ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների խորհուրդն ընդունեց Հայաստանի նախաձեռնած «Ցեղասպանության կանխարգելում» բանաձեւը

ՄԱԿ–ի Մարդու իրավունքների խորհուրդը մարտի 22-ին միաձայն ընդունեց Հայաստանի նախաձեռնած «Ցեղասպանության կանխարգելում» բանաձեւը: «Արմենպրես»–ի հաղորդմամբ` այս մասին տեղեկացնում է ՀՀ ԱԳ նախարարության պաշտոնական էջը: 

Հայաստանը մշտապես ՄԱԿ-ի շրջանակներում հանդես է եկել ցեղասպանության կանխարգելման վերաբերյալ նախաձեռնություններով` ներկայացնելով բանաձևերի նախագծեր: Այդ նախաձեռնությունների արդյունքում Մարդու իրավունքների հանձնաժողովի կողմից 1998 թ. ընդունվել են Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և պատժման մասին կոնվենցիայի 50-ամյակին նվիրված, 1999 և 2001 թթ.` «Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և պատժման մասին» բանաձևերը: 2008 թվականին Մարդու իրավունքների խորհրդի կողմից ընդունվել է «Ցեղասպանության կանխարգելման մասին» բանաձևը: Նշված բոլոր բանաձևերն ընդունվել են կոնսենսուսով` վայելելով անդամ պետությունների լայն աջակցությունը:

Հայաստանի կողմից առաջարկվող բանաձևերը նպատակ ունեին համաշխարհային հասարակության մշտական ուշադրության կենտրոնում պահել «Ցեղասպանության հանցագործության կանխարգելման և պատժման մասին» կոնվենցիան, դրան առնչվող այլ փաստաթղթերը և դրանց կիրառման հետ կապված խնդիրները` նպատակ ունենալով ընդգծել ցեղասպանության հանցագործության վերացմանն ուղղված` պետությունների համատեղ ջանքերի անհրաժեշտությունը:

Բանաձևի նախագծի նախապատրաստման ընթացքում ՀՀ պատվիրակությունն անցկացրել է բազմաթիվ երկկողմ եւ բազմակողմ հանդիպումներ, որոնց արդյունքում հաջողվել է հասնել կոնսենսուսային տեքստի շուրջ համաձայնության:

Ընդունված բանաձևի տեքստում արտացոլվում են այն բոլոր հիմնական զարգացումները, որոնք տեղի են ունեցել աշխարհում ցեղասպանության կանխարգելման համատեքստում՝ նախորդ՝ 2008 թ. բանաձեւի ընդունումից ի վեր: Բանաձեւում առաջին անգամ անդրադարձ է կատարվում ցեղասպանության կանխարգելման հարցում ճշմարտության իրավունքի վերաբերյալ զարգացումներին` կարևորելով ճշմարտության խրախուսումը ցեղասպանության կանխարգելման առումով և քաջալերելով պետություններին համագործակցել ճշմարտության, արդարադատության, վերականգնման և չկրկնման երաշխիքների խթանման հարցերով հատուկ զեկուցողի հետ: Բանաձևում վերահաստատվում է Համընդհանուր պարբերական դիտարկման մեխանիզմների կարևորությունը` հրավիրելով պետություններին իրենց ազգային զեկույցներում ներկայացնելու տեղեկատվություն ցեղասպանության և այլ զանգվածային ոճրագործությունների կանխարգելման ուղղությամբ ձեռնարկված քայլերի մասին: Հատուկ ուշադրություն է դարձվում ցեղասպանության կանխարգելման գործում կրթության, մասնավորապես կանխարգելիչ նշանակություն ունեցող կրթական ծրագրերի և նախագծերի իրականացմանը, կառավարությունների և ՄԱԿ-ի համապատասխան գրասենյակների կողմից տեխնիկական աջակցությանը:

Որպես կանխարգելիչ միջոցառում` բանաձևը կոչ է անում ՄԱԿ-ի անդամ երկրների կառավարություններին սահմանել անցյալում կատարված ցեղասպանությունների զոհերի հիշատակի ազգային օրեր, որպեսզի նման սոսկալի հանցագործությունները երբեք չմոռացվեն:

