ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Յաջորդ երգը` «Դէպի Լիզպոն գնացին», որուն մտայղացումը, վերը ըսինք, Վաչէին է: Խօսք, երաժշտութիւն եւ մեկնաբանութիւն` նոյնպէս Վարդան Եսայեանին կը պատկանի: Վարդան այս երգն ալ հրապարակած է 1984-ին: «Դէպի Լիզպոն գնացին» երգին երաժշտութեան մեղեդին քնարական է` որպէս ժողովրդական ոճ, կը զատորոշուի ինքնուրոյն յուզական արտայայտչութեան մեղեդիով: Սակայն Վարդանի իւրայատուկ ձայնը իր բոլոր երգերուն մէջ յուզականութենէ…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Իրերայաջորդ երգերու մտայղացումը կը պատկանի Լիզպոնի գործողութեան նահատակներէն Վաչէին: Արդ, երկու երգերու մասին նախ խիստ կարեւոր է նկարագրել, թէ այս երգերը ինչպէ՛ս ծնունդ առած են, ի՛նչ էին անոնց դրդապատճառները: Այս մասին դիմեցինք Վաչէ Տաղլեանի եղբօր` Ժագ Տաղլեանին: Ժագին հետ մեր ունեցած զրոյցին ընթացքին երեւան կու գայ, որ Մասիսին ծնրադրած հինգ հայրենապաշտներէն Վաչէն իր…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ «Յուշարձան Լիզպոնի նահատակներուն» խորագրուած երգին հեղինակն է հայ ազգագրական եւ փոփ երգիչ-ստեղծագործող հայրենի արուեստագէտ Ռուստամ Գէորգեանը (Մրէ): Մրէ ծնած է 3 նոյեմբեր 1980-ին, Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզի Մարտունի քաղաքը: Յաճախած է Գեղհովիտի Ալեքսանդր Միասնիկեանի անուան դպրոցը: 1998-2000 թուականներուն ծառայած է Արցախի Հադրութ քաղաքին մէջ: 2004-ին բնակութիւն հաստատած է Էջմիածին: Ան գրած եւ գործիքաւորած է…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Այս առումով անհրաժեշտ է յիշել մեծ բանաստեղծ Յովհաննէս Շիրազի (1914-1984) «Լիզպոնի ողջակէզներին» քերթուածը, որ հետագային տաղանդաւոր արուեստագէտ Վիգէն Դարբինեան որոշ փոփոխութիւններով երգի վերածելով երգեց եւ զայն վերանուանեց` «Անվերադարձ մահով սակայն»: Այստեղ տեղին է յիշել, որ Շիրազ այս գրութիւնը կը ստեղծագործէր Խորհրդային Միութեան աննպաստ պայմաններու օրերուն, այդ պատճառով ալ քերթուածը լոյս չտեսաւ, բացի անոր…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Ազգային-յեղափոխական երգերու մեծատաղանդ մեկնաբան Գառնիկ Սարգիսեան 1985-ին լոյս ընծայած է «Լիզպոն 5» խորագիրը կրող ձայներիզ եւ ձայնապնակ. երգացանկին մաս կը կազմէր «Լիզպոնի նահատակներուն» վերնագիրով երգը, որ աւելի ծանօթ է հանրութեան` «Ահա այսպէ՛ս արշաւեցիք Լիզպոն զոհուած քաջ ընկերներ» երգին առաջին տողով: Լիզպոնի հինգին գերագոյն զոհաբերութեան այս ոգեշնչող խորհուրդով է, որ 1983 թուականի յուլիս 27-ը…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ 1984-ին, երկուշաբթի, 23 յուլիսէն կիրակի 29 յուլիս երկարող շաբաթը, Պէյրութի մէջ ՀՅԴ-ԼԵՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան կազմակերպութեամբ, «Մերօրեայ հերոսներուն» խորագիրով զանազան ձեռնարկներ տեղի ունեցան: Մերօրեայ հերոսներուն նուիրուած շաբաթը վերջ գտաւ կիրակի, 29 յուլիս 1984-ին, Ազգային Լեւոն եւ Սոֆիա Յակոբեան քոլեճի բակին մէջ կատարուած ժողովրդային հանրահաւաքով մը: Սոյն հանրահաւաքին, բանախօսութիւններու կողքին, գործադրուեցաւ նաեւ գեղարուեստական յայտագիր: Արդարեւ,…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Յաջորդ երգը կը կրէ «Ռմբակէզներ» խորագիրը: Այս երգը առաջին անգամ հնչած է ՀՅԴ ԼԵՄ-ի «Հայաստան» մասնաճիւղին կազմակերպութեամբ, 15, 16 եւ 17 յունիս 1984-ին «Յակոբ Տէր Մելքոնեան» սրահին մէջ տեղի ունեցած «Յեղափոխական մշակոյթի օր» խորագիրով քաղաքական բանտարկեալներուն նուիրուած իրերայաջորդ ձեռնարկներուն ընթացքին: «Ռմբակէզներ» երգին խօսքերու հեղինակն է Մհեր (Մեհրէ) Գարագաշեանը, իսկ երաժշտութիւնը` Վարդան Աշգարեանի (այժմ`…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Նախորդ յօդուածով յիշատակուած եւ յաջորդական գրութիւններով լուսարձակի տակ բերուելիք երգերուն հիմքը կը մնան` Հայ դատի պահանջատիրական նկարագիրը, ցեղասպան թուրք պետութեան դէմ կատարուած անոնց խիզախ սխրագործութիւնը, հայ մարտիկի նկարագիրը, հայ երիտասարդին կամքն ու պատգամը եւ անոնց հերոսական նահատակութիւնը, մէկ խօսքով` հայկական պահանջատիրութեան ուղիին կատարուած դիւցազնապատումի արտացոլացումն է: Այս ուսումնասիրութիւնը թէեւ Լիզպոնի հինգ անձնազոհներուն կատարած…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Ներածական Հայոց ցեղասպանութեան վաթսունամեակը կը յատկանշուի Հայ դատի հետապնդման նոր փուլով մը` 1975-1987, ազգային-ազատագրական զինեալ պայքար: 1975-1987 ժամանակահատուածին կատարուած իրերայաջորդող գործողութիւնները ցնցեցին քաղաքական աշխարհը, ճեղքեցին հայ ժողովուրդի դէմ թրքական պետութեան գործադրած Ցեղասպանութեան եւ հայրենազրկումի մեծագոյն ու ահաւոր ոճիրներու շուրջ հաստատուած միջազգային լռութեան պատը եւ ազդանշան տուին Հայ դատի ուժական պայքարի նորագոյն շղթայազերծման: Այդ…
ԱՒՕ ԳԱԹՐՃԵԱՆ Հայոց ցեղասպանութեան 50-ամեակը անկիւնադարձային եղաւ Հայ Դատի աշխատանքներու ծաւալման մէջ: Հայ Դատի աշխատանքներու ծաւալումը սկիզբ կու տար նաեւ Սփիւռքի քաղաքականացման, որ աւելի մեծ թափով եւ արագութեամբ զարգացաւ 1970-ական թուականներէն սկսեալ: Հայ Դատի մէկ բաղադրիչ օղակը համարուող Ցեղասպանութեան հարցը՝ պահանջատիրական եւ դաստիարակչական տարբեր բնագաւառներու կողքին, աներկբայօրէն, կը ներառէր նաեւ երգ-երաժշտութեան բնագաւառը իր ամբողջական առումով.…
