Այս դատական գործում առկա է զգացմունքային ներդրումը

Դատապաշտպան Արզու Բեջերիքը և «Ակօս»-ի գլխավոր խմբագիր Ռոբեր Քոփթաշը մեկնաբանություններ են տվել (Դինքի) գործի քննության հասած կետի ու չարվածների վերաբերյալ և պատմել իրենց հիասթափությունների մասին:

Այն հանգամանքը, որ Հրանտ Դինքի սպանության գործի քննության ժամանակ դատարանը դատախազությունից հավելյալ ճառ է պահանջել, պատճառ է դարձել, որպեսզի (Դինքի) դատապաշտպանները, «հարցաքննությունը չի ավարտվել» ասելով, լքեն դատարանի դահլիճը: Դատավարությանը հենց սկզբից հետևած դատապաշտպան Արզու Բեջերիքը և «Ակօս» շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիր Ռոբեր Քոփթաշը հարցազրույց են տվել «Ռադիկալ» օրաթերթին:

Հարց-Հասարակության  մեջ ձևավորված այն կարծիքը, թե դատական գործի քննության մեջ առաջընթաց չի ապահովվում այն դեպքում, երբ գործը քննվում է արդեն հինգ տարի, է’լ ավելի ամրապնդվեց այն բանից հետո, երբ լքեցիք դատական դահլիճը: Բանը ինչպե՞ս հասավ դրան:

Արզու Բեջերիք-Մենք դեռ այն կետում ենք, երբ նոր է սկսվել դատավարությունը: Երբ Օգյուն Սամասթը ձերբակալվեց, Ջելալեդդին Ջերրահը հայտնեց, թե դա «անհատական գործողություն» է եղել, բայց ոչ ոք չհավատաց դրան: Թեև դրանից հետո կատարված ձերբակալությունները, հատկապես` Էրհան Թունջելին օրակարգ բերելը որոշ չափով հուսադրիչ էին, սակայն հետագայում մեղադրական եզրակացությունը մնաց հենց այնպես, ինչպես եղել էր սկզբում: Մեղադրեցին խիստ սահմանափակ թվով անձանց: Դատավարության ընթացքում չեն ձգտում բացահայտել իրական պատասխանատուներին: Դատաքննությունը մի փոքր լրջացավ, երբ հասարակայնությունը տեր դարձավ դրան: Թերևս շատ կարճ ժամանակամիջոցում հետաքրքրություն ցուցաբերեցին նաև իշխանությունները, սակայն զգացվեց, որ այդ ղեկավար աստիճանավորները համաձայնություն ունեն խորքային պետություն կոչեցյալ կառույցի հետ: Ավելի առաջ չգնացին: Այո’, ուշագրվ կետ է, որ Էրգենեքոնը ներգրավված է գործընթացում: Այդ հանցագործությունը հենց Էրգենեքոնի գործն է: Հրանտի առնչությամբ բազմաթիվ անձանց ենք տեսնում այնտեղ` Վելի Քյուչյուքին, Քեմալ Քերինչսիզին: Սակայն այս դատական գործը Էրգենեքոն չի գնում: Չի պահանջվում բացել Պանդորայի տուփը: Իմ անձնական կարծիքն այն է, որ այս դատական գործը ցույց տալով` իրար վրա փոխադարձաբար ազդեցություն ունեցող խմբեր կարծես թե շանտաժի են ենթարկում միմյանց: Երբ այս հանցագործությունը կատարվեց, իշխանության ղեկին Արդարություն և զարգացում կուսակցությունն էր, որը ներկա պահին էլ է ղեկավարում երկիրը: Սակայն կամք չի ցուցաբերվել գործի հանգուցալուծման համար:

Հարց-«Ակօս»-ն ընդունվեց որպես Դինքի ժառանգություն: Դուք ինչպե՞ս ապրեցիք այդ գործընթացը:

Ռոբեր Քոփթաշ-Եթե հարցին նայենք սպառնալիքների և ճնշումների տեսանկյունից, ապա գրեթե ոչ մի նոր բան էլ չապրեցինք` Հրանտ Դինքի ողջ լինելու ժամանակաշրջանին համեմատ: Քանզի վերջին տարվա մեջ ամեն օր սպառնալիքներ պարունակող 5-6 նամակ էր ստանում Հրանտ Դինքը: Մեր հանգիստ լինելու պատճառներից մեկն էլ այն է, որ 2008 թ. սկսած քննվում է Էրգենեքոնի գործը: Սպանությունից հետո «Ակօս»-ը կարող էր և չպահպանվել: Բնականաբար, ցնցման փուլ էլ ապրեցինք: Ցնցում ապրեց նաև թերթը: Կարող էր և ավելի վատ ցնցումներ էլ լինել, բայց արագ հավաքվեցինք: Նպատակս էր «Ակօս»-ը պահել որպես ինքնուրույն մի թերթ:

Հարց-Ամեն դատաքննությունից առաջ ունենու՞մ եք այն սպասումը, թե «մի կողպեք կբացվի»:

