Տիգրան Չանդոյան Արևմտահայոց հարցերի ուսումնասիրության կենտրոնի գիտաշխատող Հայոց ցեղասպանության տարելիցին ամբողջ աշխարհում ակտիվանում են քննարկումները Ցեղասպանության, դրա հետևանքների, հատուցման պահանջի թեմաներով: Խոսվել և խոսվում է հայոց պատմական հողերում հազարամյակներ ապրած հայ ժողովրդին ֆիզիկապես ոչնչացնելու, տեղահանելու, հայրենազրկելու մասին, պատմամշակութային նյութական և ոչ նյութական ահռելի ժառանգության ոչնչացման, խեղաթյուրման, յուրացման մասին: Սակայն սրա համեմատ քիչ է քննարկվել և…

Ամբողջը →

  Հայ ընթերցողներիս քաջածանոթ Մահիր Օզքանի 5-ամյա դուստրը՝ Լուսին Սուլթանը, Մայրենի լեզվի օրվա կապակցությամբ հարցազրույց է տվել թուրքական Bianet.org լրատվակայքին։ Ստորև Akunq.net-ը թուրքերենից թարգմանաբար ներկայացնում է ամբողջական հարցազրույցը․ Էվրիմ Քեփենեք 5-ամյա Լուսին Սուլթան Օզքանը համշեներեն լեզվի (հայոց լեզվի Համշենի բարբառի-Ակունքի խմբ․) ուսումնասիրող, գրքերի հեղինակ և ուսուցիչ հոր հետ համշեներեն է խոսում և իր իմացած համշեներեն…

Ամբողջը →

Լեզուի գործածութիւնը միշտ ալ եղած է մարդ արարածին միտքերու, կարծիքներու, դէպքերու փոխանցման եւ նոյնիսկ զգացումներու արտայայտութեան միջոցը: Առանց լեզուի կարելի չէ ընկերային յարաբերութիւններ հիմնել եւ ոչ ալ ընկերութիւն մը ստեղծել: Իւրաքանչիւր ազգի համար իր լեզուն իւրայատուկ է, որովհետեւ իր մշակոյթն ու քաղաքակրթութիւնը կը ներկայացնէ: Հայ ժողովուրդին համար իր լեզուն աստուածահաճոյ ու պատուական  լեզու է: Մաշտոցեան…

Ամբողջը →

Թուրքիոյ խորհրդարանի ընդդիմադիր ուժի՝ քրտամէտ «Ժողովուրդներու դեմոկրատական կուսակցութեան» (HDP-ԺԴԿ) հայ պատգամաւոր Կարօ Փայլանը «Մայրենի լեզուի միջազգային օր»-ուան առիթով Twitter-ի վրայ արեւմտահայերէնով եւ թրքերէնով գրած է՝ «Մեր մայրենին մեր պատիւն է։ 21 Փետրուարի Համաշխարհային Մայրենի լեզուի օրը շնորհաւոր ըլլայ»: Yerakouyn.com 

Ամբողջը →

Հակոբ ՍՐԱՊՅԱՆ  Կա՞, արդյոք, աշխարհում մեկ այլ ազգ, ժողովուրդ, որ ժամանակների հոլովույթում իր գոյատեւման ու հարատեւումի խորհուրդն իմաստավորեր գրերի առկայությամբ: Հզորների, անգամ խաշնարած ցեղերի պարագայում նման միջոց են եղել զենքը, զինական ուժը, նվաճումներն ու արյունոտ ասպատակությունները: Այդպիսի ցեղեր ու պետություններ այսօր էլ կան: Այսօր՝ 21-րդ միջուկային դարում ու մեր կողքին: Որքան իմաստուն պիտի լիներ հայոց…

