Ուաշինկթըն Ջանք Չէ Խնայած Հայոց Ցեղասպանութեան Բանաձեւը Քոնկրէսի Մէջ Տապալելու Համար. WikiLeaks

WikiLeaks կայքի գաղտնազերծած փաստաթուղթերէն մէկը կ՚անդրադառնայ ԱՄՆ պետական քարտուղարի օգանականի տեղակալ Մեթիւ Պրայզայի եւ Սթամպուլի նահանգապետի ազգային փոքրամասնութիւններու հարցերով տեղակալ Ֆիքրիթ Քասապօղլուի միջեւ 9 Մարտ 2007ին տեղի ունեցած հանդիպման:

Կողմերը խօսած են ԱՄՆ Քոնկրէսի երկու պալատներուն մէջ քննարկուող Հայոց Ցեղասպանութեան վերաբերեալ բանաձեւին մասին:

«Պրայզան ընդգծած է, որ վարչակազմը կը գործադրէ բոլոր ջանքերը, որպէսզի համոզէ Քոնկրէսը` չընդունիլ Ներկայացուցիչներու պալատի եւ Ծերակոյտին մէջ քննարկուող Հայոց Ցեղասպանութեան վերաբերեալ բանաձեւը: Վարչակազմի դիրքորոշումը կը մնայ այն, որ հայ–թրքական պատմութեան մասին բացայայտ քննարկումը պէտք է տեղի ունենայ քաղաքացիական հասարակութեան ծիրէն ներս»,– Պրայզայի խօսքերը կը մէջբերէ ԱՄՆ-ի «Ասպարէզ» օրաթերթը։

Քասապօղլուն իր հերթին նշած է, որ բանաձեւի չընդունումը կարելի է հիմնաւորել հետեւեալ չորս կէտերով.

1. Տարբեր մշակոյթներու հանդէպ Սթամպուլի հանդուրժողական քաղաքականութեան աւանդոյթը` սկսեալ Օսմանեան Կայսրութենէն:

2. Հակառակ Հայաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ պատմական եւ ներկայ քաղաքական լարուածութեան` աւելի քան 40.000 հայաստանցի կը նախընտրէ ապրօինի բնակիլ Թուրքիոյ մէջ:

3. Հրանդ Տինքի սպաննութեան հանրային քննարկումը նշան էր այն բանի, որ յարգանք գոյութիւն ունի մարդոց եւ տարբեր մշակոյթներու միջեւ:

4. Թուրքիոյ երիտասարդներու մեծ մասին համար դժուար է հասկնալ, թէ ինչ տեղի ունեցած է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, եւ Ցեղասպանութեան քաղաքականացումը միայն ատելութիւն պիտի սերմանէ:

Թուրք պաշտօնեան, խօսելով Թուրքիոյ հայերուն մասին, ըսած է, որ անոնք հետզհետէ աւելի ու աւելի կ՚ըկալուին իբրեւ Թուրքիոյ հասարակութեան մաս, սակայն որոշ իրադարձութիւններ միայն կը բարդացնեն իրավիճակը:

Նահանգապետի տեղակալը համաձայնած է, որ կառուցողական չէ շարունակել ընդդիմանալ Հայոց Ցեղասպանութեան բանաձեւերուն` պատճառաբանելով, թէ ատիկա պիտի նպաստէ ազգայնամոլութեան աճին` սպառնալով Թուրքիոյ մէջ հայկական համայնքի անվտանգութիւնը:

Ըստ թուրք պաշտօնեայի, աւելի արդիւնաւէտ պիտի ըլլայ կեդրոնանալ կրօնական փոքրամասնութիւններուն հանդէպ Թուրքիոյ հանդուրժողականութեան աւանդոյթին եւ այն փաստին վրայ, որ հազարաւոր հայեր դեռ կը նախընտրեն ապօրինի կերպով գաղթել Թուրքիա:

 Tert.am

26.05.11