Hemşince öğrenmek isteyenler için tam bir başvuru kaynağı olan kitap kadar, kitabın kapağındaki sembol de dikkat çekiyor. Sanatçı Mecit Çeliktaş’ın “Misafir” adlı ahşap kapı oyma çalışmasından bir kesitin yer aldığı kitabın kapağı, okuru zaten kitaba çağırıyor. Evrim Kepenek Hemşin dili…
Bir kültürel bellek mekanı tarihi Makriyali Kilisesi bahçesindeki konser ve dinletiler de program kapsamındaki etkinlikler arasında. Hemşince “Biz Bize” anlamına gelen Mek Mezi, toplumu birlikteliğe ve birbirini tanımaya çağırıyor. 10-12 Ağustos tarihleri arasında yapılacak Mek Mezi Buluşmalarında, Hemşince müzikal üretimlerde deneyimlerin aktarılacağı…
Mahir Özkan Hemşinliler, Hemşin Prensliği 1480 yılı civarı Osmanlı egemenliğine girdikten sonra bölgeden birçok yere göç ederek yayıldılar. Hemşin’in sınır ve yakın bölgelerine yaşanan göçler olduğu gibi Hemşin’den çok uzak bölgelere de göçler yaşandı. Bu göçlerle Hemşinliler, Hemşin’in civarında bulunan…
Mahir Özkan Hemşinliler ve Hemşince çalışmalarında sıkça karşılaştığımız Batı Hemşin-Doğu Hemşin ayrımı dilin konuşulması / konuşulmaması ölçütüne dayanır. Doğu grubu dediğimiz Artvin ili Hopa, Kemalpaşa ve Borçka ilçelerinde yaşayan Hemşinliler Hemşin Ermenicesi konuşurken, Batı grubu dediğimiz Rize, Trabzon ve Erzurum…
Mahir Özkan Hemşince ile ilgili bilgilere ilk olarak bölgeyi gezen seyyahların notlarında rastlıyoruz. Bijişkyan Pontus kitabında Hemşinlilerin Sürmene köylerinde (Araklı Karadere olmalı. O zamanlar Sürmene’ye bağlı) şehirlilerin konuştuğundan farklı olan bir Ermenice konuştuğunu belirtiyor. Karl Koch, Marr gibi biliminsanları kitaplarında…
Mahir Özkan Başta Karadeniz olmak üzere Türkiye’nin farklı yörelerinde ve yurtdışında yaşayan Hemşinli toplulukların aralarında konuştuğu dil üzerine uzun yıllardır hararetli bir tartışma yürütülüyor. Çoğu zaman siyasi tercihlerin gölgesinde ve yeterli bilgiye dayanmaksızın yaşanan bu tartışma, özellikle de Hemşincenin Ermeniceyle…
Mahir Özkan Ülkemizde yaşayan halkların kimlikle ilgili hakları konuşulduğunda ortaya atılan meşhur bir söz vardır: “Kürtler bu ülkede her şey olabiliyor. Cumhurbaşkanı, başbakan oldular.” Bu söze karşı söylenen başka bir söz de en az onun kadar meşhur artık: “Kürtler bu…
Hemşince öğrenen Tuğçe Meriç Özkan, ““Bu dil benim ne işime yarar?” kaygısıyla değil dilimiz kimliğimizdir bilinciyle yaklaşmalıyız” diyor. Evrim Kepenek Bugün, 21 Şubat Dünya Anadili günü. Türkiye’de onlarca anadili yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Hemşince, Zazaca, Pomakça bu dillerden…
Mahir Özkan Geçen ay içinde Kayseri’de bir otobüs yolculuğu sırasında yaşananlar büyük tartışmalara yol açtı. Otobüste Çerkesçe konuşan yolcuların üzerine yürüyerek tepki gösteren bir faşist “Bu ülke Türklerin ülkesi Türk! Her şey Türk’tür, Çerkes değil. Bu ülkede ikinci dil konuşulmaz;…
Mahir Özkan Tehlike altındaki dillerin yaşatılması için çalışan dil aktivistlerinin karşılaştıkları büyük sorunlardan bir tanesi, dilin söz varlığının geliştirilmesine yönelik çabaların kuşkuyla karşılanması oluyor. Kuşkucu yaklaşanların bazıları zaten dilini bir yük gibi gören ve bir an önce kurtulmak isteyenlerden oluşuyor.…
Mahir Özkan Geçen ay yitirdiğimiz Ermenice taşra edebiyatının son temsilcisi Mıgırdiç Margosyan’ın ardından Aras Yayıncılık’ın editörü Rober Koptaş şunları yazdı: “Sonuç itibarıyla, katman katman acıyla şekillenen bu güzeller güzeli memleket, onu çok seven, onun hamuruyla yoğrulan, onu bir arada eşit…
Mahir Özkan Yok olma tehlikesi altında yaşayan diller ve kültürler alanında yapılan çalışmaların önemli bir bölümü maalesef büyük şehirlerde yürütülüyor. Dergiler, gazeteler çoğunlukla büyük şehirlerde çıkıyor, albümler büyük şehirlerde yapılıyor, kitle örgütleri büyük şehirlerde faaliyet gösteriyor. Bunun bir nedeni, bu…
Mahir Özkan Hemşinliler bölgede Osmanlı egemenliği başlamadan önce Hıristiyan bir topluluktu. Bu konuda Türkçü tarih yazımının önde gelen isimlerinden Fahrettin Kırzıoğlu da Osmanlı belgeleri de bunu teyit ediyor. Daha önce bir yazıya da konu ettiğim Osmanlı Arşivi belgesinde (DH.İD 116…
Mahir Özkan Trabzon İmparatorluğu’na bağlı özerk bir bölge olan Hemşin, 1484 yılında ortadan kalktı ve bölge Osmanlı egemenliğine girdi. Bu tarihten sonraki Osmanlı vergi kayıtlarından da anlaşılacağı üzere ele geçirildiğinde bölge halkının tamamına yakını Hıristiyandı. 1600’lü yıllardan sonra bölgede İslamlaşma…
Mahir Özkan İkinci Dünya Savaşı yıllarında Sovyetler Birliği, cephe gerisinin ve sınırların güvenliği gerekçesiyle birçok sürgün gerçekleştiriyor. Benzer önlemler ABD tarafından da alınıyor ve yaklaşık 120 bin Japon toplama kamplarına kapatılıyor. Sovyetler Birliği’nde uygulanan sürgünlerden biri de Ahıska Türklerinin (Ahıska…
