Տառերը քայքայվում են մեր չխոսած լեզուներում

Այսել Յաշա

Գեոակտիվ մշակույթի կենտրոնը, անցյալ տարի առաջին անգամ օսմաներենի, պարսկերենի, քրդերենի, հայերենի և զազայերենի դասընթացներ կազմակերպելով, վերհիշեցնում է մոռացված լեզուները: Կենտրոնի հիմնադիր Ջեմալ Աթիլան ասում է. «Մենք որևէ քաղաքական նպատակ չունենք: Մեր միակ ցանկությունն է մեկտեղել Ստամբուլի էթնիկ ինքնությունները»:

Ստամբուլ ասելիս անմիջապես ընդգծվում է տարբեր լեզուներ, կրոններ և դավանանքներ ունեցող մարդկանց համակեցությունը: Թուրքիայի բոլոր էթնիկ լեզուները նույն տանիքի տակ մեկտեղած Գեոակտիվ մշակույթի կենտրոնը ևս այդ բազմալեզվության պահպանման համար անցյալ տարի կազմակերպեց մի քանի լեզուների դասընթացներ: Սույն կենտրոնը, որտեղ գործում են օսմաներենի, քրդերենի, զազայերենի, պարսկերենի ու հայերենի դասարաններ, սկզբում ունեցել է ընդամենը 5-6 ուսանող, սակայն այս տարվա գրեթե բոլոր դասընթացները մեծ պահանջարկ են վայելում: Դասընթացներին մասնակցողների մեջ կան Կեսարիայից (քրդերենի համար) և Արդվինից (հայերենի համար) ժամանած ուսանողներ: Գեոակտիվ կենտրոնի հիմնադիրն է ազգությամբ զազա Ջեմալ Աթիլան: Թուրքերենը արևելյան շրջանների շատ մանուկների նման սկսել է սովորել տարրական դպրոցում: Բնականաբար` հարկադրանքով: Այն օրերը ցավով հիշող Աթիլան հետևյալ կերպ է մեկնաբանում իր կենտրոնի նպատակը. «Քրդերեն, թուրքերեն, հայերեն: Այս լեզուները կարծես միայն անուն ունեին, բայց ոչ` գոյություն: Իմ առնչությունը մայրենի լեզվիս հետ նույնպես արյունահոսող վերքի պես էր: Դրա համար էլ նման դասընթացներ բացելով` ցանկացա մոռացածներին հիշեցնել այդ լեզուները»: Աթիլան հիշելով, որ դասընթացների համար գրանցվողները սկզբում քաշված էին իրենց պահում, հավելում է. «Այստեղ եկողներն անհանգստանում էին` ասելով, թե քրդական ու հայկական հարցերը զգայուն խնդիրներ են, կարո՞ղ է մեր գլխին մի փորձանք գա: Սակայն մենք որևէ առնչություն չունենք քաղաքականության հետ: Մենք չենք մտնում ժողովուրդների քաղաքական օրակարգ: Ազատությունը մեր միակ ցանկությունն է»:

Հայերեն դասընթացի թուրք մասնակիցները

Գեոակտիվ կենտրոնում ժողովներ են կազմակերպվում` իրենց պատյաններում պարփակված էթնիկ խմբերին ավելի լավ հասկանալ կարողանալու նպատակով: Սույն հավաքների նպատակն է, էթնիկ խմբերին նույն տանիքի տակ մեկտեղելով, կոտրել նրանց բոլորի պատյանները: Օրինակ` հայերին նվիրված ժողովներում, որին ամենամեծ մասնակցությունն է ցուցաբերվում, անդրադարձ է կատարվում այնպիսի թեմաների, ինչպիսիք են` «Ովքե՞ր են հայերը, որտեղի՞ց են եկել, ի՞նչ պատմություն են ունեցել նրանք, հայերեն լեզվի մի քանի բառերի իմաստները»: Այդպիսով` փորձում են հաղթահարել այն շեմը, որից այն կողմ անգիտակից կերպով թշնամի են եղել:

Աթիլան հայտնում է, որ դասընթացների հանդեպ ամենամեծ հետաքրքրությունը ցուցաբերում են թուրքերը: Հայերեն լեզվի դասընթացում հայերից ավելի շատ թուրքեր են մասնակցում: Աթիլան նշում է. «Ավելին՝ այդ դասընթացը նախընտրող անձանցից մի քանիսը նույնիսկ որևէ առնչություն չունեն այդ հարցերի հետ»: Բոլոր դասընթացներում ամենահաջողակները դարձյալ թուրքերն են: Ըստ Աթիլայի` թուրքերը ապշեցուցիչ հաջողություն են ցուցաբերում քրդերեն, զազայերեն ու հայերեն լեզուներում:

Դասընթացի ամսավճարը 150 լիրա է: Այն տրվում է շաբաթական մեկ օր` երեք ժամով:  

10.09.2011

Յենի Շաֆաք

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Վերջին Յաւելումներ

Հետեւեցէ՛ք մեզի

Օրացոյց

September 2011
M T W T F S S
 1234
567891011
12131415161718
19202122232425
2627282930  

Արխիւ