Մերզիֆոնի Անատոլիա քոլեջի որբանոցը 1918-1919 թ. ապաստան է տվել 2000 հայ և հույն որբերի: Ապրիլի 29-ն էր, երբ թուրքական կառավարությունը սկսեց հայտնի հայերի ձերբակալությունը: Հայ պրոֆեսոր Գագիկ Օզանյանին 16 հայ պրոֆեսորների հետ ուղարկեցին Սվազ (Սեբաստիա-Ակունքի խմբ.), որտեղ սարսափելի կտտանքների ենթարկեցին. մազերը փետեցին, շիկացած երկաթներով դաջեցին, մարմինների վրա եռման ջուր թափեցին, ամեն օր մտրակահարեցին, ոմանք բանտում…
Պատմութեան էջեր
Կիլիկիա, Հայոց Ցեղասպանութիւն, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
1144 թ.` Խաչակրաց քաղաք Եդեսիան
1144 թ. Խաչակրաց քաղաք Եդեսիան անցնում է մուսուլման արաբների ձեռքը: Հայ առաքելական եկեղեցու կաթողիկոս Ներսես 4-րդ Շնորհալին գրում է «Ողբ Եդեսիայի»-ն: 1144 թ.` Խաչակրաց քաղաք Եդեսիան անցնում է մուսուլման արաբների ձեռքը: Հայ առաքելական եկեղեցու կաթողիկոս Ներսես 4-րդ Շնորհալին գրում է «Ողբ Եդեսիայի»-ն: 1145 թ.` Սկսվում է այստեղ հոծ եղող քրիստոնյա (ասորի, հայ և կաթոլիկ) բնակչության…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Փետրվարի 28. Թուրքիայի թավշյա հեղաշրջումը
Գևորգ Պետրոսյան, թուրքագետ 1997 թ.փետրվարի 28-ին Թուրքիայում տեղի ունեցավ «թավշյա հեղաշրջում», որը հայտնի է նաև հետմոդեռնիսական հեղաշրջում անունով: 1995 թ. իսլամամետ Բարօրություն (Ռեֆահ) կուսակցությունը հավաքեց ձայների մեծամասնությունը խորհրդարանական ընտրություններում և կոալիցիոն կառավարություն կազմեց Ճշմարիտ ուղի կուսակցության հետ: Թուրքիայի 54-րդ կառավարությունը ստացավ Ռեֆահյոլ անվանումը, իսկ այն գլխավորեց Բարօրություն կուսակցության առաջնորդ Նեջմեթին Էրբաքանը: Վարչապետ Էրբաքանի կաբինետն անմիջապես…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Պատառիկներ 1915 թ. աղետից (Ցեղասպանությունից-Ակունքի խմբ.). «Քարավան»
Զերուն Գյուրյունի բոլոր հայ երիտասարդներին բանակ էին զորակոչել. մնացել էին միայն կանայք, ծերերը, անչափահաս երիտասարդներն ու երեխաները: Օրեցօր մթնոլորտն ավելի անհույս և անտանելի էր դառնում: Իսկ ժողովրդին պատել էր ահը: Դպրոցը բաց էր, սակայն քանի որ ուսուցիչները զորակոչվել էին, այդ տարվա շրջանավարտներից մեկը նշանակվեց մեր դպրոցի (Պարթևյան) ուսուցիչ: Նա դեռ առաջին օրը մեզ ասաց. «Ես…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Մուդրոսի զինադադարի կնքումից հետո քաղաքական մթնոլորտը Թուրքիայում. Հայոց ցեղասպանության հարցի արծարծումը օսմանյան մամուլում և խորհրդարանում
Մելինե Անումյան Պատմական գիտությունների թեկնածու Առաջին համաշխարհային պատերազմում Օսմանյան կայսրության պարտությունից հետո երկրում տիրում էր ծանր իրավիճակ: Երբ 1918 թ. սեպտեմբերի 15-ին դաշնակից պետությունների զորքերը, Մակեդոնիայում ճեղքելով ռազմաճակատի գիծը, սկսել էին ուղղակիորեն սպառնալ Ստամբուլին, իթթիհադական ղեկավարները հաշտություն էին խնդրել, սակայն դաշնակիցները չէին ցանկացել բանակցությունների մեջ մտնել նրանց հետ[1]: 1918 թ. հոկտեմբերի 7-ին Թալեաթ փաշայի կառավարությունը…
Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Երիտթուրքերի 1926 թ. դատավարությունները
