Այսօր վերջին տաղավար տոնն է` Խաչվերացը

Հայ Առաքելական եկեղեցին այսօր տոնում է Սուրբ խաչի տոնը` Խաչվերացը, որը մեր եկեղեցու վերջին` հինգերորդ տաղավար տոնն է: Տեր Բաբկեն քահանա Հայրապետյանը Tert.am-ի հետ զրույցում ասաց, որ տոնը նվիրված է գերությունից խաչի վերադարձի և փառաբանության հիշատակին: Նա տեղեկացրեց, որ հայ եկեղեցում Խաչվերացը տոնում են սեպտեմբերի 11-17-ն ընկած ժամանակահատվածում հանդիպող կիրակի օրը:
«Ինչպես գիտենք, 614թ. Պարսկաստանի Խոսրով թագավորը հարձակվում է Երուսաղեմի վրա, ավերում այն: Որպես անարգանք քրիստոնյաներին` Սուրբ Հարության տաճարից Պարսկաստան է տարվում նաև Տիրոջ խաչափայտը, որը գերության մեջ է մնում 14 տարի: 628 թ. Բյուզանդիայի Հերակլ կայսրը մեծ բանակով հարձակվում է պարսիկների վրա, ազատագրում Ս. Խաչը և այն վերադարձնում նախկին վայրը: Հայ ժողովուրդն անմասն չէ խաչի ազատագրման գործից: Կայսրին ռազմական օժանդակություն է ցույց տվել նաև հունական մասի հայոց զորքը` Մժեժ Գնունու գլխավորությամբ: Իսկ հետագայում խաչը բաժանվում է մասերի, և ներկայում մի կտոր էլ սուրբ խաչից գտնվում է Էջմիածնում»,-պատմեց քահանան։
Տեր Բաբկեն քահանա Հայրապետյանը նաև նշեց, որ խաչը գերությունից վերադարձնելու ճանապարհին զորքը, խաչը բարձր պահելով, անցել է նաև Հայաստանի վրայով:
Նրա խոսքով՝ եթե նախկինում խաչը համարվել է չարչարանքի գործիք, ապա Հիսուս Քրիստոսի խաչելությունից հետո այն բոլոր քրիստոնյաների համար դարձել է փրկության միջոց:
«Այս օրը տոն է բոլոր քրիստոնյաների համար, այն նաև նշում է Կաթոլիկ եկեղեցին: Ցանկացած քրիստոնյա պետք է տոնը սկսի նշել եկեղեցում` մասնակցելով սուրբ պատարագին»,- ասաց նա:
Tert.am-ի հետ զրույցում ազգագրագետ Անահիտ Ստեփանյանը պատմեց, թե ինչպես էին հնում այս տոնը։ Նա հիշեցրեց, որ ժողովուրդը տոնն անվանում է «Սբխեչ»: Տոնն իր արարողակարգով առանձնապես չի տարբերվում ներկայի ու անցյալի միջև:
«Ժողովուրդը տոնը նշում էր առաջին հերթին ուխտագնացություններով: Ամբողջ պատմական Հայաստանի տարածքում բոլոր բնակավայրերից գնում էին ուխտագնացության: Գնում էին հատկապես խաչի անունը կրող եկեղեցիները: Հետները տանում էին ուտելիք ու հաց էին բաժանում աղքատներին, նրանց, ովքեր հանապազօրյա հացի կարիք ունեին»,- ասաց նա:
Ազգագրագետը նշեց, որ տոնին ժողովուրդը ուլ էր խորովում թոնրում։ Տոնական ուտեստից, անպայման, բաժին էին հանում նույն տարվա ընթացքում հանգուցյալ ունեցող ընտանիքներին:
Նշենք, որ ինչպես հնում, այնպես էլ այսօր տոնի հաջորդ օրը համարվում է մեռելոց: Այդ օրը եկեղեցիներում մատուցվում է սուրբ պատարագ, կատարվում է հոգեհանգստյան կարգ, որից հետո այցելում են հանգուցյալների շիրիմներին:

http://www.tert.am/am/news/2013/09/15/babken-hayrapetyan/