Աղթամարի Ս. Խաչ եկեղեցում պատարագի ժամանակ վաճառված մոմերի գումարն ուղարկվելու է Սոմալի. ռեպորտաժ Վանից

Վանի Աղթամար կղզու Սուրբ Խաչ եկեղեցում սեպտեմբերի 11-ին տեղի ունեցավ 2-րդ պատարագը: Պատարագն անցավ ոստիկանների եւ ժանդարմերիայի իրականացրած անվտանգության միջոցառումների ներքո եւ առանց միջադեպերի: Պատարագի մասնակիցների անվտանգության միջոցառումներն իրականացնում էին մոտ անվտանգության մոտ 500 աշխատակից: Կղզին պատարագից առաջ ստուգվեց ականներ փնտրող հատուկ վարժեցված շների կողմից:  Երկնքում հսկողություն իրականացնող ռազմական ուղղաթիռների հետ մեկտեղ լճում եւս ռազմական հերթապահություն էր իրականացվում:

Ինչպես տեղեկացնում է NEWS.am-ի թղթակիցը Վանից, պատարագի մասնակիցների թիվը զգալիորեն զիջում էր նախորդ տարվան, սակայն այս տարի Սուրբ Խաչի խաչն արդեն տեղում էր, եւ պատարագին ներկա էին ավելի շատ հայաստանցիներ, քան նախորդ տարի: Պատարագի ընթացքում կղզում է գտնվել մոտավոր հաշվարկներով 2000 հոգի, սակայն մինչեւ օրվա վերջ շարունակվում էին դեպի կղզի տեղափոխել մարդկանց: Աղթամար կղզի մեկնող նավահանգստի հատուկ հսկվող ավտոկանգառում կայանել էին Հայաստանից ժամանած մեկ տասնյակից ավել միկրոավտոբուսներ եւ մարդատար մեքենաներ:

Աղթամար կղզի մեկնող նավահանգստի վերակառուցումն արդեն ավարտվել է, ավելացվել են նոր նավեր, որոնք ուխտավորներին եւ զբոսաշրջիկներին տեղափոխում են Աղթամար կղզի: Կղզուն մոտենալիս անմիջապես աչքի ընկան թուրքական դրոշները, որոնցով շրջապատել էին կղզին:  Նախորդ տարի իրականացված պատարագի ընթացքում կղզում թուրքական դրոշները բացակայում էին: Այս տարի կղզում գտնվող լրատվամիջոցների քանակը եւս շատ քիչ էր: Թուրքական TRT-ն պատարագի ընթացքում ուղիղ միացումներ էր իրականացնում՝ ներկայացնելով կղզում տեղի ունեցող իրադարձությունները:

Այս տարվա պատարագի ընթացքում բազմաթիվ ուխտավորներ հնարավորություն ունեցան պատարագի ժամանակ մտնել եկեղեցի, երբ նախորդ տարի դա անհնար էր՝ եկեղեցու ներսում գտնված խիստ բարձրաստիճան պաշտոնյաների պատճառով: Բազմաթիվ հայեր կարողացան հաղորդություն ստանալ եւ օրհնվել: Բազմաթիվ հայ ուխտավորներ մոմերը վառելիս չկարողացան զսպել իրենց արցունքները: Հետաքրքիր էր նաեւ այն հանգամանքը, որ Աղթամար կղզում վաճառված մոմերից ստացված գումարը փոխանցվելու է Սոմալի՝ օգնության նպատակով: Պետք է նշել, որ մոմերը շուտ սպառվեցին եւ պատարագի ավարտից մեկ ժամ հետո այլեւս մոմ հնարավոր չէր գնել:

