած Համ­­­բարձում Կէ­­­լէնեանին…

Մուզաֆֆեր Էրդողդուի հիշատակին

Ռագըփ Զարաքոլու Նրա հրատարակչատան՝ Քադըքյոյույում (Ստամբուլի շրջաններից մեկը, պատմական Քաղկեդոնը-Ակունքի խմբ․) գտնվող գրասենյակը տարբեր շրջանակներից գրողների և մտավորականների հանդիպման վայրն էր։ Նա միշտ բաց էր առաջարկների առաջ՝ առանց մտահոգվելու, թե տպագրվելիք գիրքն «արդյոք կվաճառվի՞»։ Չնայած հարուստ հրատարակություններին, հնարավոր չէ ասել, թե «Փենջերե» հրատարակչությանը թերթերում և ամսագրերում արժանի չափով անդրադարձներ են եղել։ Թերևս դրա պատճառն այն…

«Դանիէլ Վարուժան. Հոգեկանութեան ծիրէն ներս» (Հեղինակ՝ Մեսրոպ Հայունի)

ԱՍՊԵՏ ՄԱՆՃԻԿԵԱՆ Պէյրութի մէջ 2022-ին լոյս տեսաւ Մեսրոպ Հայունիի հեղինակած «Դանիէլ Վարուժան` հոգեկանութեան ծիրէն ներս» ծաւալուն հատորը, բաղկացած` 1184 էջերէ: Հեղինակը գիրքը ձօնած է իր սիրայարգ ծնողներուն` Կարապետ եւ տիրամայր Ռոզ Թոփալեանի, Քերոբ Ճապուրեանի եւ Հայկուհի Աշգարեան-Ճապուրեանի յիշատակին: Մեսրոպ Հայունի կ՛ըսէ, որ Դանիէլ Վարուժանի, ինչպէս նաեւ համարեա բոլոր հայ քերթողներուն պարագային, բանաստեղծութեան մէջ առկայ հոգեւորութիւնը,…