Ամբողջը →

Յ. Պալեան Երբ լեզու մը կը մեռնի կորսնցնելով իր գոյները եւ երանգները, ժողովուրդը կը մեռնի: Մայլա Դալվիօ, ֆինլանտացի գրող (1871-1951) Հայերէնի եւ անոր բառագանձի, ըստ տարիքի եւ շրջանակի, գործածութեան ուսումնասիրութիւն չունինք, կամ ես տեղեակ չեմ: Ֆրանսական ուսումնասիրութիւնները, ի հարկէ ֆրանսերէնի մասին, կ’ըսեն. . Առօրեայ գործնական կեանքի մէջ բառերու թիւը  կը տարուբերի 300-ի եւ 3000-ի միջեւ,…

Ամբողջը →

Յակոբ Չոլաքեան Գարեգին եպս․ Սրուանձտեանց մեր մէջ առաջին անգամ յայտնաբերեց արեւմտահայ գաւառի բառն ու բանը։ Անոր «Գրոց ու բրոց»ը (1874)՝ «Սասունցի Դաւիթ կամ Մհերի դուռ» յաւելուածով, «Մանանա»ն (1876), «Թորոս Աղբար»ը (Ա․ գիրք՝ 1879, Բ․ գիրք՝ 1884), «Համով-հոտով»ը (1884) հետաքրքրութիւն եւ սէր ստեղծեցին հայ ժողովուրդի «անգիր գրականութեան» նկատմամբ։ Արեւմտահայ մամուլը լրջօրէն սկսաւ հետաքրքրուիլ ժողովրդական բառ ու…

Ամբողջը →

ՅԱՐՈՒԹ ՉԷՔԻՃԵԱՆ Հինգ տարիներ առաջ` 6 օգոստոս 2016-ին «Արեւմտահայերէնը` խօսիլ, գրել, կարդալ. համակարգիչը եւ սփիւռքահայ երիտասարդութիւնը» (1) խորագիրով «Ազդակ»-ի մէջ յօդուած մը գրած էի, որ խորագիրին համահունչ ախտաճանաչում եւ գործնական լուծումներ կ՛առաջարկէր թէ՛ հայերէնի գործածութիւնը խթանելու եւ թէ՛ ալ համակարգիչով անսխալ հայերէն գրելու մասին: 16 դեկտեմբեր 2021-ին «Ազդակ»-ի 41-րդ առցանց լսարանին նիւթն էր` «Սփիւռքի մէջ արեւմտահայերէնի դասաւանդման…

Ամբողջը →

ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ Վերջերս ու­շագրաւ երե­ւոյթ մը ըլ­լա­լով կը ներ­կա­յանայ հա­յերէ­նի, յատ­կա­պէս արեւմտա­հայե­րէնի ու­սուցման նոր ձեռ­նարկնե­րը։ Իրո­ղու­թիւն է որ հայ ծնողքներ վար­ժա­րան­նե­րուն ճնշում կը բա­նեց­նեն հա­յերէ­նի աւե­լի նո­ւազ ու­շադրու­թիւն դարձնե­լու, յատ­կա­պէս ալ գի­տական նիւ­թե­րու դա­սապա­հերուն հա­յերէն չգոր­ծա­ծելուն հա­մար։ Այս երե­ւոյ­թի հե­տեւան­քով հայ վար­ժա­րան­նե­րու մէջ հա­յոց լե­զուն հետզհե­տէ սահ­մա­նուած է հա­յոց լե­զուի ու գրա­կանու­թեան եւ կրօն­քի ու­սուցման…

Ամբողջը →

Յ. Պալեան Համաշխարհայնացման աղէտը կը սպառնայ աքսորական եւ տիրապետուած ժողովուրդներու ինքնութեան, առաջին հերթին՝ անոնց լեզուներուն, ուղղակի կամ անուղղակի պարտադրանքով, կամ անոնց պատշաճելու յաջողելու ցանկութեամբ, այսինքն՝ կրաւորականութեամբ պարտութեան:             Որքան ալ կրկնենք, ահազանգենք, լեզուներու անհետացումը կը շարունակուի:             Այդ թոհուբոհին մէջ, հայերէնը ամէն օր կը նահանջէ, կը ձեւազեղծուի, կը դառնայ անինքնութիւն լեզու մը:             Երբեմն յանդգնութիւն պէտք է ունենալ կանգ առնելու եւ խօսելու…

Ամբողջը →