Հայերը վերադառնում են իրենց իրական ինքնությանը. «Թյուրքիյե» օրաթերթ

Տարիներ շարունակ իրենց ինքնությունը թաքցրած հայերը վերջին շրջանում նկատվող բարելավման ազդեցությամբ սկսել են վերադառնալ իրենց էությանը:

Այն դեպքում, երբ հայկական սփյուռքը աշխարհի բոլոր կողմերում Թուրքիայի դեմ սև քարոզչություն է անում, մեր երկրում ապրող հայկական արմատներով քաղաքացիները սկսել են մեկ առ մեկ վերադառնալ իրենց ինքնությանը:

«Կրիպտո հայեր» անվամբ հայտնի քաղաքացիները, ովքեր ուշադրություն են հրավիրում այն բանի վրա, որ Թուրքիան փոխվել է, այլևս իրենց թաքցնելու կարիքը չեն զգում: Նրանք մկրտվում են եկեղեցում և վերստանում իրենց իրական անունները: Հայկական համայնքում ևս բանավեճի առարկա դարձած կրիպտո հայերից իրենց իրական ինքնությանը վերադարձածները, արդեն երկու տարի է, գործունեություն են ծավալում մի կազմակերպության տանիքի տակ: Անվանափոխված, եկեղեցում կնքված և հայկական արմատներին վերադարձածների կողմից հիմնված Դերսիմահայերի դավանանքի և սոցիալական փոխօգնության միության` անցած ամիս Ստամբուլում կազմակերպած ճաշկերույթին մոտ 550 հոգի է մասնակցել: Մեր օրաթերթին հարցազրույց տված Դերսիմահայերի միության նախագահ Միհրան Փրկիչ Գյուլթեքինը նույնպես, 2 տարի առաջ փոխելով իր Սելահաաթին անունը,  մկրտվել է եկեղեցում: Ըստ Գյուլթեքինի` ներկայում Թուրքիայում կան իրենց ինքնությունը թաքցնող բազմաթիվ հայեր, սակայն նրանք քողարկում են իրենց: Գյուլթեքինը, ով անիմաստ է համարում, որ հայերը դեռ թաքցնում են իրենց ինքնությունը, նաև ասում է. «Ես կարծում եմ, որ այսօր այլևս վախենալու բան չկա: Մեր կազմակերպությունն արդեն երկու տարի հասարակայնության առաջ բացահայտ գործունեություն է ծավալում: Եվ բոլորովին հակազդեցության չենք հանդիպել»:

1960 թ. Թունջելիում (Դերսիմ-Ակունքի խմբ.) ծնված Սելահաթթին Գյուլթեքինը շուրջ 50 տարի այդ ինքնությամբ ապրելուց հետո երկու տարի առաջ մկրտվել է եկեղեցում և ստացել Միհրան Փրկիչ անունը: Այնուհետև իր նման հայ ինքնությանը վերադարձած 70 հոգու հետ միասին հիմնել է Դերսիմահայերի միությունը: Երբ նա պաշտոնապես վերադառնալիս է եղել իր հայկական արմատներին, արժանացել է շրջապատի հակազդեցությանը, ովքեր ասել են` «Դու մեզ գաղտնազերծում ես»: Սակայն ինքը լրիվ հակառակն է մտածում: Իր` ծագմամբ հայ լինելու մասին նախակրթարանի աշակերտ եղած ժամանակ տեղեկացած Միհրան Փրկիչ Գյուլթեքինը հայտնում է, որ ինքը մեծացել է Թունջելի քաղաքի Ջումհուրիյեթ թաղամասում, որի նախկին անունը եղել է Գազիք, և որտեղ ավելի շատ հայեր են ապրել, իսկ իր հայ լինելու մասին էլ իմացել է մանկության տարիներին, երբ մի օր վեճի է բռնվել իր հասակակիցների հետ, որոնք նրան «հայ» են կոչել:

Ինքնությունը թաքցնելը սխալ է

Գյուլթեքինը նշելով, թե մոտ մեկ ամիս առաջ կազմակերպված երեկույթին մասնակցել են 550 հոգի, նաև հայտնում է. «Այդ երեկույթին, շուրջ 200 սասունահայերից բացի, եկել էին նաև Համշենի, Վաքըֆլըի, Մալաթիայի հայերը: Նրանք բոլորն էլ իրենց թաքցնող հայեր են: Մենք նրանց ասում ենք` հանդես եկեք ձեր իրական ինքնությամբ»: Գյուլթեքինը շեշտելով, որ իրենց ինքնությունը թաքցնող շատ հայեր կան, հավելում է. «Բայց քողարկում են: Նրանք թաքցնում են իրենց իրական ծագումը: Մարդը ամեն ինչ լինում է, սակայն գաղտնի է պահում իր հայությունը: Այսինքն` լինում է ամեն ինչ` բացի ինքը լինելուց: Եթե հայ ես, չպիտի թաքցնես քո ինքնությունը: Հայերը պետք է հեռանան ալևիական կամ այլ մշակույթներից: Նրանք պետք է ապրեն որպես հայ»:

500 հազար կրիպտո հայեր

Թուրքական պատմագիտական ընկերության նախկին նախագահ, պրոֆ. Յուսուֆ Հալաչօղլուն ասում է. «Իրենց ինքնությունը թաքցնող շատ հայեր հայտնի են որպես քուրդ կամ ալևի»:

Մելիք Դուվաքլը

09.02.2012

«Թյուրքիյե» օրաթերթ և Իհլաս լրատվական գործակալություն

Թարգմանությունը` Akunq.net-ի