Bitlis Sancağı, Bağeş Sancağı, Bağiş Sancağı, Pitliz Sancağı, Pitlis Sancağı: Batı Ermenistan’daki Bitlis Vilayeti’nin dört sancağından biri. Genel olarak eski Ağdznik Eyaleti’nin Salnodzor veya Salnadzor bölgesine denk düşmektedir.
Bünyesinde toplam 441 köy barındırmakta olan sancak, XIX. yüzyıl sonu ve XX. yüzyıl başında Khılat (Ahlat), Khizan (Hizan), Motkan ve Bitlis kazalarına bölünmüştü ve Bitlis Vilayeti’nin doğu sınırını kapsamaktaydı. Khılat ve Datvan (Tatvan) sancakları da vilayet dâhilinde olup, vilayetin merkezi Bitlis şehriydi. V. Kine’nin istatistikî verilerine göre XIX. yüzyıl sonlarında sancağın nüfusu 108227 kişiydi. Bunlardan 70403’ü Müslüman, 32909’u Ermeni, 4915’i ise farklı milletlerdendi. Bölgenin ezici çoğunluğunu eskiden Ermeniler teşkil etmekteydi.
Bölge dağlık olup, çok sayıda vadi ve platolara sahiptir. Nazik Gölü, bu bölgede bulunmaktadır. Dağları zengin bitki örtüsüne ve hayvan çeşitliğine sahiptir. Başta Bitlis Nehri olmak üzere çok sayıda dere bölgeden geçip, birbirine karışarak Tigris (Dicle) Nehri’ne dökülmektedir.
Bölge, meyve çeşitliliğiyle ünlüdür. Yüksek bölgelerde, yer-yer ulaşılmaz ceviz ağaçları vardır. Halkın temel uğraşları bağcılık ve tarım olup, dağlık bölgelerde hayvancılıkla geçimlerini sağlamaktaydı. Tütüncülük, arıcılık ve ticaret yaygındı. Bölgede çeşitli mermer ve kükürt yatakları bulunmaktaydı.
XX. yüzyıl başında 11 manastır ve 100 kilise vardı. 1915 Haziranında bölge Ermenilerinin korkunç katliamı başlamış, akabinde de hayatta kalanlar topluca Müslümanlaştırılmıştır.
Leave a Reply