Թոռները միասին դարման գտան

Ույգար Գյուլթեքին

Գիտաժողովի ամենաուշագրավ հանդիպումներից մեկը թոռների հանդիմումն էր: Առաջին անգամ  իրենց իսլամացված բարեկամների պատմությունները իրար հետ կիսելու համար հավաքված թոռները հոգեբան Ժուլիդե Արալի ղեկավարած նիստի ժամանակ հնարավորություն ունեցան տարիներ շարունակ լռության մատնված իրենց պատմությունները պատմել, կիսվել:

Մամուլի և մյուս մասնակիցների համար դռնփակ այս հատուկ նիստի ավարտին Ժուլիդե Արալը շեշտեց, թե տեղի ունեցած տրավմաները հաղթահարելու համար որքան կարևոր է պատմելը. «Ըստ էության տրավման անձնային մակարդակում շատ դժվար է հաղթահարել, վնասը շատ մեծ է: Շատ դժվար է որպես գաղտնիք պահելը»: Հոգեբանը խմբակային հոգեբանական թերապիայի դրական ազդեցության մասին ասաց. «Ժողովրդի մեջ տարածված է «մարդը մարդուն կդարմանի» ասույթը, ըստ էության թերապիայի ընթացքում հաճախորդն անընդհատ ինքն է խոսում, երբ իր ձայնն ականջին է հասնում, բոլորովին այլ է լինում: Կարողանում է լսել և հասկանալ: Շատ կարևոր է ազատվել սիրտը մղկտացնող ցավից: Շատ ավելի կարևոր է, որ այս ամենը կատարվի խմբակային: Խումբը ամոքող հատկություն ունի: Պատկանել որևէ խմբի: Այս թերապիայի ժամանակ դա տեղի ունեցավ»:

Ընդունեցին, մաքրվեցին

Արալը նշելով, թե շատ կարևոր է, որ հայերը՝ կապ չունի մուսուլման է թե ոչ, այս հանդիպման ժամանակ իրենց տեսնեն և ընդունվեն. «Շատ կարևոր է իրավիճակը, որտեղ բոլորս բաժին ունենք: Թեև ասում ենք, որ այս հանդիպումը թերապիա չէ, սակայն շատ կարևոր է, որ մասնակիցներն ազատվում են այն ցավից, որը սիրտը կտոր-կտոր է անում»: Արալն այնուհետև հավելելով, որ կանանցից ու տղամարդկանցից բաղկացած  20-60 տարիքային խառը խմբում մարդիկ թույլ տվեցին, որ գացմունքները գլուխ բարձրացնեն, ընգգծեց նաև միասին լացելու և ծիծաղելու ուժը:

Արալը շեշտելով, որ օրերից մի օր իր հայ լինելու մասին իմանալուց հետո ձեռք բերած տրավման շատ ծանր է լինում տվյալ մարդու համար, ասաց. «Կարծես  ոտքերիդ տակից հողը փախչի: Մենք ինքնության զգացում ունենք: Երբ ցանկանում ենք ինքներս մեզ ներկայացնել, այդ մակդիրներն ենք օգտագործում և մեկ էլ միանգամից տեսնում ենք, որ այդ մակդիրներն ու ածականները տակնուվրա են եղել, փոխվել են»: Ըստ մասնագետի՝ որևէ խմբի պատկանելու զգացումը շատ կարևոր է, և երբ այն սկսում է խախտվել, մարդն ինքն իրեն կորցնում է. «Ինչպե՞ս ենք խախտված պատկանելության զգացումը փոխարինելու նորով: Փոխարինելը միայնա՞կ, թե՞ միասին ենք կատարելու: Ընդունվում ենք, թե՞ դուրս ենք մնում»:

