Թուրքիայի՝ Ադրբեջանի հետ ինտեգրվելու և ՀՀ-ի հետ հարաբերությունները նորմալացնելու հեռանկարները՝ «Միլլիյեթ»-ի անդրադարձում

Թուրքական «Միլլիյեթ» պարբերականի հոդվածագիր Սամի Քոհենն անդրադարձել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի՝ Թուրքիա կատարած այցին և այդ համատեքստում հայ–թուրքական հարաբերությունների զարգացման հեռանկարներին։

Հոդվածը ներկայացնում ենք առանց կրճատումների։

«Սիրիա, Եգիպտոս, Իրաք… Վերջին շրջանում բոլորի ուշադրությունը Միջին Արևելքի վրա է կենտրոնացել։ Ինչ էլ պատահի՝ բոլոր «թեժ իրադարձություններն» այս տարածաշրջանում են։

Մյուս հարևան տարածաշրջանը՝ Կովկասը, կարծես մոռացվել է։ Լավ է, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը Թուրքիա եկավ, և Թուրքիան այդ տարածաշրջանի հետ հարաբերություններում շարժ արձանագրելու նշաններ տվեց։

Ադրբեջանը Կովկասում Թուրքիային՝ քաղաքական, տնտեսական, մշակութային առումներով ամենամոտ պետությունն է։ Ալիևի այցը, նոր ստորագրված պայմանագրերն ավելի մերձենալու առիթ դարձան։

Թուրք պաշտոնյաները «Մեկ ազգ՝ երկու պետություն» ճշմարտության շրջանակներում ինտեգրման  նոր շրջան են սկսել։ Սակայն դրա իրագործման համար պայմանները բավականաչափ չեն հասունացել։ Դրա օրինակն է երկու երկրների միջև դեռևս մուտքի արտոնագրի առկայությունը։ Սակայն երկու կողմն էլ դրանք իրագործելու ցանկություն ունի։ Տնտեսական ոլորտում մեծ նախագծերի վրա են աշխատում։

Բաքվի հետ համերաշխություն

Քաղաքական ոլորտում էլ սերտ համագործակցություն կա։ Ադրբեջանի ամենակարևոր խնդրի՝ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հարցում Անկարայի աջակցությունը Բաքվին լիարժեք է։ (Անկեղծ ասած՝ նույնը Կիպրոսի հարցում Ադրբեջանի աջակցության վերաբերյալ ասելը դժվար է)։

Ղարաբաղյան հարցի վերաբերյալ համատեղ գործելու հարցի մասին խոսվեց նաև վարչապետ Էրդողանի և Ալիևի համատեղ մամուլի ասուլիսում։

Չորս տարի առաջ Ցյուրիխում Հայաստանի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար ստեղծված երկու Արձանագրությունների ստորագրումից անմիջապես հետո Թուրքիան ԼՂ հարցը որպես նախապայման դրեց։ Իրականում Արձանագրություններում Ղարաբաղի մասին խոսք չկա։ Սակայն Թուրքիայի՝ Հայաստանի հետ դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու և սահմանը բացելու հանձնառությունն Ալիևին շատ անհանգստացրեց։

Ադրբեջանից եկած կոշտ արձագանքներից հետո, Էրդողանը, մեկնելով Բաքու, հայտարարեց, որ քանի դեռ Ղարաբաղյան հարցը չի լուծվել, Երևանի հետ կարգավորման գործընթաց չի սկսվելու։

Այդպիով՝ Բաքվի հետ ճգնաժամը նվազեց, սակայն այս անգամ Երևանի հետ հարաբերությունների կարգավորման հնարավորությունը զրոյական դարձավ։

Երևանի հետ սառնություն

Անկարայի համոզմամբ՝ եթե Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության լուծումը գտնվի, Երևանի հետ խոչընդոտները կվերանան։ Սակայն 20 տարվա հակամարտության դեպքում մինչև անգամ մի փոքր առաջընթաց չի նկատվել։

ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը լուծում է փնտրում, սակայն այդպես էլ չի գտնում։ Երևանը մտադիր չէ այդ հողերը վերադարձնել Բաքվին…
Այս իրավիճակում Հայաստանի հետ հարաբերություններ սկսելը հնարավոր չի թվում, եթե Ղարաբաղի հարցում հրաշք տեղի չունենա։

Սակայն ամեն դեպքում, թուրքական դիվանագիտությունն այդ գործը հեշտացնելու համար ջանքեր է գործադրում։ Թուրքիայի արտգործնախարար Ահմեթ Դավութօղլուն վերջերս հայտարարեց, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների հետ հանդիպումներ են տեղի ունենում»։

http://www.tert.am/am/news/2013/11/16/turkey-armenia-milliyet/