Սուլթան Քըլըչ
Այսօր Ստամբուլի «Մալաթիա Հայ» (MalatyaHAY) կարճ անվամբ հայտնի «Մալաթիայի բարեգործ հայերի մշակույթի և համերաշխության» կազմակերպության ղեկավար խորհրդի անդամները այցելեցին Չամուրլու վայրում գտնվող Վանքից /Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ վանք/ մնացած Վանք մատուռը: Վանքի վերաբերյալ հետաքրքրիր զեկույց են պատրաստել: Խմեցին Վանքի հայտնի ջուրը և ճանապարհորդեցին հիշողությունների ճանապարհով: Մթնոլորտն ամենաշատը ջերմացավ ղեկավար խորհրդի նախագահ Հարութ Քուրումլուի և գլխավոր քարտուղար Խոսրով Քյոլեդավիթօղլուի հիշողություններով: Աչքերը սևեռվեցին հեռուներին, ուրախությունն ու թախիծը միմյանց խառնվեցին: Դեպի անցյալ ճանապարհորդությունը նույնիսկ եթե լինի առանց պայտերի ձիով, աղքատ և տխուր, միևնույն է ընտանիքի և հարևանների հետ լինելու ջերմությունը զգացնել էր տալիս: Այս մարդիկ շատ են սիրել այս հողերը, և այս սիրո հուրը երբեք չի մարել:
«Մալաթիա Հայ» (MalatyaHAY) կարճ անվամբ հայտնի «Մալաթիայի բարեգործ հայերի մշակույթի և համերաշխության» կազմակերպության ղեկավար խորհրդին նահանգապետարանում ընդունեց նահանգապետ Ուլվի Սարան: «Մալաթիա Հայ»-ի ղեկավար խորհրդի անդամները Մալաթիայի նահանգապետ Ուլվի Սարանին ներկայացրին թղթապանակ, որտեղ տեղ էր գտել Մալաթիայի Սուրբ Երրորդություն /Թաշհորոն/ եկեղեցու, հայկական գերեզմանոցի և հայկական Վանք մատուռի /Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ/ վերաբերյալ տեղեկություններ, նկարներ և փաստաթղթեր:
Նահանգապետ Ուլվի Սարանի հարկի տակ տեղի ունեցած ժողովին մասնակցեցին «Մալաթիա Հայ»-ի ղեկավար խորհրդի նախագահ Հարութ Քուրումլուն, կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Խոսրով Քյոլեդավիթօղլուն, ղեկավար խորհրդի անդամներ Գևորգ Քարագյոզը, Դավիթ Քյոլեդավիթօղլուն, Կարպիս Էվյափան, Նշան Բոյաջըն: Բացի այդ` իրենց հայ ընկերների կողքին լինելու, մշակութային արժեքների պաշտպանությանն աջակցելու համար այս առավոտ /երեկոյան ետ վերադառնալու ակնկալիքով/ Ստամբուլից Մալաթիա ժամանեցին ծնունդով Մալաթիայից գրող Նեջաթի Գյունգյորը և գործարար Բայրամ Դուրմուշը:
Նահանգապետ Ուլվի Սարան հետաքրքրվեց ժողովին մասնակցած յուրաքանչյուրով, ուսումնասիրեց իրեն ներկայացված թղթապանակը: Հայտնելով, որ այս հարցում ժողովի մասնակից “KUDEB”-ի /Պաշտպանության, կիրառման և վերահսկողության բյուրոներ/ նախագահ Լևենթ Իսքենդերօղլուն վստահելի մարդ է` նշեց, որ Լևենթ Իսքենդերօղլուն այս գործերը հաջողությամբ գլուխ կբերի:
