19-րդ դարից սկսած տասնամյակներ շարունակ եվրոպացիներն Օսմանյան կայսրությունը «Եվրոպայի հիվանդ մարդ» էին անվանում: Սկզբում սուլթանները, այնուհետև, նրանց անունից գործող, այսպես կոչված, ռեֆորմատորներն, ավտոկրատ իշխանության էին ձգտում։
Պորտը ծածկում էր փլուզվող տնտեսությունը մեծ նախագծերով և ժողովրդականության պակասը փոխհատուցում էր արտասահմանյան աղետալի արկածներով։ Դրա մասին հունական Kathimerini պարբերականի իր հոդվածում գրում է ամերիկացի վերլուծաբան Մայքլ Ռուբինը։
«Վերջին տասնամյակների ընթացքում թուրքական իշխանությունները էթնիկ և կրոնական համայնքներին միմյանց դեմ են հանել ՝ իշխանությունը համախմբելու և Անատոլիայում էթնիկ զտումներ անցկացնելու նպատակով:
Ի վերջո, Առաջին աշխարհամարտի ընթացքում և դրանից հետո դիվանագետների հարցը այն չէր, թե արդյոք Օսմանյան կայսրության կործանվում է, այլ այն, թե երբ է դա տեղի ունենալու:
Թուրքերը սիրում են գովաբանել Օսմանյան կայսրության փառքը դրա ծաղկման գագաթնակետին, սակայն խուսափում են դրա անկման պատասխանատվությունից՝ պնդելով, թե Թուրքիան սոսկ մասնատված կայսրությունից առաջացած իրավահաջորդ պետություն էր:
Սա պատմական լեգիտիմության մասին հայտարարելու, միաժամանակ հույների, հայերի և ասորիների ցեղասպանությունների համար պատասխանատվությունից խուսափելու համար օգտակար բանաձև է:
Այսօր պատմությունը կրկնվում է, թեև ավելի փոքր մասշտաբով։ Թուրքիան գուցե Եվրոպայի հիվանդ մարդը չէ, բայց նրա բռնապետ Էրդողանը հիվանդ է: Ինչպես ԱՄՆ-ում նախագահ Ջո Բայդենի դեպքում, տարիքը հաղթել է հավակնությունները: Պատճառ կա, թե ինչու Էրդողանը գնալով ավելի է առաջ մղում իր որդուն և փեսային, որոնցից յուրաքանչյուրը հավակնում է զբաղեցնել նրա տեղը:
Էրդողանը վերակենդանացնում և բավականություն է ստանում ինչպես Թուրքիայի, այնպես էլ Ադրբեջանի օսմանյան ցեղասպան քաղաքականությամբ։ Մինչ Էրդողանը շարունակում է ժխտել ավելի քան մեկ դար առաջ կատարված Հայոց ցեղասպանությունը, նա և իր հանցակից գործընկեր Իլհամ Ալիևը վերակենդանացնում են երիտթուրքերի պիեսը:
Հայոց ցեղասպանության առաջին համազարկը հայ պետական գործիչների և ինտելեկտուալների ձերբակալությունն էր։ Ահա թե ինչու Արցախի ղեկավարների ազատազրկումը Թուրքիայի աջակցությամբ հայաբնակ տարածքներ ադրբեջանական ներխուժումից հետո այնքան սահմռկեցուցիչ էր նրա համար», – նշում է հոդվածագիրը։
Leave a Reply