Առայժմ անհնար է թուրքական պաշտոնական աղբյուրներում պարզել, թե քանի հայկական եկեղեցի է պետական պաշտպանության ներքո:
Թուրքիայի մշակույթի և զբոսաշրջության նախարարությունը ոչ մի հայկական եկեղեցի չի ներկայացրել` UNESCO-ի “Համաշխարհային ժառանգություն” ցանկում ընդգրկելու համար: Ներկայացված են երեք կաթոլիկ և մեկ հույն ուղղափառ եկեղեցական համալիրներ, իսկ Ստամբուլ քաղաքում առկա պատմամշակութային արժեքները չեն առանձնացվել, և ներկայացված է “Պատմական Ստամբուլ քաղաք” անվանումով:
Անի քաղաքը ևս ընդգրկված է այդ ցանկում, սակայն միայն որպես պատմական քաղաք, ինչպես, ասենք, բյուզանդական և անտիկ քաղաքների ավերակները: Անին ներկայացված է միայն որպես միջնադարյան քաղաքի ավերակներ, իսկ այնտեղ առկա եկեղեցիները առանձին չեն գրանցված:
Սակայն Թուրքիայի Մշակույթի և զբոսաշրջության նախարարությունը իր հրապարակած տվյալներում հնարավորություն չի տալիս ի վերջո հասկանալ, թե քանի խոնարհված հայկական եկեղեցիներ են գտնվում պետության պաշտպանության ներքո և որքանը հետագայում պետական միջոցներով վերականգնվելու հնարավորություն ունեն:
Anatoliancommonheritage կայքում Մեհմեդ Յոզթարսուի կողմից (Mehmet Fatih ÖZTARSU) ներկայացված են տվյալներ, որոնք Թուրքիայի Մշակույթի և զբոսաշրջության նախարարության ներկայացված փաստաթղթերի ուսումնասիրության արդյունք են:
Յոզթարսուն ուսումնասիրել է 240 էջանոց նախարարության ցանկը` պարզելու համար, թե քանի հայկական եկեղեցիներ են գրանցված նախարարությանում: Այդ տվյալներից պարզվում է, որ նախարարությունը պետական պատմամշակութային արժեքների պաշտպանության ցանկում ընդգրկել է 1878 եկեղեցի, սակայն չի նշել, թե դրանք հույն ուղղափառ են, կաթոլիկ, բողոքական, ասորական, թե այլ քրիստոնեական ուղղության:
Յոզթարսուի այս ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ մինչ օրս հնարավոր չէ պարզել, թե Թուրքիան պաշտոնապես քանի հայկական խոնարհված և գործող եկեղեցի է համարում պետական պաշտպանության և խնամքի օբյեկտ:
Leave a Reply