Մելինե Անումյան Պատմական գիտությունների թեկնածու Քաղաքական զարգացումները Թուրքիայում 1923-1926 թթ., Իթթիհադի ղեկավարները ընդդիմության ճակատում և Իզմիրի մահափորձը Օսմանյան կայսրության` Առաջին աշխարհամարտում կրած պարտությունից հետո իթթիհադականները բաժանվել էին մի շարք խմբավորումների: Մի խումբը համագործակցում էր սուլթանական պալատի հետ, Իթթիհադի պարագլուխներից բաղկացած մյուս խումբը փախել էր արտասահման, իսկ երրորդը` կազմել ազգայնական շարժման կորիզը: Վերջին խումբն իր հերթին…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր, Փաստաթուղթ
Օսմանյան կայսրությունում հայերի տեղահանության և կոտորածների դատավարություններն ըստ շրջանների. առանձին անհատների դատաքննություններ
Մելինե Անումյան Պատմական գիտությունների թեկնածու Հայերի կոտորածների կազմակերպիչների պատասխանատվության խնդիրը Ստամբուլի ռազմական արտակարգ ատյանների կողմից քննվել է նաև` ըստ Օսմանյան կայսրության տարբեր շրջանների: Գլխավոր դատավարությունները ներառյալ[1]` կարելի է արձանագրել շուրջ 63 առանձին դատական գործերի դեպքեր, որոնք բոլորն էլ հարուցվել էին հայերի տեղահանման ու կոտորածների (tehcir ve taktil) մեղադրանքով: Խոսքը միայն Ստամբուլի ռազմական արտակարգ ատյանում կայացած…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Մի դիվանագետ, մի ագենտ-պրովոկատոր, Ցեղասպանության մի վկա` Մաքս ֆոն Օպպենհայմ
Աթիլլա Դիրիմ Միություն և առաջադիմություն կուսակցության երկաթե բազուկով ղեկավարված Օսմանյան կայսրությունը, Գերմանիայի հետ միաբանվելով, Առաջին աշխարհամարտի մեջ ներքաշվելու հետ մեկտեղ, սկսեց արյունալի քայլեր ձեռնարկել` ազգ-պետություն նախագիծը կյանքի կոչելու ուղղությամբ: Երբ մի կողմից Հատուկ կազմակերպության (Teşkilat-ı Mahsusa) մարդասպաններն արագ կերպով Հայոց ցեղասպանության նախապատրաստությունն էին տեսնում, մյուս կողմից Քուշչուբաշը Էշրեֆ բեյի եղբոր` Հաջի Սամի բեյի ավազակախումբը արաբական…
Իզմիր, Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Զմյուռնիայի տարագիրների զանգվածային վերաբնակեցումը Հունաստանում
Թեհմինե Մարտոյան Պատմական գիտությունների թեկնածու Սույն հոդվածը վերաբերում է 1922 թ. աշնանը Զմյուռնիայի տարագիրների վերաբնակեցմանը Հունաստանում: Հոդվածի նպատակն է թեմային առնչվող սկզբնաղբյուրների և գրականության հենքի վրա ներկայացնել և վերլուծել Զմյուռնիայի տարագիրների` հայերի և հույների դրությունը Հունաստանում 1922 թ. հետո ընկած ժամանակահատվածում: Ուսումնասիրելով տարագիրների զանգվածային վերաբնակեցման պատճառներն ու հետևանքները` մի շարք հարցադրումներ ենք առաջադրել. ինչպե՞ս հնարավոր…
Հայոց Ցեղասպանութիւն, Յոդուածներ, Նորութիւններ, Պատմութեան էջեր
Կոտորածներ ու տեղահանություն Մարդինում
Սաիդ Չեթինօղլու Ռազմաճակատի հետ ոչ մի առնչություն չունեցող սույն շրջանից նպատակային կերպով զինվոր է հավաքագրվում, և ռազմական հարկերի միջոցով էլ ձգտում են կոտրել ու սպառել քրիստոնյաների տնտեսական ներուժը: Այդ ընթացքում պաշտոնազրկվում են վարչական պաշտոններ ունեցող ոչ մուսուլմանները: Այդ նախաձեռնությունները խորին անհանգստություն են պատճառում քրիստոնյաներին: Իթթիհադը (Միություն և առաջադիմություն կուսակցությունը-Ակունքի խմբ.) քրիստոնյա բնակչությանը հանգստացնելու և արտակարգ…
