Հայոց ցեղասպանության թանգարան–ինստիտուտը հրատարակել է պատմական գիտությունների թեկնածու Գևորգ Վարդանյանի «Հույն բնակչությունն Օսմանյան կայսրությունում և Փոքրասիական աղետը (1914-1923 թթ.)» գիրքը:
Մենագրությունը նվիրված է Օսմանյան կայսրությունում հույն բնակչության կարգավիճակի և 1914-1923 թթ. Հույների ցեղասպանության ուսումնասիրությանը: Գրքում ներկայացվում է Օսմանյան կայսրությունում հույն բնակչության ներկայության, նրա իրավական, քաղաքական, սոցիալ-տնտեսական դրության, ինչպես նաև` 1914 – 1923 թթ. թուրքահպատակ հույների զանգվածային տեղահանությունների և կոտորածների ուսումնասիրությունը:
Աշխատության աղբյուրագիտական հենքն են կազմում Հայաստանի Ազգային արխիվի նյութերը, Կ. Պոլսի հունական Տիեզերական պատրիարքարանի «Սև գրքերը» և փաստաթղթերը, 20-րդ դարասկզբին Եվրոպայի և ԱՄՆ-ի Հունական կոմիտեների հրապարակած տեղեկագրերը, ինչպես նաև արխիվային փաստաթղթերի (այդ թվում նաև հունական) ժողովածուները:
Գրքի առաջին գլխում ներկայացվում է 19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին Օսմանյան կայսրությունում հույն բնակչության տեղաբաշխումն ըստ վիլայեթների, ինչպես նաև հույների սոցիալ-տնտեսական ու քաղաքական դրությունը: Առանձին քննության է առվում նաև 1908-1914 թթ. հույների իրավական կարգավիճակը:
Գրքի երկրորդ գլխում ուսումնասիրվում են Առաջին համաշխարհային և 1919-1922 թթ. հույն-թուրքական պատերազմի տարիներին հույների զանգվածային տեղահանություններն ու կոտորածներն Արևելյան Թրակիայում, Փոքր Ասիայի արևմտյան հատվածում, Պոնտոսում և Օսմանյան կայսրության այլ շրջաններում: Ներկայացվում են նաև 20-րդ դարի առաջին քառորդին հայերի և հույների համագործակցության փորձերը:
Երրորդ գլխում քննության են առվում Լոզանի կոնֆերանսում հունական հարցի քննարկումները և «Թուրքիայի ու Հունաստանի միջև բնակչության փոխանակման վերաբերյալ» պայմանագիրը:
Զուգահեռներ են անցկացվում նաև հայերի ու հույների ցեղասպանությունների պատճառների և իրականացման մեխանիզմների միջև:
Akunq.net
Leave a Reply