Պատարագի ընթացքում թուրք ծայրահեղ ազգայնականների 10 հոգանոց մի խումբ ցույց տվեց անհանդուրժողականության հերթական օրինակը՝ Աղթամար կղզու նավահանգստում կազմակերպելով բողոքի ցույց ընդդեմ իրականացվող պատարագի: Ազգայնականների խումբը ցանկանում էր կղզի շարժվել, սակայն ոստիկանությունը թույլ չտվեց, որ նրանք նույնիսկ նավ նստեն, որից հետո խմբի անունից հայտարարություն արեց Վանի «Ալփերեն օջաքլարը»  ազգայնական կառույցի ղեկավարը՝ շեշտելով, որ իրենք դեմ են, որ նախկինում թուրքերի դեմ հարձակումների կենտրոն հանդիսացած հայկական եկեղեցին կրկին գործում է: Հայտարարությունից հետո հավաքված փոքրաթիվ ազգայնականները պարզեցին Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի դրոշները եւ հեռացան:

Վան քաղաքում եւս նկատվում էր պատարագի հետ կապված պասիվությունը: Շատերը նույնիսկ տեղյակ չէին, թե երբ է պատարագը տեղի ունենալու: Օրինակ՝ նախորդ տարի պատարագից մի քանի օր առաջ Վանի Van Times թերթը սկսել էր նաեւ  հայերեն տպագրվել, Վանում նախաձեռնվել էր «Հայերի առջեւ բացենք մեր դռները» արշավը, իսկ պատարագի օրը քաղաքի փողոցներում փակցված էին «Բարի գալուստ, հայեր» պաստառները: Իսկ պատարագից հետո Վանում իրականացվեցին մի շարք համերգներ թե հայաստանյան, թե ստամբուլահայ համույթների կողմից:

Տեղի ունեցած պատարագին Հայաստանի կողմից որեւէ պաշտոնական ներկայացուցիչ չի մասնակցել: Բացի այդ պատարագից մեկ ամիս առաջ Պոլսո փոխպատրիարք, արք. Արամ Աթեշյանը հայտարարել էր, թե այս տարի պաշտոնական հրավեր չի լինելու՝ շեշտելով, թե խաչն արդեն դրված է գմբեթին եւ պատարագին  չմասնակցելու համար այլ պատճառ չկա:

Նշենք, որ Թուրքիայի կառավարության միջոցներով Աղթամարի Սուրբ Խաչը 2007–ին վերանորոգվել է: Այնուհետ Պոլսո Հայոց պատրիարքարանը դիմել էր Թուրքիայի կառավարությանը՝ Աղթամարի Սուրբ Խաչում տարին մեկ անգամ պատարագ իրականացնելու թույլտվություն ստանալու համար: 2010-ի մարտին Թուրքիայի մշակույթի նախարար Էրթուղրուլ Գյունայը հայտարարեց, թե արդեն կա Սուրբ Խաչում պատարագ իրականացնելու եւ եկեղեցու գմբեթին խաչ տեղադրելու թույլտվությունը: Պատարագի անցկացման օր նշանակվեց սեպտեմբերի երկրորդ կիրակի, որն համընկնում էր Սուրբ Խաչ եկեղեցական տոնի հետ:

Սակայն պատարագից մեկ ամիս առաջ թուրքական իշխանությունները հայտարարեցին, թե տեխնիկական պատճառներով հնարավոր չէ եկեղեցու խաչը տեղադրել մինչեւ պատարագի օրը: Այս ծիծաղելի պատճառաբանության պատճառով աշխարհի հայությունը բոյկոտեց պատարագը:  Պատարագը մատուցել է Պոլսո Հայոց պատրիարքարանը: Իսկ հոգեւոր մյուս կենտրոնները՝ Մայր աթոռ սուրբ Էջմիածինը, Երուսաղեմի պատրիարքարանն ու Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությունը հրաժարվել են մասնակցել միջոցառմանը: Պատճառը եկեղեցու գմբեթին խաչ չտեղադրելու հանգամանքն էր: Հարկ է նշել, որ նույն պատճառով կրոնական արարողությանը հրաժարվել են մասնակցել նաեւ հայ քաղաքացիական հասարակության շատ ներկայացուցիչներ, թեեւ նրանց Թուրքիայի վարչապետն անձամբ էր հրավիրել պատարագին: Քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները հայտարարել էին, որ քանի դեռ եկեղեցու գմբեթին խաչ չի տեղադրվել, եկեղեցին վերականգնված համարել չի կարելի:

Սեպտեմբեր 12, 2011

News.am