Միջոցառման մասին սեպտեմբերի 25-ի համարում տեղեկացրել է «Ռադիկալը»: Նախքան տեղեկության մանրամասներին անդրադառնալը նշենք, որ Դիարբեքիրը քրդական շրջանակներում ունի Հյուսիսային Քրդստանի մայրաքաղաքի համարում, համապատասխանաբար թուրքական շրջանակներն էլ Դիարբեքիրի քաղաքապետ Օսման Բայդեմիրին համարում են PKK-ի ներկայացուցիչ:
Այլ կերպ, Բայդեմիրը որպես թշնամական տարր է դիտարկվում Թուրքիայի քաղաքական շրջանակներում: Ինչ վերաբերում է Հայաստան-Թուրքիա կլոր սեղանին, թուրքական թերթը միջոցառումը լուսաբանելիս նշելով հանդերձ «Թուրքիայի հետ Հայաստանի հարաբերություններում երկխոսության շրջանակն ընդլայնելու համար» Դիարբեքիր ժամանած մի խումբ հայ լրագրողների եւ գիտնականների մասին, մասնակիցներից տալիս է Երեւանի մամուլի ակումբի նախագահ Բորիս Նավասարդյանի եւ աշխատակից Հայկակ Արշամյանի անունը միայն, մատնանշելով, որ միջոցառման ավարտին հայ մասնակիցներն այցելեցին քաղաքապետ Բայդեմիրին:
Համենայն դեպս, միջոցառմանը Նավասարդյանը գրեթե մահացած է համարել հայ-թուրքական արձանագրությունները, առաջ է քաշել հարաբերությունների կարգավորման համար այլ ուղիներ որոնելու անհրաժեշտությունը, ապա եւ ավելացրել է. «Այս միջոցառումը մեծ նշանակություն է ունենալու երկու երկրների հարաբերությունների բարելավման առումով»: Նրան հավելել է Արշամյանը, թե ուրախ է Դիարբեքիր այցելելու համար եւ միջոցառումը նոր թափ կհաղորդի Հայաստան-Թուրքիա հարաբերություններին:
Մինչդեռ այդ հարաբերությունները որպես այդպիսին գոյություն չունեն, ոչ էլ կունենան մոտ ապագայում, քանզի Թուրքիան չի հրաժարվում դրանց կարգավորումը ղարաբաղյան հիմնահարցով պայմանավորելուց, իսկ վարչապետ Էրդողանը շարունակում է հայտարարել, ինչպես սեպտեմբերի 11-ին հայտարարել էր Բաքվում. «Հայաստանի հետ սահմանի բացման խոսք անգամ լինել չի կարող, քանի դեռ չեն ձեռնարկվել Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի կարգավորման կոնկրետ քայլեր»:
Պարզապես այս կարգի միջոցառումները Հայաստան-Թուրքիա շփումների շարունակության պատրանք են ստեղծում, որպեսզի թուրքական կողմը խուսափի հայ-թուրքական արձանագրությունները ձախողելու պատասխանատվությունից:
Միջոցառման հայ մասնակիցներին ընդունելիս Դիարբեքիրի քաղաքապետ Բայդեմիրը Հայաստան-Թուրքիա հարաբերություններին անդրադառնալու փոխարեն նախընտրել է Դիարբեքիր հրավիրել բոլոր հայերին, ընդգծելով, որ քաղաքի պարիսպների կառուցման համար թուրքերի, քրդերի, ասորիների եւ քաղդեացիների հետ քրտինք են թափել նաեւ հայերը:
Այնուհետեւ նա ավելացրել է. «Ես դիարբեքիրցի քուրդ եմ: Հայերը, ասորիները կամ քաղդեացիներն այս քաղաքում ապրելու այնքան իրավունք ունեն, որքան ես: Ծագումով դիարբեքիրցի բոլոր համաքաղաքացիներիս տուն եմ հրավիրում: Վերադարձե՛ք հայրենի օջախ: Մենք մերժում ենք կոտորածների եւ խոշտանգումների մասնակից մեր պապերի ժառանգությունն ու դատապարտում նրանց անխղճությունը: Կարծում եմ, թուրքերի, քրդերի, հայերի, արաբների եւ ասորիների համագոյակցության համար անհրաժեշտ է սկզբնավորել ծավալուն երկխոսություն: Արտասահման մեկնելն ինձ օրենքով արգելված է: Այլապես կուզենայի լինել Երեւանում: Կուզենայի Դիարբեքիրից մի փունջ ծաղիկ դնել Եղեռնի հուշարձանին: Ցանկանում եմ տեղեկացնել, որ նոր սերունդը մերժում է անցյալի անարդարությունը: Իմ մեծ երազանքը Թուրքիայում հայ, թուրք, ասորի եւ ճնշված բոլոր ժողովուրդներին նվիրված ընդհանուր հուշարձանի կառուցումն է»:
Leave a Reply