Քրիստինե Աղալարյան
Դիարբեքիրի Սուրբ Կիրակոս հայկական եկեղեցում վերանորոգման աշխատանքների եռուզեռ է: Եկեղեցին ամբողջությամբ շինանյութերի փոշու մեջ է: Շինարարական աշխատանքների հիմնական մասն արդեն ավարտված է: Բացումը նախատեսված է այս տարվա աշնանը:
Հայ և թուրք լրագրողներից բաղկացած մեր խմբին թույլատրեցին ընդամենը 10 րոպեով մտնել եկեղեցու տարածք, զննել, այնուհետև արագ դուրս գալ այնտեղից:
«Սուրբ Կիրակոս եկեղեցին խաչ կունենա,-մեզ հետ զրույցում հաստատեց Դիարբեքիրի քուրդ քաղաքապետ Օսման Բայդեմիրը,- ինչպես մզկիթը մինարեթ չունենալով չի կարող մզկիթ համարվել, այդպես է եկեղեցին չի կարող ամբողջանալ առանց խաչի»:
Հաջորդ շաբաթ քաղաքապետը հանդիպելու է Պոլսո Հայոց պատրիարքարանի ներկայացուցիչների հետ` քննարկելու եկեղեցու բացման արարողության մանրամասները: Պաշտոնյա այրերի ներկայության մասին քաղաքապետը դեռ ոչինչ չի ասում, սակայն հավաստում է, որ կլինեն հյուրեր թե Հայաստանից, թե Թուրքիայից: Եկեղեցու դուռը բաց կլինի բոլոր ցանկացողների համար:
«Մենք հրավիրելու ենք մասնակիցների երկու երկրներից` այս իրադարձությամբ Հայաստանի և Թուրքիայի միջև հարաբերությունների հաստատմանն աջակցելու համար»,- ասում է Օսման Բայդեմիրը:
Դիարբեքիրի Սուրբ Կիրակոս եկեղեցին միջին արևելքի ամենամեծ հայկական եկեղեցին է: Եկեղեցու պատերի արձանագրություններում կառուցման տարեթիվ նշվում է 1515-18թթ.: 18-րդ դարում նորոգվել, նույն դարում նաև վերակառուցվել է, ևս մեկ ագամ վերակառուցվել է 19-րդ դարում:
Եկեղեցու առաջին գմբեթը կայծակնահար է եղել: 29 մետր բարձրությամբ նոր գմբեթը` ոսկեզօծ խաչով, 1915-ին թնդանոթով պայթեցրել են` շրջակա մզկիթների մինարեթերից ավելի բարձր չերևալու համար:
1915 թ. հետո Սուրբ Կիրակոսը կիսավեր վիճակում է գտնվել և չի գործել: Առաջին աշխարհամարտի տարիներին օգտագործվել է որպես զինանոց, պատերազմից հետո` իբրև մթերանոց, ինչի հետևանքով բոլոր արժեքավոր իրերը կորել են:
1950-ականներին հայերի ջանքերով այն կրկին վերաբացվել է: 1960-ին եկեղեցին վերադարձրել են Դիարբեքիրի հայությանը: Քաղաքում մնացած հայերի նկատմամբ ճնշումների պատճառով մինչ 1990-ականները հայերի մեծ արտահոսք է սկսվել, ինչի հետևանքով եկեղեցին հանձնվել է տարեցների խնամքին և սկսել աստիճանաբար փլվել: Պատրիարքարանը մաքրել է եկեղեցին փլատակներից, կազմվել է նաև վերանորոգման նախագիծ, ինչը, սակայն, չի իրականացվել ֆինանսական միջոցների բացակայության պատճառով:
Այժմ միջոցները հայթայթվել են. Սուրբ Կիրակոս եկեղեցին վերանորոգվում է Սուրբ Սարգիս Կիրակոս փոքր հայկական եկեղեցու հիմնարկության վարչության, իմա` հայ հասարակության և քաղաքապետարանի միջոցներով:
8 մայիսի, 2011
Դիարբեքիր
http://hetq.am/arm/news/1075/
Leave a Reply