Ռոբեր Քոփթաշ-Մեզնից ոչ մեկը այս դատավարությունը չի ընկալում որպես ատելության արդյունք: Մեր սպասումներն այս գործից անմիջական կապ ունեն մեր ուզած Թուրքիայում ապրելու ցանկության հետ: Այս հանցագործության նման սիմվոլիկ նշանակություն ունեցող ոճրի հետ Թուրքիան կկարողանա՞ առերեսվել, թե՞ ոչ: Երբ այս հանցագործությունը բացահայտվի, դրա հետևում կանգնած պատասխանատուները մեջտեղ հանվեն, մենք բոլորս ավելի ազատ, ավելի ժողովրդավար մի Թուրքիա կառուցած կլինենք: Սպանվածը սպանվել է հայ լինելու, իր խոսքից չզգուշացող մի քաղաքացի լինելու պատճառով: Եթե այս ոճրագործությունը կոծկվի, մենք ուղերձ կստանանք առ այն, թե մեզ այդպես ապրելու հնարավորություն չի ընձեռվելու: Այս գործը կարևորվում է հատկապես այդ առումով:

Հարց-Ինչպե՞ս բանը հասավ նրան, որ դուք լքեցիք դատական դահլիճը:

Արզու Բեջերիք-Գործի քննության ողջ ընթացքում ո’չ դատախազությունը, ո’չ էլ դատարանը չկատարեց իր պարտականությունները: Չկարողացավ համառորեն ու վճռականորեն հասարակական հաստատություններից պահանջել այն, ինչ ուզում էր: Դատարանը մեր պահանջները հիմնականում անտեսեց: Այն տեսարաններին, որոնք հանցագործության օրը նկարահանվել էին տեսախցիկով, և որոնք դիտեցինք դատարանում, առարկեցին` պատճառ բերելով, թե «այնտեղի մարդկանց անձնական կյանքն է»: Դատարանը կարող էր նաև ավելի արագ գործել ապացույցներ հավաքելու հարցում: Արձանագրվել են դատարան չներկայացած վկաների դեպքեր: Ի՞նչ է նշանակում Թուրքիայում գտնվող վկա, որին չեն կարողանում գտնել: Մեկ էլ տեսնում ես` չգտնված վկաները գործ են անում պետության մեջ: Մենք ունենք շատ կոնկրետ պահանջներ: Մերժվել էր Հեռահաղորդակցության վարչության համակարգում գործող Տեղեկատվական համակարգերի գրասենյակից ստացված այն առարկությունը, թե «Ձայնագրությունները չենք տրամադրի»: Սպասում ենք այդ գործի արդյունքին: Կարծում էինք, թե տեսախցիկի որսած անձանցից մեկը կարող էր Օսման Հայալը լինել: Ստացվեց վերջինիս լուսանկարները: Դրանք փորձագետների կողմից պետք է համեմատվեին: Պահանջում են Օսման Հայալին արդարացնել, իսկ եթե այն անձն իրոք Օսման Հայա՞լն էր: Մենք էլ ասեցինք, թե «Կարծես թե արդեն ամեն բան որոշված է: Մեր ասածներն այլևս ոչ մի օգուտ չեն տալու»: Քանի որ դա էլ էր անընդունելի մեզ համար, լքեցինք դատական նիստերի դահլիճը: Սակայն բացահայտորեն ասենք, որ գործի վերաբերյալ մեր սեփական նկատառումներն ու եզրակացությունները ներկայացնելու ենք դատարանին: Մեր կարծիքով` հարցաքննությունն ավարտված չէ:

Հարց-Իսկ Դու՞ք ինչպես եք գնահատում հավելյալ ճառը` որպես լրագրող:

Ռոբեր Քոփթաշ-Ինձ մոտ այն տպավորությունն է, որ դատարանը միայն իր համար է մի տարածք սահմանել, և դրա սահմաններում է գործը քննել` իր ձեռքից եկածի չափով: Էրհան Թունջել ու Յասին Հայալ զույգի և Էրգենեքոնի միջև կապ ստեղծված լինելը կարող ենք մի առաջընթաց քայլ համարել` այն կետի համեմատությամբ, որից սկսել էինք: Սակայն հավանականություն կա, որ դրանով փափուկ բարձ են դնում մեր գլխի տակ: Աշխատում են այս գործի հետ առնչություն ունեցած մեկին չընդգրկել` Հայալից ու Թունջելից բացի: Այն հանգամանքը, որ հանցագործության` Էրգենեքոնի հետ կապն այդքան թույլ հիմքի վրա է ստեղծվում, կարող է հետագայում շատ հանգիստ խախտվել:

Ես չորս տարի շարունակ այն զգացումն եմ ունեցել, թե դատավարությունն ընթանում է` մեզ շեղելու նպատակով: Դրանում մի կողմից էլ շատ վիրավորող զգացմունքային հենակետ է առկա, և բոլորն էլ այս դատական գործում զգացմունքային ներդրում են ունեցել: Երկուշաբթի օրն էլ դրա դրսևորամանն ականատեսը դարձանք: Շարունակաբար հուսադրվելով` դարձյալ հուսախաբության ենք ենթարկվում: Մի հոռի շրջանի գերին ենք դարձել, և դա ծանր բեռ է բոլորիս համար:

22.09.2011

Ռադիկալ