Թուրքական «Թարաֆ» թերթում հրապարակվել է թուրք պրոֆեսոր Թաներ Աքչամի «Հանուն իրական արդարության» վերտառությամբ հոդվածը, որտեղ հեղինակն անդրադարձ է կատարում Դինքի դատավարությանը զուգահեռ տեղի ունեցած 2 կարևոր իրադարձությունների՝ Դինքի ընտանիքի՝ դատավարությանը չմասնակցելու մասին արած հայտարարությանը և Դինքի փաստաբան Ֆեթհիյե Չեթինի հրատարակած գրքին:
«Հրանտ Դինքի դատավարությունը վերսկսվեց:
Դատավարության վերսկսման հետ միասին 2 կարևոր իրադարձություններ տեղի ունեցան. Դինքի ընտանիքը հայտարարեց դատավարությանը չմասնակցելու մասին, Ֆեթհիյե Չեթինը հրատարակեց «Ամաչում եմ. Հրանտ Դինքի սպանության դատավարությունը» վերնագրով ծայրաստիճան կարևոր գիրքը:
Դինքի ընտանիքն իր հայտարարության մեջ նշել էր, որ իրենք չեն հրաժարվում իրական արդարադատության պահանջից, սակայն արդեն թատրոնի վերածված դատավարության դահլիճի փոխարեն իրենք կլինեն փողոցներում, պողոտաներում ու հրապարակներում:
Այս համատեքստում Չեթինի հրատարակած գիրքը մեծ կարևորություն է ներկայացնում: Սահուն լեզվով գրված այս գիրքը կարդալով՝ մարդ հասկանում է, որ իրականում ասպարեզում ոչ թե Դինքի սպանությունն է, այլ՝ Դինքի օպերացիան:
Չեթինն իր գրքում հետևյալ հարցի պատասխան է փնտրում՝ «Իրական արդարությունն ինչպե՞ս է արտահայտվելու»:
Հարցի պատասխանը պարզ է. Կառավարությունը գիտի իսկական մեղավորներին, սակայն արդարության ճանկերից փրկելու համար նրանց պահում է Անկարայի խորը միջանցքներում:
Չեթինի գրքից հասկանում ենք, որ այդ թաքցնելն այն աստիճան է, որ Էրգենեքոնի գործով ամբաստանյալների հեռախոսային խոսակցությունների վերծանումներից կտրվել են Հրանտ Դինքին վերաբերող մասերը, և դրանք չեն կցվել Էրգենեքոնի գործին:
Ստացվում է, որ նույնիսկ միայն խոսակցություններից հեռացված մասերը լսելու դեպքում կիմանանք, թե ովքեր են խառնված հանցագործության կազմակերպմանը: Օրինակ կարող ենք իմանալ, որ դրան խառնված է եղել Գլխավոր շտաբի Հատուկ պատերազմների վարչությունը: Իսկ ո՞վ է այս տեղեկությունները մեզանից թաքցնողը: Կառավարությանը ենթակա ոստիկանությունը:
Նույն գրքից հասկանում ենք, որ Դինքի դատավարության գործով պատժի արժանի մարդկանց ցուցակը չի սահմանափակվում կառավարության կողմից Անկարայի խորը միջանցքներում թաքցված մարդկանցով: Ստամբուլի մամուլի շենքերում զբոսնող այլ մեղսակիցներ էլ կան, և նրանց էլ անհրաժեշտ է ներառել այս գործով դատավարության մեջ: Այս շրջանակում առաջինը գալիս է «Հյուրիյեթ» թերթը և նրա խմբագրապետ Էրթողրուլ Օզքյոքը: Ակնհայտ է դառնում, որ Օզքյոքն ստանձնել էր իր թերթի միջոցով հանցագործության համար նպաստավոր հասարակական կարծիքի ձևավորման պարտականությունը: Այս հանգամանքն առնվազն հարցաքննությունների թեմա պետք է դառնար:
Այս թեմային ես դեռ կվերադառնամ, սակայն հիմա ցանկանում եմ Ֆեթհիյե Չեթինի գրքից որոշ մեջբերումներ կատարել: Չեթինը մեկ խոսքով շատ դիպուկ կերպով ցույց է տալիս թե ինչ պետք է անել իրական արդարության ի կատար ածման համար՝ դադարել հանցագործության հանդիսատեսը լինել:
«Հրանտ Դինքի սպանությունը նախապատրաստությամբ և կատարմամբ մեր աչքերի առաջ իրագործվեց, իսկ մենք սահմանափակվեցինք այս ամենի հանդիսատեսը լինելով: Ճիշտ այնպես, ինչպես տարիներ շարունակ այլ սպանությունների հանցագործությունների ականատեսն ենք դառնում: Ասում են՝ առանց ականատեսի զուլում չի լինում: Այս հողերի վրա դաժանությունը միշտ հանդիսականներից է ուժ ստացել, մեղքը հանդիսականներից ստացած լուռ համաձայնությամբ է դադարել որպես մեղք դիտարկվելուց: Հանցագործները չեն դատապարտվել, մեղքերն ու մեղավորները անպատիժ են մնացել»:
Չեթինի ասածն իրականում շատ պարզ ճշմարտություն է՝ եթե որևէ հանցագործություն չեք պատժում, ապա այն մեդալի պես է ընդունվում, և այդպիսով պայմաններ եք ստեղծում դրա կրկնության համար: Եթե ուզում ենք` նմանատիպ հանցագործությունները չկրկնվեն, ապա պետք է դադարենք հանդիսատես լինելուց և իրականության հետքերով գնաք»:
Leave a Reply