Սիրելի’ պարոն Գոբելյան, չնայած ամեն ինչի, զարմանալի օրերի միջով ենք անցնում` ցուցահանդես, գրքեր, 95 տարի հետո քաղաքին համապատասխան ձևով վերադարձ Կոմիտաս Վարդապետին… այնպիսի բաներ, որոնց 10-15 տարի առաջ չէինք կարող հավատալ:
Իմացա, որ սիրտդ կանգնել է հենց Կոմիտասին նվիրված համերգի ընթացքում: Հավանաբար համերգի` հայոց լեզվի գովաբանությամբ վերջացող այն հոյակապ ավարտի ժամանակ: Մեզ հրաժեշտ ես տվել` կարծես ասելով` «Լավ, հիմա եղավ»:
Հրանտին դիպած գնդակը կարծես հոգևոր առումով նաև քեզ է դիպել այնպես, ինչպես հարգարժան պատրիարք Մեսրոպ 2-րդ Մութաֆյանին:
Սիրտս կտոր-կտոր էր լինում, որ Պրոմեթևսի նման անկողնուն գամված էիր, Սակայն այն նրբագեղ ծիծաղդ լսելուց, աչքերիդ նայելուց հետո վրդովմունքի զգացումը գոնե մի քիչ հանդարտվում էր:
Գնաց մեր գաղափարների կրողներից ևս մեկը: Ամեն անգամ մեզ ավելի նվազած ենք զգում: Սական մեզ այնպիսի բաներ տվեցիք, այնքան դժվարին գործառույթ ավարտին հասցրեցիք, որ ձեր գիտելիքներով և ձեր նրբագեղությամբ արդեն ոչինչ չի կարող առաջվա նման լինել:
Երբ եկեղեցում՝ Տիրոջ գերեզմանի կողային մասի շարքում նստած լսում էի սկսված երգեհոնային ժամերգությունը, քո անկողնում գամված հանդարտությունն էր միտքս գալիս, և տխրում էի ու ինքս ինձ ասում, որ նա «սրան արժանի չէ», սակայն շարունակվող երաժշտության ազդեցությամբ զգում էի, որ գնալով ավելի եմ կենդանանում: Մտածում էի, թե վերջին շրջանում որքան շատ բարեկամներ կորցրեցինք, Մեսրոպ 2–րդն անձամբ ղեկավարեց Աղավնի Չերքեզյանի արարողությունը: Նա Վարթոյի երեխաների մայրն էր: Նրանց համար ճաշ էր պատրաստում, նրանց գլխի ոջիլը մաքրում: Հիշեցի եղբայր Գրիգորին , Սարգիսին… Հիշեցի սիրելի Հրանտին` Այշեի գերեզմանին հող լցնելիս:
Հարևան Գրիգոր եղբայրն ամեն շաբաթ օր մեր գերեզմաններն ու Բալըքլըի Մարիամ Աստվածածին վանքն այցելելիս չէր անտեսում և մտնում էր նախկին Քոզլու` Այշեի մոտ: Եվ, ըստ էության, ամենավերջին ցուտ ձմեռային օրը այցելությունից հետո տկար էր զգալու:
Երիտասարդների համար ՙԱկօս՚-ում ձեր գոյությունը անցյալի, լեզվի, մշակույթի հետ հիմնված կամուրջ էր: Ձեզանից շատ բան սովորեցի. հարցնել, սովորել, համեստ լինել: Ճիշտ ուղու վրա հայտնվեցինք: Ինձ համար ՙԱկօս՚-ի հայերեն հրապարակումների աշխատանքները միևնույն ժամանակ սուրբ նշանակություն ունեին և դեռևս ունեն: Առաջի գրասենյանկից սկսած՝ սա էր առաջին կանգառը, որտեղ ես հասա: Մինչև հիմա էլ այդպես է: Երկու տարի է՝ աչքերս քեզ են փնտրում` իրենց թշվառությունն զգալով և ասելով` եթե հրաշք լիներ, վերադառնար:
Բեյրութի քո արկածախնդրության մասին միայն լսելով չէի կարող հագենալ: Եվ երբեք չեմ մոռանալու, թե ինչպես 10 տարի առաջ Զաբել Եսայանի «Փլատակների միջև» ստեղծագործությունը մեզ համար թարգմանելիս, ինչպես մնացիր կանգնած մի կետի վրա` Եսայանի այն տողերում, որը պատմում է 1909 թ. Ադանայի ջարդերի ժամանակ մոր` իր երեխայի աչքում ճանճի երջանկության տեսիլքի մասին. այն ժամանակ չգիտեի, որ մշտապես սրտումդ ես կրում երիտասարդ հասակում որդուն կորցրած հոր ցավը: Թարգմանությունը10 տարի մնաց նույն տեղում, և ես գիտակցեցի, թե ինչ սխալ եմ արել:
Հայերեն սովորելով՝ ցանկանում եմ կարդալ Բեյրութում և Պոլսում լույս տեսնող ձեր թերթերը:
Տարիներ առաջ Շառլ Ազնավուրի` «Նամանկ մի թուրք ընկերոջս» վերնագրով բանաստեղծությունն այսպես եք թարգմանել թուրքերեն.
| senin ayağında bir diken var, kardeşim,
benim yüreğimde bir tane senin için, benim için de her şeyi güç kılıyor rahatsız. gülün dikenleri var el atılınca korur bir kan damlası oluşabilir parmağın ucunda, ama eğer dikkat edilirse o kendi güzelliğini bağışlar renk ve koku verir günlerimize hatta damaklarımızı okşar doyumsuz lezzetiyle. ben gülleri severim dikenleri hep olacak bundan kaçınılmaz kardeşim… eğer sen karar verseydin yüreğimdeki dikeni çekmeye ayağındaki dikende beraber çıkıp kaybolacaktı kendiliğinden ve biz ikimiz senle ben özgür olacaktık ve kardeş…. |
Ոտքիդ մեջ փուշ կա, եղբա’յր,
Սրտիս մեջ մեկ հատիկ քեզ համար, Ինձ համար էլ ոչինչ դյուրին չէ Վարդը փշեր ունի, որոնք, ձեռքով դիպչելիս, ծակում են, Մատիտ ծայրին կարող է արյան կաթիլ գոյանալ, Սակայն եթե ուշադիր լինեն Նա իր գեղեցկությունը կնվիրի, Իր բույրն ու գեղեցկությունը կտա մեր օրերին, Նույնիսկ մեր քիմքը կշոյի Իր անհագ համով: Ես սիրում եմ վարդերը, Փշեր միշտ լինելու են, Դա անխուսափելի է, եղբա’յր… Եթե դու որոշեիր Քո ոտքի փշի հետ միասին Հանել սրտիս փուշը, Դուրս կգար ու կկորչեր այն, Եվ մենք երկուսս միասին` դու և ես, Կլինեինք ազատ և եղբայր |
Պարո’ն Գոբելյան, տիեզերքի մեկ այլ անկյունում հանդիպելու ցանկությամբ`
Ռագըփ Զարաքօլու
«ՀայԹերթ», ID:780
24.12.2010
Leave a Reply