Ինչու՞ է դատվում Թեմել Դեմիրերը

Արտգործնախարարությունը գրել է, թե 1915 թ դեպքերը որպես «ցեղասպանություն» որակելը Թուրքիայում հանցանք չէ, և այս գործով դատված ոչ ոք չի եղել: Գրող Թեմել Դեմիրերը հարց է ուղղում ասելով. «Այդ դեպքում ես ինչու՞ եմ դատվում»:

Արտգործնախարարության պաշտոնական կայքէջում «Հարց ու պատասխան` արտաքին քաղաքականության վերաբերյալ» խորագրի տակ բացվել է իրազեկման մի նոր բաժին, որում նախարարությունը գրել է. “Կարելի է ասել, որ Թուրքիան միակ երկիրն է, որտեղ ազատորեն քննարկվում են 1915թ. իրադարձությունները:

Ըստ նախարարության` «ոչ ոք չի դատվել»

Նախարարությունը ի պատասխան այն հարցին, թե «1915 թ. դեպքերը որպես ցեղասպանություն որակելը հանցա՞նք է Թուրքիայում և ենթակա՞ է արդյոք, քրեական հետապնդման», ասել է. “Իրականությանը չեն համապաատսխանում այն պնդումները, թե Թուրքիայում որոշ մարդիկ այդ առնչությամբ քրեորեն հետապնդվել են Թուրքիայի ՔՕ 301-րդ հոդվածով, քանի որ ոչ ՔՕ 301-րդ հոդվածը, ոչ էլ որևէ այլ հոդված չի պարունակում «Հայոց ցեղասպանության փաստի ժխտումը» քրեականացնող դրույթներ: Բացի այդ, Թուրքիայում հնարավոր չէ գտնել մեկին, ով դատապարտված կլինի 1915թ. իրադարձությունները ցեղասպանություն անվանելու համար: Մյուս կողմից, հակառակ մի շարք պետությունների, որտեղ գործում են «Ցեղասպանության փաստի ժխտումը քրեականացնող» օրենքներ, Թուրքիայում վաճառվում և հրապարակվում են այնպիսի գրքեր և հոդվածներ, որոնցում 1915թ. իրադարձությունները ներկայացվում են որպես ցեղասպանություն: Դրանից բացի, այդ գրքերի շարքում կարելի է գտնել այնպիսի աշխատություններ, որոնք զուտ գիտական աշխատություն լինելուց բացի իրենցից ներկայացնում են քարոզչական նյութեր”:

Սուտ են ասում

Ի հակառակ նախարարության պնդումների` կա մեկը, ով դատվում է: Գրող Թեմել Դեմիրերը հայ լրագրող Հրանտ Դինքի սպանությունից հետո հանդես եկած ելույթի պատճառով դատվում է Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ և 216-րդ հոդվածներով:

«Էթքին» լրատվական գործակալությանը տված մեկնաբանության մեջ Դեմիրերն ասում է. «Նրանք ստում են: Իմ դեմ հարուցված գործի մեղադրական եզրակացության մեջ Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ և 216-րդ հոդվածները խախտելու մասին  կա բառացիորեն հետևյալ արտահայտությունը. «Խոսել է Հայոց ցեղասպանությունից` ի հակառակ թուրքական պաշտոնական տեսակետին»: Հենց այդպես էլ գրված է. “Թուրքական տեսակետին, պետական պաշտոնական տեսակետին հակասող Հայոց ցեղասպանության պնդում”:

Այդ  դեպքում ես ինչու՞ եմ դատվում:

Դեմիրերն հայտնելով, թե դատարանում ներկայացված բոլոր պաշտպանություններն արձանագրված են, հիշեցրեց, որ ինքը հարց է ուղղել Արտգործնախարարությանը` առ այն, թե թուրք պետությունը հայոց տեղահանության հարցում ունի արդյոք պաշտոնական տեսակետ, թե ոչ, բայց այդ հարցին պատասխան այդպես էլ չի ստացել: Ապա հավելեց. «Հիմա հետևյալն է պնդվում` ես իբրև թե պաշտպանել եմ Հայոց ցեղասպանության թեզը, որը հակասում է թուրքական պետական-պաշտոնական տեսակետին»: Այժմ այդ պնդումն ինքնին ակնհայտորեն ցույց է տալիս, որ այդ ընկերները կամ էլ Արտգործնախարարություն կոչեցյալ գործիքը ստում են: Ի վերջո, ինչո՞ւ եմ ես դատվում: Այսինքն` եթե նման հարցերը բացահայտ քննարկվում են, և եթե դրանք ազատ քննարկումներ են, ինչու՞ են ինձ դատում Թուրքիայի քրեական օրենսգրքի 301-րդ հոդվածով: Ես դատվում եմ «թրքությանը վիրավորելու» համար: Որպես հիմնավորում է բերվում այն փաստարկը, որ ես խոսում եմ Հայոց ցեղասպանության մասին: Թրքությանը վիրավորած եմ լինում Հայոց ցեղասպանության համար, և սա համարվում է ազատ քննարկումների մթնոլորտ: Այսպիսի անիմաստ բան կլինի՞: Այդ պնդումը լրիվ հակասում է իմ դեմ հարուցված դատական գործին: Դե թող Արտգործնախարարը գա և ինձ հետ խոսի այդ մասին. ես պատրաստ եմ”:

 Շենոլ Սաղալթըջը

atilimhaber.org
09.10.2010