Ուխտագնացություն դեպի հայկական Մակարավանք

Արդեն 4 տարի է, ինչ մայիսի առաջին կիրակին հայ համայնքն ուխտագնացություն է կազմակերպում դեպի հայկական Մակարավանք՝ այնտեղ հոգեւոր արարողությանը մասնակցելու համար:   

Հայկական Մակարավանք գնալու համար առաջին կանգառն, այսպես կոչված, կանաչ գծի մոտ է կատարվում: Այստեղ բաժանվում են հունական եւ թուրքական Կիպրոսները: Հունական հատվածից թուրքականը մուտք գործելու համար անհրաժեշտ է ստանալ հատուկ անցաթուղթ: Այս հատվածում նկարահանումներն արգելվում են, ուստի փորձում ենք աշխատել հնարավորինս գաղտնի ու աննկատ:

Մենք՝ հայ ուխտագնացներս, արդեն կղզու մյուս հատվածում ենք, որ պաշտոնապես Հյուսիսային Կիպրոսի Թուրքական Հանրապետություն է կոչվում, ինքնահռչակ մի պետություն, որը մինչ այսօր միայն Թուրքիան է ճանաչել:

1974-ին կղզու մի զգալի հատվածի թուրքական բռնազավթումից հետո երկար տարիներ հայերը չէին կարող Մակարավանք այցելել: Միայն 2004թ. հետո, երբ հունական եւ թուրքական Կիպրոսների սահմանները բացվեցին, հայերը նաեւ Մակարավանքի ամենամյա ուխտը վերականգնելու հնարավորություն ստացան:

Տարիների դադարից հետո առաջին անգամ 2007թ. 250 ուխտագնացներ Մակարավանք եկան` վանքը գտնելով ոչ թե կիսավեր, այլ՝ ամբողջությամբ ավերված:

Օրերս ուխտագնացների արդեն 4-րդ խումբը Մակարավանք ոտք դրեց, Կիպրահայոց կաթողիկոսական փոխանորդ Վարուժան արքեպիսկոպոս Հերկելյանը հոգեւոր արարողություն անցկացրեց ու թուրքական բռնազավթված տարածքում հնչեց հայկական “Սուրբ, սուրբը”։

Մակարավանքն, ըստ որոշ աղբյուրների, հիմնադրվել է 11-րդ դարում, սակայն կան նաեւ տվյալներ, որ այն հիմնադրվել է վեցերորդ դարում: Օսմանյան տիրապետության տարիներին այն հայտնի է եղել Կապույտ վանք անունով` դռների եւ պատուհանների վառ կապույտ գունավորման համար:

Թուրքական բռնազավթման արդյունքում միայն Մակարավանքը չէ, որ հայերից խլվեց: Փշալարերի այս կողմում մնաց մի ամբողջ հայկական թաղամաս` հայկական եկեղեցի, առաջնորդարան, մենաստան, դպրոցներ, մանկապարտեզ, ակումբներ: Բոլոր այս տները հայերին էին պատկանում: Այս տան ճակատին նախկին տանտերերի ազգանունը մինչ այսօր կա, միայն թե Բոխչալյանների տունն արդեն թուրքական ռեստորան է:

Այստեղից մի քանի քայլ այն կողմ հայկական Սուրբ Աստվածածինն է` կից առաջնորդարանը, Մելիք, Ուզունյան վարժարանները, մակապարտեզը, մայրապետանոցը, որն այնուհետ Մելիքյան ընտանիքի բնակարանն է եղել: ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի շրջանակում առաջարկվեց վերանորոգել պատմական այս ողջ շրջանը: Աշխատանքները սկսվեցին եկեղեցուց:

Սուրբ Աստվածածինը Լուսինյանների շրջանում է կառուցվել՝ 14-րդ դարի սկզբներին: Այն հայկական ճարտարապետությանը բնորոշ չէ, գոթական ոճի է: 1570թ., օսմանյան թուրքերի կողմից կղզու գրավումից հետո, եկեղեցին պաշտոնապես հայ համայնքին տրվեց: Սակայն 1974թ. թուրքական օկուպացիայի արդյունքում եկեղեցին սրբապղծվեց ու ավերվեց: Այժմ իտալիացի ճարտարապետների ու ինժեներների օգնությամբ եկեղեցուն փորձում են նախկին տեսքը հաղորդել: Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին վերականգնելուց բացի՝ նախատեսվում է վերակառուցել նաեւ հայկական վարժարանները, առաջնորդարանն ու մայրապետանոցը:

Ուզունյան վարժարանի առջեւ տեղադրված այս պատվանդանի վրա նախկինում ապրիլի 24-ին նվիրված հուշարձան է եղել, որը, բնականաբար, թուրքերի թեթեւ ձեռքով ոչնչացվել է: Այսպես ամենուր թուրքերը փորձում են ոչ միայն հայկական ներկայությունն իսպառ ջնջած լինել, այլեւ իրենց անցյալի մեղքերը նոր վայրագություններով ծածկել:

24.05.2011

http://yerkirmedia.am/?act=news&lan=hy&id=723