Արալը շեշտելով, որ ինքնությունն, ըստ էության, փոխանցվում է սերնդեսերունդ, ասաց. «Անգամ ամենալուռ ընտանիքում որոշ բաներ, որոշ արժեքներ են փոխանցվում, որոնք ազդում են ինքնագնահատականի դինամիկայի և համակարգի վրա: Եվ երբ սկսում են քննարկվել այդ փոխանցված արժեքները, ճնշման տակ կեղտոտ ջուրը թափելու էֆեկտ է ունենում: Սկսում են մաքրվել: Ֆեթհիե Չեթինի գիրքն այս գործընթացի վառ օրինակն է: «Մեծ մայրս» գիրքը հասարակության մեջ առաջացած խցանումը, աղտոտումը, ցավը ճնշման տակ բացեց և շարունակվեց: Այդ գրքից, նման գրքերից հասանք մինչև այսօր: Մի տեղից ճաք տվեց և շարունակվեց»:

Արալը նշելով, որ տարբերությունն ընդունելու դեպքում հանգստությունն ավելի է ամրապնդվում, վերջում շեշտեց այն քայլը, որը հրաշք է գործում. «Նախ պետք է սկսենք ընդունելով: Բոլորի պես պետք է ընդունենք: Ահա այդ ժամանակ նաև ազատություն ձեռք կբերենք»:  

Տեսանք, թե Մելիա ացեդարախի (հիմալայան) տնկին արագ մեծանալով ինչպես ծաղկեց

Փակ դռների հետևում տեղի ունեցած հանդիպման ավարտին թոռների պատրաստած տեքստը հասարակությանը ներկայացրեցին գիտաժողովի վերջին նիստի ժամանակ: Զգացմունքային տեքստում կարդում ենք.

«Թուրքիայի տարբեր նահանգներից 20-65 տարեկան 9 արական և 8 իգական սեռի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ «Իսլամաց(վ)ած հայերի երեխաներն ու թոռները» խորագրով խմբակային աշխատանք կատարվեց:

Մեր կորած հայրական և մայրական կողմի տատիկներին, պապիկներին, մայրերին ու հայրերին բերեցինք այստեղ, նրանցից ոմանց իսկական անունն անգամ հայտնի չէ: Պատմեցինք մեր պատմությունները, կիսեցինք մեր ցավերը: 3 օր շարունակ տեսանք, որ միայնակ չենք: Երջանիկ ենք: Երբ խոսեցինք, նվազեցին թուրք-հայ, քուրդ-հայ, քրիստոնյա հայ-մուսուլման հայ, ասորի տարբերությունները:

Որպես մի խումբ, որտեղ բոլորը կիսում են նույն ցավը, միասին լացեցինք, սգացինք և տեսանք, թե ինչպես պոկված համրիչի (թզբեհ) հատիկները հավաքվեցին, և Մելիա ացեդարախի տնկին, արագ մեծանալով, ինչպես ծաղկեց:

Հասկացանք, որ մեր այս միայնությունը կարող ենք հաղթահարել, երբ առանց վախենալու ասենք, թե ով ենք մենք, ինչ ենք կորցրել, բացահայտենք նրանց տառապանքն ու մեր կորուստը:

Ըստ էության` 3 օր տևած այս աշխատանքները մեզ հանգստացրեցին: Թող շատ ավելի պատմություններ պատմեն, այս տարբերություններին վերջ դնենք կամ էլ ընդունենք, որ տարբեր ենք: Եվ խիղճ ունենանք, որ այլևս չկրկնվի:

Մենք՝ միջանկյալ դիրքում գտնվողներս, սպասում էինք, որ քրիստոնյա հայերը մեզ կնկատեն և իրենց գիրկը կառնեն, սակայն հասկացանք, որ այլևս միայնակ չենք: Այսօրն էլ եկավ: Այն, որ մեր ընկերները, ովքեր ունեն նույն արմատները, որը մենք նոր ենք հայտնաբերել, որի մասին նոր ենք իմացել,  մեզ «տաճիկ» էին անվանում, ստիպում էր մեզ արհամարհված ու նվաստացած զգալ:

Երբ բոլորս, ինչպես նաև մեզանից տարբերվողների հետ, սկսենք միասին սգալ, լացել, միասին կարող ենք նաև ծիծաղել: Մեր ապաքինման գործընթացն այդպես է սկսելու»:

uygargultekin@agos.com.tr

http://www.agos.com.tr/haber.php?seo=torunlar-bir-arada-sifalandi&haberid=6107

Թարգմանեց Անահիտ Քարտաշյանը

Akunq.net