Բանաձևի ընդունումը նաև խորհրդանշական է այն առումով, որ այս տարի լրանում է ցեղասպանության կանխարգելման և պատժման մասին կոնվենցիայի 65-ամյակը: Ընդունված բանաձևի համաձայն` 2014 թ. ՄԻԽ 25-րդ նստաշրջանի ընթացքում կազմակերպվելու է բարձրաստիճան քննարկում` պետությունների, ՄԱԿ համապատասխան կառույցների և այլ շահագրգիռ մարմինների մասնակցությամբ:
ՄԱԿ-ի Ժնեևյան գրասենյակում ՀՀ ներկայացուցիչն իր ելույթում նշեց. «Ցեղասպանության կանխարգելմանն ուղղված ցանկացած նախաձեռնություն անցյալում կատարված ցեղասպանությունների զոհերի հիշատակի հարգանքի տուրք է և չկրկնման երաշխիք: Բանաձևը մեր բոլորի ընդհանուր ներդրումն է այդ նպատակին հասնելու համար և անցյալից քաղած դասերի հիման վրա անվտանգ ապագա կառուցելու մեր կոլեկտիվ հանձնառության ապացույցը: Չի կարող լինել ցեղասպանության զոհ մեկ ժողովուրդ, ազգ կամ խումբ. եթե կատարվում է ցեղասպանություն, ապա մենք բոլորս ենք զոհ, քանի որ դա մարդկության դեմ կատարված հանցագործություն է: Այնպես, ինչպես չի կարող լինել ցեղասպանության համար մեղավոր կամ պատասխանատու մի կառավարություն կամ որևէ մեկ անձ, մենք բոլորս ենք կիսում պատասխանատվությունը` կանխելու պատասխանատվությունը, պաշտպանելու պատասխանատվությունը»:

Բանաձևը լայն աջակցություն ստացավ, դրան համահեղինակեցին ՄԻԽ բոլոր տարածաշրջանային խմբերը ներկայացնող 54 պետություն` Հայաստան, Անդորրա, Արգենտինա, Ավստրիա, Ավստրալիա, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ, Բելառուս, Բելգիա, Բուլղարիա, Գերմանիա, Դանիա, Եգիպտոս, Էկվադոր, Էստոնիա, Իռլանդիա, Իտալիա, Իսպանիա, Լիխտենշտեյն, Լիտվա, Լյուքսեմբուրգ, Լեհաստան, Խորվաթիա, Կամբոջա, Կոստա–Ռիկա, Կիպրոս, Կոնգո, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն, Հարավային Սուդան, Հոնդուրաս, Հունաստան, Հունգարիա, Մեքսիկա, Մոնտենեգրո, Միացյալ Թագավորություն, Նիդերլանդներ, Նորվեգիա, Շվեյցարիա, Չիլի, Չեխիայի Հանրապետություն, Պանամա, Պերու, Պորտուգալիա, Ռումինիա, Ռուանդա, Սան Մարինո, Սլովենիա, Սլովակիա, Վրաստան, Ուրուգվայ, Քենիա, Ֆինլանդիա, Ֆրանսիա, Բոտսվանա, Բոսնիա–Հերցեգովինա:

Բանաձևը համահեղինակելու համար բաց կմնա դեռևս երկու շաբաթ:

Հայաստանը նման նախաձեռնությամբ հանդես էր եկել նաեւ 2005թ.: Շվեյցարիայում ՀՀ արտակարգ եւ լիազոր դեսպան (այժմ՝ ԱԳ փոխնախարար) Զոհրապ Մնացականյանն այն ժամանակ նշել էր, որ  բանաձեւը նպատակ ունի համախմբելու միջազգային հանրության ջանքերը՝ ցեղասպանության կանխարգելման մեխանիզմների մշակման եւ ամրապնդման ուղղությամբ: Բանաձեւը նաեւ շեշտում էր դեռեւս 1948թ. ընդունված ցեղասպանության կոնվենցիայի սկզբունքների, մասնավորապես, ոճրագործության համար քրեական պատասխանատվության մասին քարոզման եւ ուսուցման անհրաժեշտությունը:

Այն ընդգծում էր երկրների պատասխանատվությունը ցեղասպանության կանխարգելման եւ ոճրագործների պատժման ուղղությամբ՝ համաձայն իրենց միջազգային պարտավորությունների` նշելով, որ անպատժելիությունը իր մեջ պարունակում է երեւույթների կրկնության վտանգ: Բանաձեւի նպատակն էր ցեղասպանություն երեւույթի կանխարգելումը` որպես տարածաշրջանային եւ միջազգային խաղաղության եւ պետությունների միջեւ հարաբերությունների ամրապնդման կարեւոր լծակ: Ներկայացնելով բանաձեւը` Հայաստանը վերահաստատում է իր բարոյական կեցվածքը ցեղասպանություն երեւույթի դեմ պայքարի խնդրում:

http://armenpress.am/arm/news/712477/mak-i-mardu-iravunqneri-khorhurdy-yndunec-hayastani.html