Թուրքական Haber Data կայքի փոխանցմամբ՝ 2002 թվականից, երբ Թուրքիայում իշխանության եկավ ներկայիս վարչապետ Էրդողանի գլխավորած «Արդարություն և զարգացում» կուսակցությունը (ԱԶԿ), թուրքական բոլոր կառավարություններում տարբեր պաշտոններ վարած, ներկայումս տրանսպորտի նախարար Բինալի Յըլդըրըմը անդրադարձել է Թուրքիայում ահաբեկչական հռչակված ու արգելված «Քրդստանի աշխատավորական» կուսակցության (PKK) դեմ պայքարի ֆինանսական կողմին։
Թեև PKK-ն հիմնադրվել է 1978 թվականին (հիմնադիր Աբդուլլահ Օջալան), Թուրքիայում նրա ակտիվ զինված պայքարը սկսվել է 1984 թվականին։ Բինալի Յըլդըրըմի տվյալներով, 1984-2011 թվականներին PKK-ի դեմ մղած 27-ամյա պայքարում Թուրքիայի ուղղակի ծախսերը կազմել են 300 միլիարդ դոլար։ Սակայն անուղղակի ծախսերը շատ ավելի մեծ են՝ 700 միլիարդ դոլար։ Ընդհանուր առմամբ, PKK-ի դեմ 27-ամյա պայքարը Թուրքիայի վրա արժեցել է 1 տրիլիոն դոլար։
Հիշեցնենք, որ այս տարվա հուլիսի կեսերին թուրքական Doğan լրատվական գործակալությունը հայտնեց, որ Թուրքիայի նախկին գլխավոր շտաբի պետերից Իլքեր Բաշբուղի (2008-2010) հովանավորությամբ անցկացվել է 461 PKK-ականների տվյալների հետազոտություն, ըստ որի՝ լեռներում բազավորված PKK-ին միացող ահաբեկիչները դրանից հետո ապրում են միջինը 7.2 տարի, ընդ որում՝ տղամարդկանց պարագայում այդ ցուցանիշը կազմում է 6.9 տարի, իսկ կանանց դեպքում՝ 9.5 տարի։ PKK-ականները մահանում են միջինը 26.3 տարեկան հասակում։
Նշվում է, որ ապագա PKK-ականները լեռներն են բարձրանում 15-17 տարեկան հասակում։ 15 տարեկանում միանում են հիմնականում նրանք, ում ավագ եղբորը կամ քրոջը սպանել են։ Իսկ 17 տարեկանում PKK-ին միանում են հիմնականում քարոզչական աշխատանքների արդյունքում նրա ազդեցության տակ ընկածները։ Օրինակ՝ PKK-ն քրդերի ցույցերի ժամանակ քար նետող 13 տարեկան երեխաներին դիտարկում է որպես իր ապագա կադրեր։
Հետազոտության համաձայն՝ PKK-ի անդամների 61 տոկոսը ներկայացնում է Թուրքիան, իսկ 39 տոկոսը՝ արտասահմանյան երկրները։ Լեռներում թաքնվող PKK-ականների քանակը կազմել է 5000 մարդ, որոնց 11 տոկոսը կազմել են կանայք։
Իսկ 2010 թվականի օոստոսի 25-ին այն ժամանակվա Թուրքիայի ներքին գործերի նախարար (ներկայումս փոխվարչապետ) Բեշիր Աթալայը հայտնել է, որ 1990-2009 թվականներին թուրքական զինված ուժերի և ոստիկանության կողմից վնասազերծվել է 27.905 PKK-ական: Սպանվել է 19.946 քուրդ զինյալ, որից 19.097-ը՝ տղամարդիկ, իսկ 792-ը` կանայք: 57 զոհվածի սեռը չի հաջողվել ճշտել:
Վիրավոր վիճակում գերի է ընկել 23, իսկ առողջ վիճակում` 4733 քուրդ զինյալ: Առողջ վիճակում գերեվարվածներից 4336-ը պատկանել են արական սեռին, իսկ 397-ը ներկայացրել են իգական սեռը: Անվտանգության ուժերին է հանձնվել 3203 քուրդ զինյալ, այդ թվում նաև 2874 տղամարդ և 329 կին:
Փաստորեն, վերջին 20 տարիներին Թուրքիայում վնասազերծվել է 26.329 տղամարդ և 1519 կին քուրդ զինյալ (գումարած 57 սեռը չպարզված անձինք): Աթալայի հաղորդմամբ` վնասազերծված քուրդ զինյալներից 1901-ը եղել են մինչև 20 տարեկան, 5025-ը` 20-30 տարեկան, 1440-ը` 31-40 տարեկան, իսկ 496-ը` 40-ից բարձր: Միևնույն ժամանակ, վնասազերծված 10.043 քուրդ զինյալների տարիքը մնում է անհայտ:
Leave a Reply