«Մալաթիա Հայ»-ի անունից ելույթ ունեցած Խոսրով Քյոլեդավիթօղլուն ասաց. «Մալաթիայի օդանավակայան իջնելուն պես մեզ զգացինք ինչպես մեր տանը: Մեր հետքերը, խոսքերը, վաստակը, կարոտը, սերը, ժողովրդական խաղիկները, վիշտը, ուրախությունն ու անուրջները մնացել են այս հողերում: Ուր էլ որ գնանք, Մալաթիան մեր սերն է: Այս սերը մեզ ձգում է: Ուզում ենք, որ տեր կանգնենք մեր մշակութային արժեքներին և ցանկանում ենք կիսել մեր կարոտը մալաթիացիների հետ, որոնց շատ ենք կարոտել: Այստեղ թեկուզ և փոքր, բայց հայկական համայնք կա: Ցանկանում ենք, որ այս մարդիկ ապրեն այնպես, ինչպես անհրաժեշտ է համարում իրենց ինքնությունը: Գիտենք, որ Մալաթիայի մեր ընկերները ևս կարոտ են այս երփներանգությանը: Տեսնում ենք, թե ինչպես եք Սուրբ Երրորդություն /Թաշհորոն/ եկեղեցու, հայկական գերեզմանոցի և Վանք եկեղեցու բարեկարգման համար ջանքեր գործադրում: Հարջարժա’ն նահանգապետ, մենք գոհ ենք Ձեր ի սրտե հետաքրքրվածությունից: Մեր կազմակերպության անունից շնորհակալություն եմ հայտնում»:
Լրագրողների այն հարցին, թե նոր ժամանակաշրջան է սկսվում, Խոսրով Քյոլեդավիթօղլուն ասաց. «Ես այս զարգացումը չեմ որակում որպես մի նոր ժամանակաշրջան: Այս կրակը մշտապես եղել է: Միայն անհրաժեշտ էր բոցավառել: Ասել է թե` այս աշխատանքների հարմար ժամանակը հիմա է»:
Մալաթիայի նահանգապետ Ուլվի Սարան ասաց. «Որքան գեղեցիկ բան ասացիք: Ասացիք, որ Մալաթիա գալով ձեզ զգացիք ինչպես ձեր տանը: Ահա սա շատ կարևոր է: Բնական է, որ ձեզ զգաք ինչպես ձեր տանը: Տարիներ ի վեր այս հողերում միասին ապրել են տարբեր հավատքների և մշակույթների ներկայացուցիչներ: Միասին ուրախացել են, միասին տխրել: Մշակութային առևտուր են արել: Սա տարբեր մշակույթների գեղեցկությունն է, կարևոր հարստություն է: Մենք ստիպված ենք պաշտպանել և բարեկարգել եկեղեցիներն ու մզկիթները: Մեր այս արժեքները պահպանելով` փոխանցելու ենք ապագա սերունդներին: Ցանկանում ենք, որ Թաշհորոն եկեղեցու վերանորոգման ժամանակ ձեր կազմակերպության ղեկավար խորհրդի անդամ ճարտարապետ-վերականգնող Գևորգ Քարագյոզը ևս անպայման մասնակցի: Շատ կարևոր է, որ եկեղեցին վերականգնվի սկզբնական տեսքին համապատասխան և պահպանվի եկեղեցու պատմական շերտը: Մեզ համար նաև շատ կարևոր en եկեղեցու գործառույթի վերաբերյալ ձեր տեսակետներն ու առաջարկները: Կարող է նաև լինել մշակույթային համալիր, սակայն սրանց մասին դեռ ձեզ հետ մանրամասն կզրուցենք: Նաև կուսումնասիրենք ձեր տեղեկութուններն ու փաստաթղթերը: Այսօր միասին գնանք Օրդուզու Ասլանթեփե պեղումների հրապարակ, ցանկանում եմ, որ այն տեսնեք»:
Գործարար Բայրամ Դուրմուշին ասում են. «Այս առավոտ գրող Նեջաթի Գյունգյորի հետ Ստամբուլից վեր եք կացել և եկել, նույն երեկո էլ մեկնելու եք Ստամբուլ: Հասկանում եմ, որ ցանկանում եք ձեր հայ ընկերների կողքին լինել: Ինչպե՞ս սկսվեց ձեր այս կապը»:
Մալաթիացի գործարար, Մալաթայի սիրահար Բայրամ Դուրմուշ.
