Սփյուռքի նախարարության նախաձեռնությամբ Հայաստանում կազմակերպված «Պոլսահայ համայնքի օրեր Հայաստանում» ծրագրի շրջանակներում ստամբուլահայ «Դալար» երգի ու պարի խումբը սեպտեմբերի 18-ին` ժամը 16:00-ին, Երևանի Ալեքսանդր Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում ներկայացրեց հայկական ավանդական տարազների ցուցադրությունը` սկսած 1590 թ. մինչև մեր օրերը:
Նշենք, որ 1997 թ. հիմնված Մխիթարյան Սանուց միության «Դալար» երգի ու պարի խումբն առաջին անգամ է Հայաստանում: Ինչպես նշեց խումբը ներկայացրած «Մարմարա» օրաթերթի խմբագրի տեղակալ Մաքրուհի Հակոբյանը, «Դալար»-ի անդամները միջոցառումից հետո այցելելու էին Ծիծեռնակարբերդի հուշահամալիր` հարգանք տուրք մատուցելու Հայոց ցեղասպանության զոհերին:
Հայկական ավանդական տարազների ցուցադրության գաղափարը պատկանում է խմբի հիմնադիր ու գեղարվեստական ղեկավար Ջուլիա Մութլուին, ով մեկ տարի շարունակ ուսումնասիրություններ է կատարել արխիվներում, գտել հայկական տարազների նմուշներ, որոնց հիման վրա էլ` կարել դրանք: Ջուլիա Մութլուն ձևել է նման 85 տարազ, որոնցից հայաստանյան հանդիսատեսին ներկայացվեցին 73-ը: Մասնավորապես ցուցադրվեցին ալաշկերտցի գեղջկուհու, կեսարիացի տարեց տղամարդու, ամասիացի նորահարսի, Կուտինայի (Քութահիա) քաղաքացի տղամարդու, Վասպուրականի Շատախ գավառի ընտանիքի, զեյթունցի ռազմիկի և հայուհու, խարբերդցի գեղջկուհու, Կարինի Խնուս գավառաբնակի, մարաշցի զույգի, Սեբաստիայի Մանջըրլըք գյուղի հարսնացուի, Ախալցխայի նորահարսի, երևանցի ունևոր տիկնոջ, շուշեցի կանանց, արցախցի աշուղի, թիֆլիսցի հայ կինտոյի, Վանի Գևաշ գավառի հայուհու, վասպուրականցի և համշենցի գեղջկուհիների, սասունցիների, Տարոնի մի գյուղից Կ.Պոլիս պանդխտության մեկնած գյուղացու, մշեցիների, Կարինի Խոտորջուր գավառի հայուհու, կարնեցի նորահարսի, տիգրանակերտցի զույգի, մուսալեռցի տղամարդու, մալաթիացիների և այլ շրջանների տարազները:
Նշվեց, որ Ամասիացի նորահարսի տարազը հատուկ է եղել նաև Սեբաստիայի և Երզնկայի բոլոր շրջաններին, իսկ թավրիզեցի հարսինը` այստեղի և Վանի ունևոր կանանց: Ցուցադրվեցին նաև 1590 թ. այն հայ վաճառականների տարազները, ովքեր առևտրական կապեր էին հաստատել Վենետիկի հետ և հույների նման հագնում էին երկար հանդերձանքներ, իսկ գլխներին կրում ապարոշ, քանի որ սպիտակ փաթթոցը թույլատրված էր միայն մուսուլմաններին: Ցուցադրության ընթացքում նաև հաղորդվեց, որ Արևմտյան Հայաստանի Սեբաստիայի շրջանի համար հատկանշական է եղել պարզ ու ճաշակով հագուկապը:
Ներկայացումն ավարտվեց Սահակ Պարթև Գարյանի կողմից «Բարի արագիլ», «Էրեբունի-Երևան» ու «Կիլիկիա» երգերի կատարումներով և «Դալար» երգի ու պարի խմբի կողմից ներկայացված «Լուսնյակ գիշեր», «Եկեղեցին հայկական» և «Մուսալեռ» պարային բեմադրություններով:
19.09.2011
Leave a Reply