Թուրքական «Յեշիլգազեթե» թերթը հետաքրքիր և մանրամասն անդրադարձ է կատարել Կոմիտաս Վարդապետի կյանքին և ստեղծագործական ուղուն:
Հոդվածում մանրամասնորեն և մեծ հիացմունքով ներկայացված է հայ հանճարի կյանքն ու մեծագույն վաստակը:
Թուրք սյունակագիր Էրջումենթ Գյուրչայը թեև այդպես էլ չի օգտագործել ցեղասպանություն բառն ու բավարարվել է միայն աքսորի մասին խոսելով, սակայն իր հոդվածում հետաքրքիր մի պատմություն է ներկայացրել այն մասին, թե ինչպես են երիտթուրքերն ընդունել Կոմիտասին իր վերջին ելույթից հետո:
Կոմիտասի վերջին համերգի ժամանակ, որը տեղի է ունեցել 1915թ. ապրիլին, և որին մասնակցել է նաև Թալեաթ փաշան, Թուրքիայի գիտության և կրթության նախարար Համդուլլահ Սուփհի Թանրըօվերն այսպես է գովել Կոմիտասին.
«Անատոլիայի զավակ այս հայ քահանան երկար աշխատանքների արդյունքում թևեր է տվել հայկական երաժշտությանը: Նա, հրաժարվելով իր հանգստից, իր ամբողջ ժամանակը վատնել է հատ-հատ գյուղերով շրջելով` տարբեր ստեղծագործություններ հավաքելու վրա: Նա ներկայացրել է հայ ժողովրդի ժառանգությունը: Մեր հոգևորականներն էլ նույնը պետք է անեն: Պետք է սրտանց աշխատեն թուրք ժողովրդի զարգացման և գանձերի բացահայտման ուղղությամբ: Իրականությունն այն է, որ հայկական մշակույթը, մեր մշակույթի համեմատ, ավելի է զարգանում: Անատոլիայի որ կողմն ուզում եք գնացեք, հայերի ստեղծագործականությունն ու խելքը կտեսնեք: Իրենց ստեղծագործություններով և արտադրանքով ձեզ կասեն «Ես այստեղ եմ»: Կգնաք պալատ և կտեսնեք, որ ճարտարապետը հայ է: Կտեսնեք Վանի հայ ոսկերիչների՝ աշխարհով մեկ հայտնի մատանիները: Գիտության բնագավառում բոլոր գրքերը հայերի կողմից են գրված: Նրանք այն մարդիկ են, ում հետ մենք դարերով ենք ապրել»:
Նախարարի այս խոսքից հետո երիտթուրքերը, այդ թվում և Թալեաթ փաշան երկար ժամանակ հոտնկայս ծափահարել են Կոմիտասին։
Leave a Reply