-1968 թ., որպես Միջին Արևելքի տեխնիկական համալսարանի ուսանող, Տեխասի համալսարանում էի: Համալսարանում յոթ մուսուլման ուսանող կար: Այնտեղ համալսարանի դիմաց գտնվող եկեղեցու մի մասը դարձրել էին մզկիթ և յոթ մուսուլման ուսանողի համար ապահովել էին հավատքի հանգիստ պայմաններ: Այս նրբությունն օգնեց, որ մտածեմ իմ երկրի` հատկապես Մալաթիայի հայ և ասորի մեր եղբայրների մասին: Փորձեցի ինձ նրանց տեղը դնել և հասկացա, թե որքան դժվարին կացության մեջ են: Ի՞նչը կարող է ավելի վատ լինել մարդու համար, քան իր ինքնությունը թաքցնելով ապրելը: Տանջանք է, երբ ստիպված ես լինում ողջ կյանքդ թաքցնելով ապրել:
2005 թ. հայ ընկերներիցս Արթին Յեթերօղլուի հետ հանդիպեցի: Նորից մեր դարդերը նորոգվեցին: Մալաթիայի քաղաքապետարան իմ հայերի եկեղեցիները բացելու համար ֆաքս ուղարկեցի: Չկարողացա ատասխան ստանալ: Հետո Հրանտ Դինքը սպանվեց, կրկին հոգիս փոթորկվեց, շատ հուզվեցի: Մալաթիա ասելիս նորից միտքս մարդասպան Մահմեդ Ալի Աղջան է գալիս, բարկանում ենք, Հրանտի ոճրագործությունն է միտքը գալիս, նորից բարկանում ենք: Մեր հայ եղբայրների եկեղեցիները նրանց տանք արդեն: Ստամբուլի բոլոր մալաթիացիներն աջակցում են եկեղեցու վերանորոգմանը: Այս թեմայով հանդիպումներ ենք ունեցել, ընկերոջս՝ Նեջաթի Գյունգյուլի հետ զեկույց ենք պատրաստել, որը «Մալաթիա Հայ» կազմակերպությանն ենք հասցրել Խոսրով Քյոլեդավիթօղլուի միջոցով: Հավատում եմ, որ Մալաթիայի հայերին, մալաթիացիներին շատ ենք պարտական: Ամենևին էլ հեշտ չէ թաքնվելով ապրել և համառորեն մնալ Մալաթիայում: Մեր այս եղբայրները կարողացել են դժվարությունը հաղթահարել: Նրանց ի սրտե պարտական ենք: Այսօր իմ ընկեր Նեջաթի Գյունգյորի հետ եկանք, որպեսզի աջակցենք մեր հայ ընկերներին: Ցանկանում ենք, որ մեր կյանքի գույնն ու աղը հանդիսացող մեր հայ ընկերներն իմանան, որ իրենց կողքին ենք:
Մալաթիայի նահանգապետ Ուլվի Սարան «Մալաթիա հայ» կազմակերպության ղեկավար խորհրդի անդամներին և Ստամբուլից եկած Մալաթիայի սիրահարներին` Նեջաթի Գյունգյորին և Բայրամ Դուրմուշին ուղեկցեց Օրդուզու Ասլանթեփե, որտեղ ականատես եղանք եռանդուն աշխատանքների: Անտիկ Հռոմի ճանապարհները հիշեցնող կտոր-կտոր քարերից ճանապարհ են կառուցում: Մալաթիայի համար հարգարժան Ուլվի Սարան հնարավորություն է: Հուսով ենք, որ Մալաթիայում երկար տարիներ կմնա: Մալաթիան էլ չի կորցնի նախկին, ազնիվ և մեծաբարո ինքնության ուղղությամբ ձեռք բերած իմպուլսները: Այս զարգացումները նախանշել է Մալաթիան, հարգարժան Ուլվի Սարանով սկզբնավորված զարգացումները ուրախությամբ, հույսով և վստահությամբ առաջ են ընթանում:
11 դեկտեմբեր, 2010
Leave a Reply