Փամուքի վերաբերյալ դատավճիռը Թուրքիայի ամոթն է

Դատարանը վճռել է, որ Նոբելյան մրցանակակիր գրող Օրհան Փամուքը “թուրք ազգի ներկայացուցիչներին” վճարելու է 6 հազար թուրքական լիրա:

Դատավճիռ է կայացվել Նոբելյան մրցանակակիր գրող Օրհան Փամուքի վերաբերյալ, որի դեմ դատական գործ էր հարուցվել “Այս հողերում 30 հազար քրդեր և մեկ միլիոն հայեր են սպանվել” խոսքերի պատճառով: Ըստ դատավճռի` Փամուքը պետք է վճարի 6 հազար թուրքական լիրայի չափով բարոյական փոխհատուցում: Փամուքի փաստաբան Հալուք Ինանըջըն նշեց, որ սույն որոշումը “ամոթ” է Թուրքիայի համար:

Շիշլիի երրորդ ատյանի դատարանը 6 հոգու կողմից գրող Փամուքի դեմ բարոյական փոխհատցման պահանջով հարուցված դատական գործի (ի դեպ այդ 6 հայցվորների մեջ է նաև Էրգենեքոնի գործով մեղադրյալ Քեմալ Քերինչսիզը) որոշման հիմնավորման մեջ նշում է, թե “Թուրք ժողովրդի ներկայացուցիչները հանդիսացող հայցվորների փոխհատուցման պահանջը տեղին է”: Շիշլիի երրորդ ատյանի դատարանի կողմից պատրաստված չորս էջանոց որոշման մեջ տեղ են գտել հետևյալ արտահայտությունները. “Քանի որ եզրակացության ենք հանգել, որ ոտնձգություն է կատարվել թուրք ազգի բարոյական էության և անձնական իրավունքների հանդեպ, և թուրք ազգը հրապարակավ ստորացվել է` մեղադրյալի` այնպիսի հարցում կարծիք արտահայտելու պատճառով, որի պատմական հավաստիությունն ապացուցված չէ, վճռվել է, որ թուրք ազգի ներկայացուցիչները հանդիսացող հայցվորների բարոյական փոխհատուցման պահանջը տեղին է”:

Փամուքի փաստաբան Հալուք Ինանըջըն “Ակօս”-ին տված հարցազրույցում նշեց, թե սույն որոշումը ուղղակի “ամոթ” է Թուրքիայի համար, որը ձգտում է հասնել ԵՄ չափանիշներին: Ինանըջըն նաև հայտնեց, թե մինչ այդ Թուրքիայի վճռաբեկ դատարանի չորրորդ իրավական գրասենյակն իր այն որոշմամբ, ըստ որի` “թրքություն” հասկացությունն անձի հոգևոր մասնիկներից մեկն է, հորինել է այնպիսի ոչ իրավական սահմանումներ, ինչպիսին է, օրինակ, հետևյալը. “Մարդիկ նշյալ մասնիկին ուղղված յուրաքանչյուր հայտարարությունից “կվիրավորվեն, կնեղանան և կվշտանան”: Ինանջըն ասաց. “Իրավաբանության մեջ իր համարժեքը չունեցող այս զգացմունքային իրավիճակների կապակցությամբ հարուցված յուրաքանչյուր դատական գործ լուրջ խոչընդոտ է` խոսքի ազատության առաջ”:

Ինանըջըն ուշադրություն հրավիրելով նաև նրա վրա, որ դատավճռի հիմնավորման մեջ որպես հանցագործություն է բնորոշվում նաև այն դեպքի մասին կարծիք արտահայտելը, որի պատմական հավաստիությունն ապացուցված չէ, նշեց. “Բացահայտ կերպով խախտվել է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի 10-րդ հոդվածը, ըստ որի` մարդիկ բացարձակապես ազատ են իրենց կարծիքներն ու տեսակետները հայտնելու հարցում: Սակայն դատարանի կայացրած որոշմամբ նախատեսվում է, որ մինչև վերջ լռեն այն իրադարձության շուրջ, որի “պատմական հավաստիությունն ապացուցված չէ”:

Ինանըջըն նաև հավելեց, որ իրենք բողոքարկելու են դատավճիռը:

Ակօս, թիվ 792

10.06.2011